Toewe gerónjen achterklinker
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
d'n Toewe gerónjen achterklinker is 'ne klinker dae in väöl gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [u].
Kènmirke
bewirkKènmirke vannen toewen gerónjen achterklinker zeen:
- De vokaalhuuegdje is toe, det inhèltj det de tóng zoea kort wie meugelik aan 't verhieëmeldje zitj zónger 'n gans toew vernejjing te make (anges zów 't óm 'ne mitklinker gaon);
- De vokaalposiesje is achter, det inhèltj det de tóng zich zowied wie meugelik nao achter bevindj zónger 'n gans toew vernejjing te make. Óngerónje achterklinkers neige te waere gecentraliseerdj, det mèntj det ze döks feitelik centraal-achterklinkers zeen;
- De klinker is geróndj-oetstaekendj, det mèntj det de heuk vanne luppe waere samegetróch enne binnekantj vanne luppe bloeatligke.
Limbörgs
bewirkIn 't Limbörgs kump d'n toewe gerónjen achterklinker veur in vriewaal alle dialekte.
Bieje stoeattoean wuuertj de vernejjing op 't lits in Midde-Limbörgse dialekte zoea toe det me de klank den zów kónnen analyseren es 'n opeinvolging van 'ne klinker en 'nen approximant, wie [ùw].
| Oetspraok nao toean en lingdje | |||
|---|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling | |
| kort | lank | ||
| sleiptoean | ['kúm̥:pəl] | [hú:s] | koempel, hoes |
| stoeattoean | [bùɲ̊c] | [kù:] | boentj, koe |
| neutraol | [fuks] | — | foeks |
| neutraol dan verstoeate | ['buɟə ~ 'bù:ɟə] | boedje | |
| ónbeklemtoeandj | ['zulu ~ 'zulu:] | Zoeloe | |
| aafgekap | [puˀ] | — | poeh! |
d'n Toewe gerónjen achterklinker wusjeltj döks aaf mitte stumhöbbendje labio-velairen approximant: [w], wie in tattoeaasj: [t̺ɑt̺u'wà:ʃ]. In dees vel wuuertj inne sómmige dialekte noeatj 'ne bilabialen approximant gebroek; in anger dialekten is det juus gebroekeliker.
In 't Mestreechs haet de lang versie mit stoeattoean van deze klinker 'n diftongeringspercès mitgemaak nao [ɒʊ̯] of zelfs nao [ɔi̯] veur bepaoldje mitklinkers, wodoor pare wie voel - vervouling/vervojling en broen - broune/brojne zeen óntstange. Dit fenomeen neump me owwel de Mestreechse braeking.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||