1840
1840 (MDCCCXL) waor e sjrikkeljaor wat begós op goonsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse bewirk
- 17 jannewarie - De Repebliek van de Rio Grande verklaort zich ónaafhankelik van Mexico.
- jannewarie - De Nederlandse regering deent ein óntwerp in biej de Tweëde Kamer veur ein gróndjwètswieziging. De ministers zulle veurtaan sjtraofrechtelik verantjwoordelik zin veur hun hanjelinge. Wètte en besjlute motte vanaaf noe ein contraseign van de verantjwoordelike minister. Hollandj wirt gesjplits in de provincies Noord-Hollandj en Zuid-Hollandj.
- 6 fibberwarie - 't Verdraag van Waitangi wirt óngerteikend, wodoor de sjtaot Nuuj-Zeëlandj ein feit wirt.
- 2 april - De Repebliek Los Altos wirt geannexeerd door Guatemala.
- 6 mei - De eësjte postzegels waere gebruuk in Èngelandj, de Penny Black en de Twopenny Blue.
- 15 juli - Ruslandj, 't Verenigd Keuninkriek, Pruse en Oasteriek verplichte zich óm 't Osmaanse Riek te sjteune biej 't óngerdrökke van de opsjtand in Egypte.
- 7 oktober - Keuning Willem I van de Nederlande deit aafsjtand van de troan en verleët 't landj. Hae wirt opgevolg door ziene zoon Willem II.
- 6 november - De Repebliek van de Rio Grande vilt.
- 7 november – William Henry Harrison versjleit de zittende president Martin Van Buren biej de presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate van Amerika.
- 28 november - Inauguratie van Willem II es Keuning van de Nederlande, es opvolger van zien vader, Keuning Willem I
- 15 december - 't Lichaam van Napoleon wirt biejgezat in 't Hôtel des Invalides in Paries.
- 16 december - Oprichting in Blankenberge van de Communiteit Maria Ónbevlekte Óntvangenis mèt es doel sjoale te sjtichte veur erm kènjer.
- zónger datum
- 't Gewes Hollandj wirt gesplitst in een noordelik deil Noord-Holland en ein zuidelik deil Zuid-Hollandj (de hujige provincies).
- Biej de Groate Trèk in Zuid-Afrika levere de Veurtrèkkersj eine felle sjtried taenge de Zoeloes ónger leijing van Dingaan.
- Vietnam en Thailand veure aorlog op 't landj van Cambodja. De sjtried eindigt ónbesjlis.
- De Britannia, ein sjeep van de Cunard Line, zèt koers op New York veur zien Maiden Voyage.
- Henle sjtèlt dat ziektes veroarzaak kènne waere door laevende ziekteverwèkkersj.
- De Sjotse sjmeed Kirkpatrick Macmillan óntwurp de eësjte trapfits (eine driewieler).
- Ozon wirt óntdèk door Christian Friedrich Schonbein.
- Justus von Liebig publiceert 't book "Organische chemie en de toepassing in de landjboew en fysiologie", wo-in hae betoogt dat d'r fosfor en sjtiksjtof aan de landjboewgróndj mótte waere trukgegaeve.
Gebore bewirk
- 3 jannewarie - Pater Damiaan (gesjtorve 1889)
- 23 jannewarie - Ernst Abbe, fysicus (gesjtorve 1905)
- 29 jannewarie - Albert Cornelis Vreede, Nederlandse hoagleëraar (gesjtorve 1908)
- 5 fibberwarie - Hiram Maxim, Amerikaans-Èngelsje ingenieur, óntwerper en oetvènjer van 't Maxim-gewaer (gesjtorve 1916)
- 2 april - Émile Zola, Franse sjriever en pamflettist (gesjtorve 1902)
- 7 mei - Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, Russische componist (gesjtorve 1893)
- 2 juni - Thomas Hardy, Èngelsje romansjriever en dichter (gesjtorve 1928)
- 3 juni - Pieter Willem Steenkamp, Nederlandse militair, brandjwaercommandant en peliesiefunctionaris (gesjtorve 1914)
- 9 september - Gentil Theodoor Antheunis, Vlaamse sjriever (gesjtorve 1907)
- 9 oktober - Simeon Solomon, Britse kunssjilder (gesjtorve 1905)
- 10 november - Willem Levinus Penning, Nederlandse dichter (gesjtorve 1924)
- 14 november - Claude Monet, Franse kunssjilder (gesjtorve 1926)
- 24 november - Alfred Tepe, Nederlandse architect (gesjtorve 1920)
-
Pater Damiaan,
gebaore 3 jannewarie 1840. -
Emile Zola,
gebaore april 1840. -
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski,
gebaore 7 mei 1840.
Gesjtorve bewirk
gesjtorve 27 mei 1840.
- 27 mei - Niccolò Paganini (57), Italiaanse violis en componis
- 6 juni - Marcellinus Champagnat (51), Franse geistelike, ordesjtichter en heilige
- 19 juni - John Cockerill (49), Brits-Belzje indusjtrieel
- 29 juni - Lucien Bonaparte (65), 1e vors van Canino en Musignano en broor van Napoleon Bonaparte
- 18 augustus - A.C.W. Staring (73), Nederlandse dichter
- 18 september - Constantine Rafinesque-Schmaltz (56), homo universalis oet de 19e eëuw
- 23 november - Louis de Bonald (86), Frans politicus, sjriever en filosoof
