Kenia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Kenia
Basisgegaevens
Officieel taal	Ingels, Swahili
Huidsjtad	Nairobi
Sjtaotsvörm	rippubliek
Sjtaotshoof (lies)	Uhuru Kenyatta
[[{{{titelhoofregering}}}]]	{{{naomhoofregering}}}
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	580.367 km² 2,3%
Inwoeners – Deechde:	47.564.296 (2019) 78/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Keniaanse shilling (KES)
Tiedzaone	UTC +3
Nationale fiesdaag	{{{fiesdaag}}}
Vouksleed	Ee Mungu nguvu yetu
Web | Code | Tel.	.ke | KEN | +254

Kenia is e land in Afrika, aon d'n Indischen Oceaan, wat grens aon Somalië, Ethiopië, Zuud-Soedan, Oeganda en Tanzania. Ouch ligk 't aon 't Victoriameer. Hoofstad is Nairobi. Kenia is in verglieking mèt zien naoberlen e welvaorend land.

Bestuurleke indeiling

Nigeria besteit oet 7 provincies (mkoa) en ei gebeed: 't hoofsteidelek distrik.

• Centraal Kenia
• Kösprovincie
• Nairobi-gebeed
• Noordoos-Kenia
• Nyanza
• Oos-Kenia
• Rift Valley
• Wes-Kenia

Demografie

Wie de meiste len in Afrika is ouch Kenia verdeild oonder mier etnische grope: de veurnaomste grope zien de Kikuyu, de Luhya, de Luo, de Kalenjin en de Kamba, die eder mie es 10 % vaan de bevolking oetmake. De lingua franca in 't land is 't Swahili, 'n Bantoetaol mèt väöl Arabische en Perzische wäörd. Oondanks dees invlode oet de islamtische wereld is 't groetste deil vaan de bevolking (66%) christelek; mer 6% hingk d'n islam aon en de twiede groop weurt mèt 22% nog ummer oetgemaak door de natuurreligies.

Historie

Kenia behuurt tot 't gebeed in Afrika boe de mins ziech al vreug verspreide; dao zien reste vaan d'n Homo habilis en d'n Homo erectus gevoonde. Oongeveer 2000 jaor veur Christus migreerde de Koesjiete, e blank volk, nao 't modèrn Kenia. Wie de Arabiere dao in 't ierste millennium binnevele lökden 't ze neet dao d'n islam te introducere. Wel vestegde ze dao e handelsmonopolie. Intösse migreerde ouch negers, veurnaomelek Bantoe, nao 't land, en verdreve dao mèt succes de Koesjiete. 't Monopolie vaan de Arabiere op d'n handel woort in de zestiende iew gebraoke door de Portugeze, die de kös vaan Afrika verkinde en de zieroute nao Indië zochte. Ind zeventiende iew verkraog de sultan vaan Omaan de greep op de handel dao.

De kolonisatie door de Europeane begós in 1885 mèt e Duuts privileesj veur de kösgebejer, gevolg in 1888 door geleieleke Britse bezètting, boenao in 1895 de kolnie gevörmp woort. In 1944 kraoge Afrikane 'n stum in de regering. De jaore viefteg woorte geteikend door de rebellie vaan de Mau-Mau, die wel oonderdrök kós weure, meh oetindelek toch in 1963 tot d'n oonaofhenkelekheid leide. Nao de oonaofhenkelekheid naom Jomo Kenyatta goondeweeg de mach euver, tot in 1969 de dictatuur e feit waor. Bij Kenyatta's doed in 1978 naom Daniel arap Moi e mach euver en behoolt dees, aofwèsselend mèt eupeleke dictatuur en vervalsde verkezinge, tot 2002. In dat jaor mós heer oonder internationaal pressie ope verkezinge touwlaote, die gewonne woorte door Mwai Kibaki.