2002
2002 (MMII) waor e gewoen jaor wat begós op 'nen daensdig op de Gregoriaanse kalender. 't Waor in de Chinese astrologie e Jaor van 't Paerd.
Dit jaor waor 'ne palindroom ('t volgend jaor es palindroom wirt 2112).
Gebäörtenisse Bewirk
Jannewarie Bewirk
- 1 - Inveuring van de euro es chartaal geldmiddel in twelf van de vieftièn Europese leng die aangesjlote zint bie de EU - Belsj, Duutsjland, Finland, Frankriek, Griekeland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oasteriek, Portugal en Sjpanje. In 't giraal geldverkièr waor de euro al ingeveurd op 1 jannewarie 1999.
- 17 - De Nyiragongo, 'n vulkaon in Congo (Kinshasa), bers oet.
Fibberwarie Bewirk
- 2 - De Nederlandse Kroenprins Willem-Alexander van Oranje-Nassau trojt in Amsterdam mèt Máxima Zorreguieta.
- 10 - Begin vaan de Olympische Winterspeule in Salt Lake City (aofgeslote op 24 fibberwarie)
- 18 - Begin vaan 't percès-Pandy tege Andras en Agnes Pandy in 't Belsj
- 28 - De gölle en Belzje frank zien gei wètteg betaolmiddel mie.
Miert Bewirk
- 6 - Bij gemeinteraodsverkezinge in Nederland winne de lokaol Leefbaar-partije, mèt es paradepeerdsje Leefbaar Rotterdam vaan Pim Fortuyn, en 't CDA sterk en verlere de PvdA en de VVD.
April Bewirk
- 12 - President Hugo Chávez vaan Venezuela trejt aof nao lang en sterke proteste. Twie daog later trejt 't toch weer aon.
- 14 - Xanana Gusmão weurt gekoze tot d'n ierste president vaan Oos-Timor, wat later dat jaor oonaofhenkelikheid zal verkriege.
- 16 - 't Kabinet-Kok II vèlt.
Mei Bewirk
- 5 - Bij de twiede runde vaan de Franse presidentsverkezinge versleit de zittende president Jacques Chirac zienen extreem-rechse rivaal Jean-Marie Le Pen.
- 6 - De Nederlandse populistische politicus Pim Fortuyn weurt vermaord in 't Mediapark in Hilversum.
- 6 - D'n Amerikaansen oondernummer Elon Musk riech SpaceX op.
- 15 - Parlemintsverkezinge in Nederland. Winners zien de LPF vaan Pim Fortuyn zaoleger en 't CDA.
- 20 - Oos-Timor weurt officieel oonaofhenkelik vaan Indonesië (wat 't bezèt hoolt) en Portugal (wat nog altied de wèttelike kolonisator waor).
- 24 - De Vereinegde Staote en Rösland oonderteikene 'n oontwaopeningsverdraag.
- 27 - Viktor Orbán verluis de Hongaarse verkiezinge en zal veur ach jaor geine Premier vaan Hongarije zien
Juni Bewirk
- 13 - Hamid Karzai weurt in Afganistan tot president gekoze.
Juli Bewirk
- 4 - D'n Amerikaanse zakemaan Steve Fossett lant mèt 'ne lochballon in Australië. Heer is daomèt d'n ierste ballonveurder dee non-stop solo euver de wereld vluig.
- 11 - 't Kabinet-Verhofstadt II weurt ingezwoere.
- 22 - Eerdbeving vaan 5.1 op de Sjaol vaan Richter in 't Belsj.
- 22 - 't Kabinet-Balkenende I trejt aon.
Augustus Bewirk
In Oosteriek, Tsjechië en Duitsland vinde door hendege regeval euverstruiminge plaots.
- 12 - De Nederlandsen Artse Zónger Grenze-mètwèrker Arjan Erkel weurt in Rösland oontveurd.
September Bewirk
- 16 - Irak liet de wape-inspecteurs vaan de Vereinegde Naties weer touw op zie groondgebeed.
- 22 - De Boondsdaagsverkezinge in Duitsland weure gewonne door de SPD vaan Gerhard Schröder.
- 26 - 'ne Senegalese veerbot zink veur de kös vaan Gambia. Heibij koume mier es 1000 lui um en de Senegalese regiering trejt hei-op aof.
Oktober Bewirk
- 12 - Moslim-extremiste plege 'nen aonslaag op e toeristisch doel op Bali. Mier es 200 lui störve heibij.
- 16 - 't Kabinet-Balkenende I vèlt. Nui verkezinge weure veur begin 2003 aofgekundeg.
- 23 - In Moskou numme Tsjetsjeense rebelle e theater in gijzeling. Bij de bevrijingsactie drei daog later zalle 150 lui sterve.
November Bewirk
December Bewirk
Nobelprieze Bewirk
- Natuurkunde: Raymond Davis jr. en Masatoshi Koshiba "um baonbrekende bijdrage aon de astrofysica, in 't bezunder veur 't vinde vaan kosmische neutrino's."
- Sjemie: John Fenn en Koichi Tanaka "um de oontwikkeling vaan methodes veur de identificatie en structuuranalyse vaan biologische macromolecule (...) um hun oontwikkeling vaan weike desorptie-ioniseringsmethodes veur massaspectrometrische analyse vaan biosjemische macromolecule."
- Geneeskunde: Sydney Brenner, Robert Horvitz en John Sulston "um hun oontdèkkinge umtrint 'genetische regulering vaan orgaonoontwikkeling en geprogrammeerde celdoed'."
- Literatuur: Imre Kertész "veur sjriefsele die de frazjiel beleving vaan 't individu tege de barbaarse wèllekäöregheid vaan de historie ophawwe."
- Vrei: Jimmy Carter "um zien decennialang oonvermeujbaar inspanninge um vreidzaam oplossinge veur internationaol conflikte te vinde, um democratie en minserechte te bevordere en economische en sociaol oontwikkeling te promote."
- Economie:
- Daniel Kahneman "um 't integrere vaan inziechte oet psychologisch oonderzeuk in de economische wetensjap, in 't bezunder umtrint minselek oerdeil en besleuitvörming oonder oonzekerheid."
- Vernon L. Smith "um 't opzètte vaan laboratoriumexperiminte in empirische economische analyse, in 't bezunder in de studie vaan alternatief merretmechanismes."
Persoen vaan 't Jaor Bewirk
De klokkelojjers (bij naom geneump: Cynthia Cooper, Coleen Rowley en Sherron Watkins)
Films Bewirk
Gebore Bewirk
- 11 juli - Thomas van Bommel, Nederlands-Limbörgse voetballer
- 31 oktober - Ansu Fati, Guinee-Bissaus-Spaonse voetballer
Gesjtorve Bewirk
- 3 jannewarie - Freddy Heineken, Nederlandse beerbroewer (80)
- 9 jannewarie - Paul Huf, Nederlandse fotograaf (77)
- 11 jannewarie - Gerrit Brokx, Nederlandse politicus (68)
- 17 jannewarie - Camilo José Cela, Sjpaonse sjriever, nobelprieswinner (literatuur, 1989) (85)
- 28 jannewarie - Astrid Lindgren, Zjwaedste sjriefster van kènjerbeuk (94)
- 1 fibberwarie - Hildegard Knef, Duutsje actrice, sjriefster en zangeres (76)
- 21 fibberwarie - Poncke Prinsen, Nederlandse soldaat dae tieëns de Politioneel Acties nao Indonesië euverleep (76)
- 30 miert - Elisabeth Bowes Lyon, keuningin-mojer van 't Vereinig Keuninkriek (101)
- 14 april - Joop Haex, Nederlandse politicus (90)
- 18 april - Thor Heyerdahl, Noorsen antropoloog (87)
- 6 mei - Pim Fortuyn, Nederlandse politicus (54)
- 11 mei - Martin van Amerongen, Nederlandse sjriever en journalis (60)
- 20 mei - Stephen Jay Gould, Amerikaanse bioloog (60)
- 25 mei - Bart de Graaff, Nederlandse televisiemaeker, oprichter van BNN (35)
- 7 juni - Adriaan Morriën, Nederlandsen dichter en criticus (90)
- 9 juni - Hans Janmaat, Nederlandse politicus (67)
- 20 juni - Tinus Osendarp, Nederlandse atleet (86)
- 27 juni - John Entwistle, Britse basgitaris (The Who; 57)
- 17 juli - Joseph Luns, Nederlandse politicus, veurmaolig veurzitter van de NAVO (90)
- 31 augustus - Lionel Hampton, Amerikaanse vibrafonis (94)
- 22 september - Jan de Hartog, Nederlandse sjriever (88)
- 6 oktober - Claus van Amsberg, prins van de Nederlen (76)
- 23 november - Boudewijn Büch, Nederlandse sjriever (53)
- 28 november - Lennaert Nijgh, Nederlandse leedsjessjriever (57)
Jubilea Bewirk
- 6 fibberwarie - Elizabeth II van 't Vereinig Keuninkriek regiert saer 50 jaor.
- 20 miert - 400-jäörege opriechting vaan de VOC
- 11 juli - 700-jäöreg jublieum van de Göldesjpoeresjlaag