Alveolairen tril

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

d'n Alveolairen tril is 'ne mitklinker dae in väöl gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [r].

Kènmirke

Kènmirke vannen alveolairen tril zeen:

• De meneer van oetspraok is tril, det inhèltj det t'r wuuertj vervaerdig dore lóch euveren articulator te sjikke wodoor dae geit trille;
• 't Guuef veer oetspraokplaatse:
  1. Dentaal, [r̪], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad taenge de baovetenj (apicaal taenge laminaal);
  2. Denti-alveolair, det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit 't tóngblaad taenge d'n tandjwal ennen tóngspits achtere baovetenj;
  3. Waor alveolair, [r̳], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad taenge d'n tandjwal (apicaal taenge laminaal);
  4. Pósalveolair, [ṟ], det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke mit of d'n tóngspits of 't tóngblaad achteren tandjwal (apicaal taenge laminaal);
• De artikulaasje is stumhöbbendj, waat mèntj det de stumbenj trille bieje oetspraok;
• Hae is 'nen orale mitklinker, waat mèntj det de lóch allein dore móndj eweg kan kómme;
• Hee is 'ne centrale mitklinker, waat inhèltj det ze wuuertj gemaak dore lóchstroum euvere midde vanne tóng te leien inplaats langs de ziejkantje;
• 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.

Limbörgs

In 't Limbörgs is dit 'n meugelike oetspraok veure <r>.

Gewuuenlik is d'n alveolairen tril stumhöbbendj in 't Limbörgs, behauve allofoon in stumloeas ómgaevinge. Wie bieje anger sonoranten in 't Limbörgs kan d'r verlingk waere wen de veuropkómmendje klinker 'ne klinker mit sleiptoean is ennen opvolgendje mitklinker 'nen obstruent is, wie in derm (inkelvaad) [d̺ǽr:m]. In 't Mofers is van vreuger oet 'n allofoonverhajing wobie d'n alveolairen tik veurkump es de klank kort is (bie 'ne stoeattoean, e neutraol toeanverloup en tösse twieë klinkers in) en d'n tril bie 'ne sleiptoean dae völg op 'ne korte klinker.

Oetspraok nao posiesje
posiesje	IPA	spèlling
begin	[rùɑ̯t̺]	roead
tösse twieë klinkers	[vá:rə]	vare
allein anen ènj	[bɑ̀r]	bar
	[β̞ɒ́r:]	wor
ènjcluster	[β̞ǽr̥:k]	werk
	[hær̥t̺]	hert

In väöl Limbörgse dialekte guldj deze klank es 'n oearsprunkelike oetspraok veure <r>, mer allewiel is de oetspraok bieje meiste (jónger) spraekers nao uvulair peziesjes versjaove. De rollendje r kump waat betruf Nederlandjs Limbörg veural nag veur ane Maaskantj, ónger anger in Stein en ónger Mezeik. Dao is dae klank nag te huuere bie luuj van middelbare laeftied.

Anger meugelike oetspraoke veure <r> zeen:

• [ɾ]: d'n alveolairen tik
• [ɹ̝]: de stumhöbbendjen alveolaire fricatief
• [ʁ]: d'n stumhöbbendjen uvulaire fricatief
• [ʁ̞]: d'n uvulairen approximant
• [ʀ]: d'n uvulairen tril

Zuuch ouch

• Alveolairen tik