26 jannewarie

26 jannewarie is de 26ste daag van 't jaór in de Gregoriaanse kalender. Nog 339 daag (340 daag in ein sjrikkeljaor) tot 't eindj van 't jaor.

Gebäörtenisse

• 1340 - Keuning Eduard III van Èngelandj wirt oetgerope tot keuning van Frankriek.
• 1500 - Vicente Yáñez Pinzón óntdek es eësjte Europeaan Brazilië.
• 1531 - Lissabon wirt getróffe door ein zjwaor aardbeving.
• 1682 - 't Deltagebeed van Zuidwes-Nederlandj en Vlaandere wirt getróffe door de sjtormvloed van 1682.
• 1778 - Sydney wirt gesjtich.
• 1808 - In Nuuj-Zuid-Wales bruk de Rum Rebellion oet.
• 1837 - Michigan ratificeert de Gróndjwet van de Verenigde Sjtate van Amerika en treujt toe tot de Unie es 26e sjtaat.
• 1841 - 't Verenigd Keuninkriek bezèt Hongkong.
• 1887 - Sjlag bie Dogali: Abessinië versjleit de Italiane.
• 1905 - Eine wirknummer van de Premiermien in Zuid-Afrika vundj de Cullinan, de groatste diamant oet de gesjiedenis.
• 1910 - De Seine treujt boete häör oevers, wodoor de Pariese metro ónger water löp.
• 1931 - Groninge - Eine passagierstrein oet Nieuweschans bótsj ter heuëgde van de Lodewijksjtraot op eine rangerende gojeretrein wodoor d'r drie doaje en vief gewónje valle.
• 1932 - Ernest Lawrence vraog octrooi aan op 't cyclotron.
• 1939 - Troepe van Francisco Franco numme Barcelona in ónger de Sjpaanse Börgeraorlog.
• 1950 - Landjverraojer Anton van der Waals wirt terechgesjtèld.
• 1950 - In New Delhi wirt de ónaafhankelike republiek India oetgerope.
• 1957 - Oprichting van de PSP (Pacifistisch Socialistische Partiej). Dees ging in 1989 op in GroenLinks.
• 1959 - Beneuming van Petrus Moors tot bisjhop van Remunj in Nederlandj.
• 1963 - De Groninger sjaatsklassieker Noorder Rondritten wirt veur de zevende keër verreje. Winnaer is de Groninger Jan Uitham, dae ach dagen eërder nog tweëde waas gewore in de Èlfsjtedetoch. De Noorder Rondritten zint voor dees editie ingekort tot 88 km, in plaatsj van de originele 150 kilomaeter.
• 1979 - Officiële äöpening van 't Meziekcentrum Vredenburg in Utrech.
• 1983 - De Nederlandse kunsmaon IRAS (infraroad Astronomische Satelliet) wirt in Californië gelanceerd.*1998 - Bill Clinton óntkènt ein "seksuele relatie" te höbbe gehad mèt Monica Lewinsky.
• 1999 - Paus Johannes Paulus II reis van Mexico nao Saint Louis (Missouri, Verenigde Sjtate) veur ein tweëdaags bezeuk.
• 2000 - Gerrit Komrij oetgerope tot Dichter des Vaderlands.
• 2001 - 20.000 luuj kómme óm biej ein aardbeving in Gujarat in India.
• 2003 - Zjwömmer Pieter van den Hoogenband sjerp in Berlien zien eige Europese record op de 200 maeter vrieje sjlaag kortebaan (25 maeter) aan tot 1.42,45.
• 2005 - Driek van Wissen oetgerope tot Dichter des Vaderlands.
• 2019 - Inne Braziliaanse sjtad Brumadinho (MG) brik 'nen dam bie 'n iezerkoel. Inne moddersjtroum kómme 206 luuj óm 't laeve.
• 2021 - Kaja Kallas weurt d'n ierste vrouweleke premier vaan de Rippebliek vaan Esland naomes häör liberaol-progressieve partij ER

Gebore

Paul Newman,
gebaore op 26 jannewarie 1925

• 1549 - Jakob Ebert, Duutsje theoloog en dichter (gesjtorve 1614)
• 1662 - Jan van Hoogstraten, Nederlandse dichter (gesjtorve 1756)
• 1667 - Hendrick Zwaardecroon, Nederlandse koloniaal besjtuurder (gesjtorve 1728)
• 1784 - Johannes Tonkens, Nederlandse politicus (gesjtorve 1857)
• 1797 - François Pierre Bijleveld, Nederlandse burgemeister (gesjtorve 1878)
• 1804 - Eugène Sue, Franse sjriever (gesjtorve 1857)
• 1876 - Lode Baekelmans, Vlaamse sjriever (gesjtorve 1965)
• 1877 - Kees van Dongen, Franse sjilder van Nederlandse aafkóms (gesjtorve 1968)
• 1880 - Douglas MacArthur, Amerikaanse generaal (gesjtorve 1964)
• 1887 - François Faber, Luxemburgse fitserenner (gesjtorve 1915)
• 1895 - Theo Slot, Nederlandse vleegtuugóntwerper (gesjtorve 1949)
• 1902 - Menno ter Braak, Nederlandse sjriever, oprichter en leijer van de Filmliga (gesjtorve 1940)
• 1906 - Leo Halle, Nederlandse voetbalkeeper (gesjtorve 1992)
• 1908 - Stéphane Grappelli, Franse jazzviolist (gesjtorve 1997)
• 1918 - Nicolae Ceaușescu, Roemeense sjtaatsman (gesjtorve 1989)
• 1919 - Elisabeth 'Beppie' Nooij, Nederlandse actrice (gesjtorve 1979)
• 1922 - Ellen Vogel, Nederlands actrice
• 1925 - Paul Newman, Amerikaanse (film)acteur, filmregisseur, filmproducent, autocoureur en filantroop (gesjtorve 2008)
• 1928 - Roger Vadim, Franse filmregisseur (overleden 2000)
• 1944 - Angela Davis, Amerikaans activiste
• 1946 - Michel Delpech, Franse zenger
• 1948 - Boris Belkin, Russische violis
• 1950 - Jörg Haider, Oastenriekse rechs-populistische politicus (gesjtorve 2008)
• 1951 - Jarmila Kratochvílová, Tsjechische atlete
• 1953 - Andrée van Es, Nederlandse politica
• 1955 - Eddie van Halen, Amerikaanse zenger en gitaris
• 1961 - Wayne Gretzky, Canadese ieshockeyer
• 1963 - José Mourinho, Portugese voetbalcoach
• 1969 - Maarten den Bakker, Nederlandse fitserenner

Gesjtorve

Nelson Rockefeller,
gesjtorve op 26 jannewarie 1979

• 1636 - Jean Hotman, Franse diplomaat (84)
• 1714 - Daniël Jean Bernard, heer van Kattenbroek (87)
• 1795 - Johann Christoph Friedrich Bach, Duutsje componis (62)
• 1855 - Gérard de Nerval, Franse dichter en sjriever (46)
• 1871 - Amélie van Leuchtenberg, tweëde vrouw van Peter I van Brazilië (59)
• 1889 - Lodewijk Willem Ernst Rauwenhoff, Nederlandse theoloog, predikant en hoagleëraar (70)
• 1946 - René De Pauw, Belzje kunssjilder (58)
• 1947 - Gustaaf Adolf, erfprins van Zjwede (40)
• 1948 - Thomas Theodor Heine, Duutsje kunssjilder en teikenaer (80)
• 1950 - Anton van der Waals, Nederlandse sjpion in deens van de Duutsje SD, verraojer (38)
• 1962 - Lucky Luciano (64), Italiaans-Amerikaanse gangster
• 1973 - Edward G. Robinson, Amerikaanse acteur van Roemeense aafkóms (79)
• 1975 - Cornelius Herminus Rijke, Nederlandse componis en dirigent (86)
• 1979 - Nelson Rockefeller, 41e vicepresident van de Verenigde Sjtate (70)
• 1991 - Johnny van Doorn, Nederlandse dichter en sjriever (46)
• 1992 - José Ferrer, Puerto Ricaanse acteur (83)
• 1992 - Okke Jager, Nederlandse televisiepredikant (74)
• 1993 - Jan Gies, Nederlands lid van 't verzèt, heelp Anne Frank en häör femilie óm zich te verberge (86)
• 1995 - Vic Buckingham, Èngelsje voetballer en voetbaltrainer (80)
• 2001 - Jan Faber, Nederlandse verzètssjtriejer ónger de Tweëde Waereldaorlog (83)
• 2005 - Rudi Falkenhagen, Nederlandse acteur (71)
• 2006 - Pieter Terpstra, Nederlandse sjriever en journalis (86)
• 2019 - Eli Asser, Nederlandsen tekssjriever en journalis (96)
• 2019 - Michel Legrand, Franse componis en pianis (86)
• 2020 - Kobe Bryant, Amerikaanse basketter (41)

Viering/herdènking

• Australia Day
• India - Dag van de Republiek
• Koeweit - Ónaafhankelikheidsdaag (1961)
• Roams-katholieke kalender:
  • Heilige stichter-abten van Cîteaux: Heiligen Albericus (Alberik) van Cîteaux († 1109), Robert van Molesme († 1111) en Stefanus Hardin († 1134)
  • Heiligen Timoteüs († c. 94) en Titus († c. 96) - Gedachtenis
  • Heilige Conan van Iona († 658)
  • Zalige Michaël Kozal († 1943)
  • Heilige Paula van Rome († 347)
  • Heilige Alice Croft († 12e eeuw)