1931
1931 (MCMXXXI) waor e gewoen jaor wat begós op 'nen donderdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
bewirk
waereldsjnelheidsrecord op 5 fibberwarie 1931.
- 5 fibberwarie - De Britse autocoureur Malcolm Campbell vestigt in Daytona mèt 392 km per oer ein nuuj waerelsjnelheidsdrecord.
- 8 fibberwarie - Biej 't tweëde zelfsjtendig waereldkampioensjap ieshockey prolongeert Canada de waereldtitel door ouch de lètste wedsjtried in de finalerunj - taenge de Verenigde Sjtate - winnend aaf te sjlute: 2-0.
- 10 fibberwarie - De nuuj hoofsjtad van Brits-Indië, New Delhi, wirt in gebruuk genómmme.
- 18 fibberwarie - Pole krit ein leëning mèt ein waert van 113 miljoen frang aan kriegsmaterjeel van Frankriek.
- 1 miert - Japan insjtalleert ex-keizer Pu Yi van China es sjtaatshoof (vanaaf 1934 keizer) van de marionèttesjtaot Mantsjoekwo.
- 3 miert - The Star-Spangled Banner wirt 't volksleed van de Verenigde Sjtate van Amerika.
- 5 miert - Sir Oswald Mosley rich in Londe ein fascistische partiej op.
- 14 april - In Sjpanje wirt de republiek oetgerope.
- 16 mei - 't Genootschap Onze Taal wirt opgerich door zoa 'n dertig taalpuriste. Ziej sjtèlle zich veural ten doel 't aantal Duutsje leënweurd en Germanisme truk te dringe.
- 6 oktober - Joris van Severen rich de nationaal-socialistische Vlaamse bewaeging Verdinaso op.
- 2 november - DuPont produceert es eësjte synthetisch rubber.
- 29 november - 't Nederlands èlftal wint de oetwedsjtried taenge Frankriek mèt 3-4. Bènne tweë minute scoort Oranje drie gole.
- 4 december - Maximiliano Hernández Martínez pleeg eine sjtaatsgreep in El Salvador.
- 14 december - Oprichtingsvergadering in Utrech van de NSB, georganiseerd door Mussert en Van Geelkerken. Van de 14 aanwezige waere d'r 4 lid.
- 16 december - Paus Pius XI verklaort de Dominicaan Albertus Magnus heilig. Albertus wirt ouch aangeduud es kirkleëraar.
- 23 december - Op initiatief van drie jóng boere wirt in Asse de Drentsche Boerebóndj opgerich. Doel is de poletiek te bewirke tot ein actievere crisisbesjtriejing in de landjboew.
- zónger datum
- Introductie van de langsjpeelplaat.
- 't Nuuj sjtadhoes van Hilversum is gereid. 't Is óntwórpe door sjtadsboewmeister Willem Dudok.
- Sjtil Waek - Eësjte reeks oetveuringe van de Passiesjpele Tegele.
Nobelprieze
bewirk- Natuurkunde: neet touwgekind
- Sjemie: Carl Bosch en Friedrich Bergius "um hun bijdrage aon de oetvinding en oontwikkeling vaan sjemische hoegendrökmethodes."
- Geneeskunde: Otto Heinrich Warburg "um zien oontdèkking vaan de aard en wèrking vaan 't aosemenzym."
- Literatuur: Erik Axel Karlfeldt, um zien poëzie.
- Vrei:
- Jane Addams "um häör sociaol hervörmingswerk" en "'t leie vaan de Internationaole Vrouweboond veur Vrei en Vrijheid."
- Nicholas Murray Butler "[um zien promotie] vaan 't Briand-Kellogpak" en veur zie werk es "leismaan vaan 't establishment-geriech deil vaan de Amerikaanse vreidesbeweging."
Gebore
bewirk
gebaore 8 fibberawrie 1931.
gebaore 2 meërt 1931.
- 2 jannewarie - Toshiki Kaifu, Japanse minister-president
- 5 jannewarie - Robert Duvall, Amerikaanse acteur
- 7 jannewarie - Pierina Morosini, Italiaans fabrieksarbeidster en zalige (gesjtorve 1957)
- 16 jannewarie - Johannes Rau, Duutsj politicus (gesjtorve 2006)
- 17 jannewarie - James Earl Jones, Amerikaanse acteur
- 1 fibberwarie - Boris Jeltsin, president van Ruslandj (gesjtorve 2007)
- 2 fibberwarie - Dries van Agt, Nederlandse minister-president
- 8 fibberwarie - James Dean, Amerikaanse acteur (gesjtorve 1955)
- 9 fibberwarie - Josef Masopust, Tsjechisch voetballer
- 12 fibberwarie - Ton Baeten, Nederlandse preester, 87e Abt van Berne
- 12 fibberwarie - Jan Willem van de Wetering, Nederlandse sjriever, zakeman en avonturier (gesjtorve 2008)
- 18 fibberwarie - Reinier Paping, Nederlandse sjaatser en winnaer Èlfsjtedetoch (1963)
- 26 fibberwarie - Robert Novak, Amerikaanse journalist en presentator (gesjtorve 2009)
- 2 miert - Michail Gorbatsjov, Russische president van de Sovjet-Unie
- 3 miert - Piet Bambergen, Nederlandse komiek en acteur (gesjtorve 1996)
- 6 miert - Jimmy Stewart, Britse autocoureur (gesjtorve 2008)
- 11 miert - Rupert Murdoch, Amerikaanse media-magnaat
- 12 miert - Gerrit Nijland, Nederlandse kunstsjilder
- 23 miert - Jevgeni Grisjin, Russische sjaatser (gesjtorve 2005)
- 23 miert - Viktor Kortsjnoj, Russische sjaakgroatmeister
- 25 miert - Ben Hulsman, Nederlandse acteur
- 21 april - René van Vooren, Nederlandse acteur, komiek en producent (gesjtorve 1998)
- 26 april - Bernie Brillstein, Amerikaanse filmproducer o.a. Ghostbusters (gesjtorve 2008)
- 27 april - Robert Donner, Amerikaanse acteur (gesjtorve 2006)
- 4 mei - Jan Pesman, Nederlandse sjaatser
- 12 mei - Nan Hoover, Amerikaans-Nederlandse kunstenaeres (gesjtorve 2008)
- 15 mei - Frits Korthals Altes, Nederlandse politicus
- 3 juni - Raúl Castro, Cubaanse politicus
- 18 juni - Klaus Wunderlich, Duutsj (elektronisch) organist (gesjtorve 1997)
- 20 juni - Olympia Dukakis, Amerikaanse actrice
- 22 juni - Henk Vonhoff, Nederlandse sjtaatssecretaris, burgemeister van Utrech en Commissaris van de Keuningin van Groninge
- 30 juni - Hans Gruijters, Nederlandse politicus (gesjtorve 2005)
- 5 juli - Edgar Vos, Nederlandse modeóntwerper (gesjtorve 2010)
- 7 - David Eddings, Amerikaanse sjriever (gesjtorve 2009)
- 16 juli - Gerda Rubinstein, Nederlandse beeldhouwster
- 31 juli - Ivan Rebroff, Duutsje zenger (gesjtorve 2008)
- 1 augustus - Ramblin' Jack Elliott, Amerikaanse folkzenger
- 1 augustus - Cor van der Gijp, Nederlandse voetballer
- 4 augustus - Rien Huizing, Nederlandse nuujslaezer en journalist
- 18 augustus - Hans van Mierlo, Nederlandse politicus
- 28 augustus - Cristina Deutekom, Nederlandse sopraan
- 2 september - Pierre Huyskens, Nederlandse journalist en sjriever (gesjtorve 2008)
- 4 september - Els Amman, Nederlandse kunstenaeres (gesjtorve 1978)
- 4 september - Jan Klaassens, Nederlandse voetballer (gesjtorve 1983)
- 12 september - Silvia Pinal, Mexicaanse actries en politica (gesjtorve 2024)
- 17 september - Anne Bancroft, Amerikaanse actrice (gesjtorve 2005)
- 21 september - Larry Hagman, Amerikaanse acteur (serie: Dallas)
- 29 september - Anita Ekberg, Zjweedse actrice
- 30 september - Angie Dickinson, Amerikaanse actrice
- 7 oktober - Desmond Tutu, Zuid-Afrikaanse aartsbisjop en antiapaartheidsactivis, winnaer van de Nobelpries veur de vreje
- 8 oktober - Franco Cosimo Panini, Italiaanse oetgaever (gesjtorve 2007)
- 13 oktober - Raymond Kopa, Franse voetballer
- 15 oktober - Abdul Kalam, weitesjapper en president van India
- 5 november - Ike Turner, Amerikaanse gitarist, producer en componist, ex-man van Tina Turner (gesjtorve 2007)
- 6 november - Mike Nichols, Amerikaanse regisseur
- 15 november - Jan Terlouw, Nederlandse politicus en kènjerbeuksjriever
- 26 november - Ad Simonis, Nederlandse kardinaal, awt-metropoliet en aartsbisjop-emeritus van (Utrech)
- 30 november - Theo Ordeman, Nederlandse televisieregisseur en -producent (gesjtorve 2007)
- 3 december - Ellen Blazer, Nederlandse tv-regisseur
- 13 december - Ida Vos, Joods-Nederlandse dichteres en sjriefster (gesjtorve 2006
- 17 december - Yvonne Keuls, Nederlandse sjriefster
- 26 december - Tom van Beek, Nederlandse acteur en sjriever (gesjtorve 2002)
- 29 december - Bobby Shearer, Sjotse voetballer (gesjtorve 2006)
Gesjtorve
bewirk
gesjorve op 18 oktober 1931.
- 13 jannewarie - Kálmán Kandó (61), Hongaarse elektrotechnicus en oetvènjer
- 23 jannewarie - Anna Pavlova (50), Russische ballerina en filantrope
- 23 fibberwarie - Helen Porter Mitchell (Nellie Melba) (69), Australische sopraan
- 27 fibberwarie - Erich Wasmann (71), Oasteriekse entomoloog en pater
- 7 miert - Theo van Doesburg (47), Nederlandse kunstenaer en oprichter van De Stijl
- 11 miert - Leo Lauer (47), Nederlandse sjportjournalist
- 25 miert - Ida Wells (68), Amerikaanse burgerrechteactiviste
- 27 miert - Arnold Bennett, Èngelsje romansjriever
- 6 mei - Hermann Anschütz-Kaempfe (58), Duutsje weitesjapper en oetvènjer
- 9 mei - Albert Michelson (78), Pools-Amerikaanse natuurkundige
- 12 mei - Eugène Ysaÿe (72), Belzje violist en componist
- 12 augustus - Cornelis Johannes Kieviet (73), Nederlandse sjriever van kènjerbeuk
- 31 augustus - Sergej Borisov (64), Russische fotograaf
- 13 september - Pim Kiderlen (63), Nederlandse fitserenner
- 18 oktober - Thomas Edison (84), Amerikaanse indusjtriejeel
- 21 oktober - Arthur Schnitzler (69), Oasteriekse sjriever va proza en toneelsjtukke
- 5 december - Willem Tholen (71), Nederlandse kunssjilder
Film
bewirk- Frankenstein van James Whale
- Dracula van Tod Browning
