3 december

3 december is de 337ste daag van 't jaor (338ste in ein sjrikkeljaor) in de Gregoriaanse kalender. Nog 28 daag pes 't eindj van 't jaor.

Gebäörtenisse

De sjlaag biej Hohenlinde, br> op 3 december 1800.

• 1676 - Zjwede versjleit Denemarke in de Sjlaag biej Lund.
• 1800 – Biej de sjlaag biej Hohenlinde versjleit Napoleon opnuuj de Oasteriekersj.
• 1818 - Illinois wirt de 21e sjtaat van de Verenigde Sjtate.
• 1834 - Oprichting van 't Bisdóm Ceylon.
• 1854 - De Eureka Stockade vindj plaatsj in Ballarat, Australië.
• 1887 - Oscar Carré äöpent aan de Weesperziej in Amsterdam zien Circustheater.
• 1896 - Herman Hollerith rich de Tabulating Machine Company op, eine veurlouper van IBM.
• 1905 - Zoltán Halmay vestigt 't allereësjte officiële waereldrecord op de 100 maeter vrieje sjlaag. In Wene tik de Hongaarse zjwömmer aan in 1.05,8.
• 1910 - Demonstratie van de eësjte neonlamp, door Georges Claude.
• 1912 - Eindj van de eësjte Balkanaorlog.
• 1925 - Dr. P.H. Ritter jr. hilt zien eësjte bookbesjpraeking veur de Hilversumsche Draadlooze Ómroop.
• 1944 - In Griekenlandj bruk mètein nao de bevriejing eine burgeraorlog oet tösje communiste en keuningsgezinde. Deze doert pes 1949.
• 1952 - Beneuming van de Nederlander Martin Lucas tot internuntius in India es opvolger van Leo Kierkels.
• 1965 - 't Beatlesalbum Rubber Soul kump oet.
• 1967 - Eësjte gesjlaagde harttransplantatie door ein team ónger leijing van chirurg Christiaan Barnard oetgeveurd in 't Groote Schuur Ziekenhuis in Kaapsjtad.
• 1970 - Bezeuk van Paus Paulus VI aan Jakarta in Indonesië.
• 1970 - Nao ein giezeling van 60 daag door 't Front de Libération du Québec, wirt 't Britse hanjelscommissielid James Cross vriejgelaote.
• 1973 - De Pioneer 10 bereik de planeet Jupiter en maak de eësjte foto's.
• 1976 - Biej ein fotosessie veur de cover van 't album Animals van Pink Floyd biej Battersea Power Station in Londe raak ein 12 maeter lang ballon in de vorm van ein verke los en zjweef in de aanvleegroute veur vleegtuge nao Heathrow. 't Verke bereik ein hoagde van 18.000 voot (6 kilomaeter) veurdat 't weer nao beneje kump.
• 1976 - Patrick Hillery wirt de zösde president van Ierlandj.
• 1982 - Jannes van der Wal wirt waereldkampioen damme in São Paulo.
• 1983 - Kardinaal Johannes Willebrands wirt es aartsbisjop van Utrech opgevolg door ziene coadjutor Adrianus Simonis.
• 1984 - D'r vindj tösje veur- en taengesjtendersj van Desi Bouterse ein vech- en sjeetincident plaatsj in de talkshow van Karel van de Graaf.
• 1984 - Door ein fout biej de productie van pesticide door Union Carbide in Bhopal (India) kump ein wolk van 't sjadelike methylisocyanaat vriej. Óngeveër 3800 luuj kómme óm, hónderddoezende loupe gezóndjheidssjaaj op. Zuug Giframp Bhopal.
• 1999 - De ministeriële conferentie van de Waereldhanjelsorganisatie in Seattle eindigt in ein mislökking.
• 1999 - De Mars Polar Lander bereik de planeet Mars en verdwient ènnige oere later.

Gebore

Sir Rowland Hill,
oetvènjer van de poszegel, gebaore op 3 december 1795.

• 1368 - Karel VI van Frankriek, keuning van Frankriek (gesjtorve 1422)
• 1795 - Rowland Hill, Britse oetvènjer van de poszegel (gesjtorve 1879)
• 1812 - Hendrik Conscience, Vlaamse sjriever (gesjtorve 1883)
• 1826 - George McClellan, Amerikaanse generaal (gesjtorve 1885)
• 1838 - Cleveland Abbe, Amerikaanse meteoroloog (gesjtorve 1916)
• 1840 - Jules Claretie, Franse sjriever, theateracteur en historicus (gesjtorve 1913)
• 1857 - Joseph Conrad, Pools-Amerikaanse sjriever (gesjtorve 1924)
• 1864 - Herman Heijermans, Nederlandse sjriever (gesjtorve 1924)
• 1883 - Anton Webern, Oasteriekse componist (gesjtorve 1945)
• 1886 - Manne Siegbahn, Zjweedse natuurkundige (gesjtorve 1978)
• 1895 - Anna Freud, Oasterieks-Britse psychoanalytica (gesjtorve 1982)
• 1897 - William Gropper, Amerikaanse cartoonist en kunstenaer (gesjtorve 1977)
• 1925 - Kim Dae-jung, Zuid-Koreaanse politicus (gesjtorve 2009)
• 1931 - Ellen Blazer, Nederlandse televisieregisseusse
• 1932 - Corry Brokken, Nederlandse zangeres en juriste
• 1946 - Joop Zoetemelk, Nederlandse fitserenner
• 1948 - Ozzy Osbourne, Britse zenger
• 1949 - John Akii-Bua, Oegandese hordelouper
• 1956 - Guikje Roethof, Nederlandse actrice, politica, sjriefster en presentatrice
• 1965 - Katarina Witt, Oost-Duutsje kunssjaatsster
• 1971 - Henk Timmer, Nederlandse voetbalkeeper
• 1978 - Bram Tankink, Nederlandse fitserenner
• 1985 - László Cseh, Hongaarse zjwömmer

Gesjtorve

Pierre-Auguste Renoir,
gesjtorve op 3 december 1919.

• 1048 - Al-Biruni (75), Perzische wiskundige
• 1154 - Paus Anastasius IV
• 1463 - Lodewijk van Chalon-Arlay (75), prins van Orange
• 1552 - Franciscus Xaverius (46), Sjpaanse heilige
• 1823 - Giovanni Battista Belzoni (45), Italiaanse archeoloog en egyptoloog
• 1839 - Frederik VI van Denemarken (71), keuning van Denemarke en Noorwege
• 1888 - Carl Zeiss (72), Duutsje ondernemer
• 1894 - Robert Louis Stevenson (44), Sjotse auteur
• 1919 - Pierre-Auguste Renoir (78), Franse kunssjilder
• 1955 - Maurice Archambaud (49), Franse fitserenner

Viering/herdènking

• Internationale daag veur de andersvalide
• Nederlandse feësdaag veur de verering van Heere Havinga (gesjtorve in 1400)
• Roams-katholieke kalender:
  • Heilige Franciscus Xaverius, Patroan van de missionarisse († 1552) - Gedachtenis
  • Heilige Hilaria (van Roame) († 283)
  • Heilige Cassianus († 298)
  • Heilige Lucius (van Brittannië) († 2e eëuw)
  • Heilige Birinus († 650)
  • Heilige Emma van Lesum († 1038)