15 miert

15 miert is de 74e daag van 't jaor (75e daag in ein sjrikkeljaor) in de Gregoriaanse kalender. Nog 291 daag pès 't eindj van 't jaor.

Gebäörtenisse

• 44 v.Chr. - Julius Caesar wirt vermaord.
• 1345 - Mirakel van Amsterdam.
• 1493 - Christoffel Columbus keërt truk nao de have van Palos nao zien óntdèkking van Amerika.
• 1557 - Paus Pius VIII creëert tieën nuuj kardinale, ónger wae de in 1712 heilig verklaorde bisjhop van Nepi Michele Ghislieri.
• 1820 - 't Noordoastelike deil van de sjtaat Massachusetts wirt aafgesjplits, en vörmp de sjtaat Maine.
• 1848 - In Hongarije bruk eine opsjtand oet taenge 't Habsburgse regime.
• 1875 - Paus Pius IX creëert èlf nuuj kardinale, ónger wae de Poolse awt-nuntius in Belsj Mieczyslaw Ledóchowski en de Belzje aartsbisjhop van Mechele Victor-Auguste-Isidore Dechamps.
• 1887 - Oprichting van 't Roams-katholieke Bisdóm Monaco.
• 1892 - Verheffing van de Roams-katholieke Apostolische Prefectuur Denemarke tot Apostolisch vicariaat Denemarke.
• 1903 - Eësjte Turkse voetbalclub wirt opgerich: Beşiktaş JK.
• 1916 - De Universiteit van Gent wirt vernederlandst; dit wirt aevel nao 't eindj van de Eërste Waereldaorlog weer trukgedrèjd.
• 1916 - Amerikaanse troepe valle Mexico bènne in ein poging de revelutionair Pancho Villa te pakke te kriege.
• 1939 - Duutsje troepe bezètte Praag wonao 't resterende deil van Tsjechië mèt weinig weersjtandj wirt geannexeerd door 't Derde Riek en herbeneump tot 't Protectoraat Boheme en Moravië. Slowakije haet zich de daag dao veur mèt de hulp van Hitler ónaafhankelik verklaord wonao 't ein vazalsjtaot van nazi-Duutsjlandj wirt.
• 1941 - Sjtichting van 't ónaafhankelikheidsfront, de belangriekste verzètsorganisatie van Belsj, op initiatief van de Kommunistische Partiej van Belsj KPB.
• 1951 - In Nederlandj treujt 't kabinet-Drees I aan.
• 1971 - Regerend waereldkampioen fitserennen Jean-Pierre Monseré veróngelök biej eine wedsjtried in Retie.
• 1972 - De film The Godfather geit in New York in première.
• 1990 - De Sovjet-Unie en 't Vaticaan knuipe opnuuj officiële betrèkkinge aan, naodat dees in 1917 nao de Oktoaberrevelutie ware verbraoke.
• 1990 - De Brits-Iraanse journalis Farzad Bazoft (31) wirt in Irak opgehange veur sjpionaag veur Israël en Groat-Brittannië. Verpleegster Daphne Parish krit 15 jaor cel veur medeplichtigheid. Europa reageert veróntwaardig.
• 1990 - Mikhail Gorbatsjov wirt president van de Sovjet-Unie. 't Congres van Volksaafgevaardigde geuf häöm oetgebreijde volmachte.
• 1991 - De veurmalige bezèttingsmachte in Duutsjlandj (de Verenigde Sjtate, Ruslandj - veurhaer de Sovjet-Unie -, 't Verenigd Keuninkriek en Frankriek) doon officieel aafsjtand van hun rechte dao-op.
• 1996 - Fokker geit failliet.
• 1998 - Zaligverklaoring van Eugene Bossilkov (1900-1952), Bulgaars bisjhop en martelaer, in Roame door Paus Johannes Paulus II.
• 2002 - Europees en olympisch kampioen Jochem Uytdehaage is in Heerenveen al zien concurrente de baas en wint de waereldkampioensjappe Allround. De Duutsje Anni Friesinger wint 't goud biej de dames.
• 2003 - De Westersjeldetunnel tösje Ellewoutsdijk en Terneuzen wirt in gebruuk genómme.
• 2003 - Ein nuuj ziekte, wovan ènnige daag eërder 't besjtaon is bekènd gemaak, kriet de naam SARS. De WHO geuf reisadvieze aaf.
• 2009 - Veer hulpverleëners van de VN waere in Somalië óntveurd, en ènnige oere later weer vriej gelaote.
• 2019 - Bie aansjlaeg op twie moskeeë in de Nuuj-Zielandjse sjtad Christchurch kómme 49 luuj óm.

Gebore

Andrew Jackson
gebaore in 1767

• 1614 - Franciscus de le Boë Sylvius, Nederlandse arts (gesjtorve in 1672)
• 1713 - Nicolas de Lacaille, Franse cartograaf van de zuidelike sjterrehemel (gesjtorve in 1762)
• 1767 - Andrew Jackson, zevende president van de Verenigde Sjtate (gesjtorve in 1845)
• 1773 - François René Gebauer, Franse componist, professor en fagottist (gesjtorve in 1845)
• 1779 - Lord Melbourne, Britse premier van het Verenigd Keuninkriek (gesjtorve in 1848)
• 1800 - Heinrich von Dechsen, Duutsje geoloog en mineraloog
• 1813 - John Snow, Britse arts (gesjtorve in 1858)
• 1830 - Paul Heyse, Duits schrijver en winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur (gesjtorve in 1914)
• 1830 - Élisée Reclus, Franse geograaf en anarchist (gesjtorve in 1905)
• 1831 - Martinus Wilhelmus van der Aa, Nederlandse auteur (gesjtorve in 1905)
• 1854 - Emil Adolf von Behring, Duutsje arts en winnaer van de Nobelpries veur de Genaeskunde (gesjtorve in 1917)
• 1856 - Achille Locatelli, Italiaanse curiekardinaal en nuntius in Belsj en Nederlandj (gesjtorve in 1935)
• 1886 - Sergej Kirov, Sovjet-revolutionair (gesjtorve in 1934)
• 1895 - Tobie Goedewaagen, Nederlandse filosoof en politicus (gesjtorve in 1980)
• 1905 - Berthold Schenk von Stauffenberg, Duutsje juris en anti-nazi (gesjtorve in 1944)
• 1907 - Zarah Leander, Zjweedse zangeres en actrice (gesjtorve in 1981)
• 1912 - Louis Paul Boon, Belzje sjriever (gesjtorve in 1979)
• 1913 - Lex Goudsmit, Nederlands acteur (gesjtorve in 1999)
• 1947 - Ry Cooder, Amerikaanse gitarist
• 1949 - Gerard Arninkhof, Nederlandse nuujslaezer
• 1969 - Marc Lammers, Nederlandse hockeycoach
• 1971 - Paulien Huizinga, Nederlandse presentatrice en sjriefster
• 1977 - Imke Schellekens-Bartels, Nederlandse amazone

Gesjtorve

De doad van Julius Caesar (44 v.Chr.)

• 44 v.Chr. - Julius Caesar (56), Romeinse sjtaatsman
• 1190 - Isabella van Henegouwen (20), keuningin van Frankriek
• 1842 - Luigi Cherubini (81), Italiaanse componist
• 1913 - Rudolph Theodorus van Pallandt van Eerde (44), Nederlandse politicus
• 1937 - Howard Phillips Lovecraft (46), Amerikaanse fantasy- en horrorsjriever
• 1938 - Nikolaj Boecharin (49), Sovjet-econoom en -politicus
• 1939 - Johannes Dirk Bloemen (74), Nederlandse zjwömmer
• 1941 - Alexej Javlenski (77), Russisch impressionistische sjilder
• 1945 - Herman Bernard Wiardi Beckman (41), Nederlandse politicus en verzètssjtriejer
• 1961 - Akiba Rubinstein (78), Poolse sjaakgroatmeister
• 1973 - Sjef van Dongen (66), Nederlandse Noordpoolvorser en politicus
• 1971 - Jean-Pierre Monseré (22), Belsje fitserenner
• 1975 - Aristoteles Onassis (68), Griekse reder
• 1983 - Rebecca West (90), Britse sjriefster
• 1998 - Benjamin Spock (94), Amerikaanse (kènjer)arts, olympisch kampioen roeje en sjriever
• 2004 - Ralph Inbar (65), Nederlandse televisieregisseur
• 2005 - Loe de Jong (90), Nederlandse historicus
• 2005 - Bert Pronk (54), Nederlandse fitserenner
• 2009 - Shinkichi Tajiri (85), Amerikaanse beeldhouwer, kunssjilder, fotograaf en filmmaeker

Viering/herdènking

• Nationale feësdaag in Hongarije in herdènking van de opsjtandj van de Hongare taenge Oasteriek in 1848.
• Internationale Dag Tegen Politie Brutaliteit
• Wit-Rusland - Daag van de Gróndjwèt
• Japan - Hōnen Matsuri (oagsfeës)
• roams-Katholieke kalender:
  • Heilige Louise de Marillac († 1660)
  • Heilige Clemens (Maria) Hofbauer († 1820)
  • Heilige Lucretia († 859)
  • Zalige Arnikus van Averbode
  • Zalige Artemide Zatti († 1951)
  • Zalige Diedo van Andelsbuch († 1080)