1958
1958 (MCMLVIII) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender.
GebäörtenisseBewirk
- 4 jannewarie – De Sjpoetnik 1 vilt nao 92 daag in de ruumde truk op aarde.
- 7 jannewarie - Walter Hallstein weurt d'n ierste Prizzedent vaan de Europees Kemissie
- 8 jannewarie - Loc 3737 riejt de lètste rit es sjtoumlocomotief in deens van de Nederlandse Sjpaorwaeg. Dit beteikent 't eindj van 't sjtoumtiedperk in Nederlandj.
- 11 jannewarie - In Nederlandj wirt Anne Vondeling minister van Landjboew. Hae volg Sicco Mansholt op, dae de President van de Europees Kemissie weurt.
- 23 jannewarie - Nao drie waeke van ónrös en geweld mót de Venezolaanse dictator Marcos Pérez Jiménez 't landj oetvluchte. Eine junta ónger admiraal Larrazabal hersjtèlt ónmiddellik de burgerlike vriejheje en kondig vriej verkezinge aan.
- 1 fibberwarie - Mèt ein "Jupiter C"-raket lancere de Amerikane hunne eësjte kunsmaon, de Explorer 1 (gewich 14 kg). De kunsmaon zal pes augustus 1965 in ein baan óm de aarde blieve.
- 5 fibberwarie - Gamal Abdel Nasser wirt president van de Verenigde Arabische Repebliek.
- 6 fibberwarie - Biej ein vleegramp in Münche kómme 22 luuj óm 't laeve wo-ónger 7 sjpelersj van Manchester United FC.
- 3 miert - D'r kómme 7 mienwirkers óm 't laeve door ein insjtorting in de Sjtaatsmien Maurits in Gelaen.
- 12 miert - In Sjtraatsburg kump veur 't eësj de Europese Assemblee biejein, de veurlouper van 't Europees parlemènt. Ze is samegesjtèld oet parlementariërs oet de zös lenj van de Europese Economische Gemeinsjap.
- 27 miert - Nikita Chroesjtsjov wirt premier van de Sovjet-Unie.
- 17 april - Äöpening van de Waereldtentoansjtèlling in Brussel, baeter bekènd es Expo '58.
- 13 mei - Charles de Gaulle wirt beneump tot minister-president van Frankriek.
- 24 mei - Martin Schröder rich ein Nederlandse lóchvaartmaatsjappiej op. Eësj Martin's Air Charter geheite, wirt deze naam later ómgeduip tot Martinair.
- 29 juni - Brazilië wint de waereldtitel door gaslandj Zjwede in de finale van 't WK voetbal mèt 5-2 te versjlaon.
- Doezende Zeëuws-Vlaminge trèkke te voot nao Den Haag en eise trukkeër van de vriej vaere.
- 6 juli - Op de waereldtentoansjtèlling Expo '58 wirt eine Vlaamse daag georganiseerd.
- 13 juli - Amerikaanse mariniers valle Libanon bènne óm op verzeuk van president Chamoun ein eindj te make aan eine volksopsjtand taenge zien herverkezing.
- 31 juli - De Nationaal Vergadering van Libanon keus de populaire opperbevelhöbber Foead Shehab tot opvolger van president Chamoun. Zoawaal Egypte es de Verenigde Sjtate haet zich akkaord verklaord.
- 3 augustus - Niger wirt ónaafhankelik.
- 14 augustus - KLM-vluch 607-E van Amsterdam nao New York sjtort ten weste van Ierlandj in de Atlantische Oceaan. Alle 99 inzittende kómme óm. Oarzaak is eine euververhitte propeller.
- 2 september - In Zuid-Afrika kees de parlementaire fractie van de Nasionale Party Hendrik Verwoerd tot nuje leijer. Hae verklaort te sjtreve nao volledige rassesjeijing en de sjtichting van ein repebliek.
- 17 september - De eësjte aaflevering van Pipo de Clown versjient op de Nederlandse televisie.
- 4 oktober - De eësjte trans-Atlantische lienvluch mèt ein sjtraolvleegtuug wirt oetgeveurd door BOAC mèt eine De Havilland Comet. De Britse maatsjappiej is de Amerikaanse concurrent Pan Am mèt eine Boeing 707 drie waeke veur.
- 8 oktober - De Zjweedse chirurg Ake Senning brink de eësjte pacemaker in biej ein meinsj.
- 28 oktober - De aartsbisjop van Venetië, Angelo Giuseppe Roncalli, wirt tot paus gekaoze. Hae keus de naam Johannes XXIII. De nuje kirkvors is bienao 78 jaor en wirt gezeen es euverganksfiguur of tösjepaus.
- 17 november - In Soedan griep generaal Ibrahim Abboud nao eine militaire sjtaatsgreep de mach.
- 7 december - Biej de algemein verkezinge in Venezuela versjleit presidentskandidaat Rómulo Betancourt admiraal Larrazabal en de christendemocraat Rafael Caldera. Hae zal 't amb in fibberwarie 1959 aanvaarde.
- 10 december - De eësjte paol veur de Euromas in Rotterdam wirt gesjlage door burgemeister Van Walsum.
- 11 december - 't Lètste Kabinet-Drees vilt, d'r kump ein eindj aan de roams-roaj coalitie. De volgende daag deent 't kabinet zien óntsjlaag in. 't Blief demissionair pes 22 december 1958. Ein rómpkabinet ónger Beel bereijt de verkezinge veur.
- zónger datum
- Eësjte book van Pietje Puk wirt oetgebrach.
- Berendrecht, Lillo en Zandvliet waere biej Antwerpe gevoog.
- Op Rozenburg wirt ein begin gemaak mèt de aanlègk van de Europaort.
- Oprichting van de Mouvement National Congolais (MNC) in Belsj-Kongo door Patrice Lumumba.
- De Zuderzeëballaad wirt gesjreve en oetgebrach.
NobelpriezeBewirk
- Natuurkunde: Pavel Tsjerenkov, Ilja Frank en Igor Tamm "um de oontdèkking en verklaoring vaan 't Tsjerenkoveffek."
- Sjemie: Frederick Sanger "um zie werk umtrint de structuur vaan eiwite, in 't bezunder die vaan insulien."
- Geneeskunde:
- George Wells Beadle en Edward Lawrie Tatum "um hun oontdèkking tot gene wèrke door 't sjikke vaan bepaolde sjemische percesse."
- Joshua Lederberg "um zien oontdèkkinge umtrint genetisch herstèl en de organisatie vaan 't genetisch materiaol vaan bacterië."
- Literatuur: Boris Pasternak "um zien belaankrieke prestaties in zoewel de modern lyriek es op 't gebeed vaan de groete Russische vertèltraditie" (oonder dwaank geweigerd).
- Vrei: Dominique Pire, Dominicaoner pater, leismaan vaan de vlöchtelingehölporganisatie L'Europe du Coeur au Service du Monde."
Maan vaan 't JaorBewirk
GeboreBewirk
- 20 jannewarie - Paula Patricio, Nederlandse televisiepresentatrice
- 1 fibberwarie - Søren Lerby, Deense voetballer
- 1 fibberwarie - Bernard Schnieders, Nederlandse motorcoureur (gesjtorve 2005)
- 2 fibberwarie - Franke Sloothaak, Duutsj-Nederlandse sjprèngruter
- 2 fibberwarie - Willem van Zadelhoff, Nederlandse sjriever en dichter
- 10 fibberwarie - Kim Andersen, Deense fitserenner
- 12 fibberwarie - Mary Chapin Carpenter, Amerikaans singer-songwriter en countryzangeres
- 18 fibberwarie - Det de Beus, Nederlandse hockeyster
- 20 fibberwarie - Mark Mazower, Britsen historicus
- 24 fibberwarie - Plastic Bertrand, Belzje zenger ("Ca Plane Pour Moi")
- 27 fibberwarie - John Metgod, Nederlandse voetballer
- 28 fibberwarie - Wilma Nanninga, Nederlandse journaliste en televisiepresentatrice
- 5 miert - Andy Gibb, Brits-Australische pópzenger (gesjtorve 1988)
- 10 miert - Sharon Stone, Amerikaanse filmactrice en homoactiviste
- 12 miert - Phil Anderson, Australische fitserenner
- 14 miert - Prins Albert van Monaco
- 22 miert - Astrid Joosten, Nederlandse televisiepresentatrice
- 1 april - Tom van 't Hek, Nederlandse radiopresentator, hockeyer en hockeybondscoach
- 4 april - Greg Foster, Amerikaans atleet
- 8 april - Maarten Ducrot, Nederlandse fitserenner en televisiecommentator
- 26 april - Margriet Vroomans, Nederlandse nuujspresentatrice
- 29 april - Michelle Pfeiffer, Amerikaanse actrice
- 3 mei - Hansje Bunschoten, Nederlandse zjwömster en televisiepresentatrice
- 4 mei - Keith Haring, Amerikaanse sjilder en kunstenaer (gesjtorve in 1990)
- 8 mei - Simone Kleinsma, Nederlandse actrice, musicalsjter en zangeres
- 29 mei - Willem Holleeder, Nederlandse crimineel
- 1 juni - Rob Scholte, Nederlandse kunstenaer
- 5 juni - Avigdor Lieberman, Israëlische journalist, vakbóndjsbesjtuurder en politicus
- 5 juni - Vichai Srivaddhanaprabha, Thaisen oondernummer en voetbalbestuurder (gestorve 2018)
- 7 juni - Mariëtte Hamer, Nederlandse politicus
- 7 juni - Prince, Amerikaanse gitarist, zenger, artiest en componist
- 14 juni - Eric Heiden, Amerikaans sjaatser en Olympisch kampioen (1980)
- 22 juni - Charles van Commenée, Nederlandse atletiekcoach en technisch directeur NOC*NSF
- 4 juli - Everard de Jong, Nederlandse hulpbisjop van Remunj
- 8 juli - Tzipi Livni, Israëlisch politica (Kadima)
- 11 juli - Hugo Sánchez, Mexicaanse voetballer en voetbaltrainer
- 12 juli - Pier Tol, Nederlandse voetballer
- 30 juli - Kate Bush, Britse zangeres
- 5 augustus - Fred Teeven, Nederlandse politicus en officier van justitie
- 7 augustus - Bert Bakker, Nederlandse politicus (D66)
- 7 augustus - Bruce Dickinson, Britse muzikant en zenger (Iron Maiden)
- 14 augustus - Pieter Jan Hagens, Nederlandse televisiepresentator
- 16 augustus - Madonna, Amerikaanse zangeres en actrice
- 29 augustus - Michael Jackson, Amerikaanse zenger en componist (gesjtorve 2009)
- 29 augustus - Roland Verstappen, Nederlandse zenger
- 30 augustus - Annao Politkovskaja, Russische journaliste, publiciste en miensjerechteactiviste (gesjtorve 2006)
- 16 september - Willy Wilhelm, Nederlandse judoka
- 18 september - Henk Elzerman, Nederlandse zjwömmer
- 22 september - Andrea Bocelli, Italiaanse zenger
- 22 september - Eddy Planckaert, Belzje fitserenner
- 29 september - Ron Jans, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
- 1 oktober - Bert Klaver, Nederlandse presentator en ómroopbesjtuurder
- 5 oktober - André Kuipers, Nederlandse ruumdevaarder
- 8 oktober - Ursula von der Leyen, Duutsje politica
- 9 oktober - Winny de Jong, Nederlandse politica (LPF)
- 12 oktober - Jo Vally, Vlaamse zenger
- 24 oktober - Mathilde Santing, Nederlandse zangeres
- 27 oktober - Simon le Bon, Britse zenger (Duran Duran)
- 31 oktober - Jeannie Longo, Franse fitserenster
- 4 november - Philippe Dubois (pseudoniem: Phébus), Belzje kunssjilder
- 12 november - Hans Sibbel, Nederlandse cabaretier
- 21 november - Evert van Benthem, Nederlandse sjaatser en winnaer van Èlfsjtejetoch (1985 en 1986)
GesjtorveBewirk
- 9 jannewarie - Willis Rodney Whitney (89), Amerikaanse sjeikundige
- 18 jannewarie - Beatrix de Rijk (74), eësjte Nederlandse vrouw mèt ein vleegbrevet
- 21 fibberwarie - Duncan Edwards (21), Èngelsje voetballer
- 22 mei - Madelon Székely-Lulofs (58), Nederlandse sjriefster en journaliste
- 30 mei - Cornelius Berkhout (65), Nederlandse pianist en pianopedagoog
- 16 juni - Imre Nagy (62), Hongaarse politicus
- 3 augustus - Pierre Massy (58), Nederlandse voetballer
- 24 augustus - Johannes Strijdom (65), premier van Zuid-Afrika
- 26 augustus - Ralph Vaughan Williams (85), Britse componist en dirigent
- 25 september - John Watson (80), Amerikaanse psycholoog
- 9 oktober - Paus Pius XII (82), paus van 1939 pes 1958
- 27 oktober - Carel Gerretson (74), Nederlandse dichter (Geerten Gossaert), essayist, historicus en politicus
- 27 november - Artur Rodziński (66), Poolse dirigent
- 15 december - Wolfgang Pauli (58), Oasterieks-Amerikaanse natuurkundige
- 20 december - Edouard Ronveaux (81), Belzje politicus
MeziekBewirk
De volgende plate waere groate hits:
- Annie de Reuver - Veel Bittere Tranen
- Big Bopper - Chantilly Lace
- Buddy Holly - Heartbeat, I'm Gonnao Love You Too, It Doesn't Matter Anymore, It's So Easy, Rave On, en Well Allright
- Cliff Richard - Move It
- Connie Francis - Stupid Cupid
- Dean Martin - Volare
- Eddie Cochran - Summertime Blues
- Elvis Presley - Jailhouse Rock, King Creole en One Night
- Everly Brothers - All I Have To Do Is Dream, Bird Dog, Claudette en Devoted To You
- Kalin Twins - When
- Lloyd Price - Stagger Lee
- Mitch Miller & His Orchestra - March Of The River Kwai & Colonel Bogey
- Paul Anka - You Are My Destiny
- Rita Corita - Koffie
- Ritchie Valens - Donnao en La Bamba
- Teddy Bears - To Know Him Is To Love Him
- The Chordettes - Lollipop
- The Platters - Twilight Time
- Willy Alberti - Scapritiatiello, Lazarella en Piove
LiteratuurBewirk
- Simon Vestdijk zien romans De vrije vogel en zijn kooien en De arme Heinrich waere gepubliceerd.
FilmBewirk
- Fanfare, komische film van Bert Haanstra en Jan Blokker, mèt in de hoofrolle oa Andrea Domburg, Hans Kaart, Herbert Joeks en Albert Mol.
- King Creole mèt Elvis Presley.
- Vertigo van Alfred Hitchcock mèt James Stewart en Kim Novak
- Touch of Evil van Orson Welles (Citizen Kane) mèt Charlton Heston
- Cat on a Hot Tin Roof mèt Elizabeth Taylor en Paul Newman
