Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Azerbeidzjan

Veendel vaan Azerbeidzjan

Waope vaan Azerbeidzjan

Ligking vaan Azerbeidzjan

Basisgegaevens
Officieel taal Azeri
Huidsjtad Bakoe
Sjtaotsvörm Rippubliek
Sjtaotshoof (lies) Ilham Alijev (sinds 2003)
Premier Ali Asadov (sinds 2019)
[[{{{titelhoofregering1}}}]] {{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]] {{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]] {{{naomhoofregering3}}}
Religie {{{religie}}}
Opperflaakde
– % water
86.600 km²
1,6%
Inwoeners
Deechde:
10.130.100 (2021)
116,9/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid Manat (AZM)
Tiedzaone UTC +4
Nationale fiesdaag 28 mei
Vouksleed Azərbaycan marşı,
Web | Code | Tel. .az | AZE | +994

Azerbeidzjan (officieel: Azərbaycan Respublikası) is e land in de Kaukasus, grenzend aon Rusland, Georgië, Armenië, Turkije en Iran. De grens mèt Turkije is mer e paar kilometer laank, en löp laanks de exclaaf Naxçivan. Hoofstad en groetste stad is Bakoe, ander stei zien Gäncä, Mingäçevir, Xaçmas en Astara. Azerbaidzjan ligk aon de Kaspische Zie.

Bestuurleke indeiling bewirk

Azerbaidzjan is ingedeild in 59 regio's, 11 losse stei en ein otonoom rippebliek.

Taole bewirk

De taol vaan de Azerische bevolking is 't Azeri, wat hendeg ing verwant is aon 't Turks. 't Azeri weurt door zo'n 90 procent vaan de bevolking gesproke. 't Belangrieks versjèl is tot 't Turks väöl mie Arabische en Perzische wäörd opgenome heet, dewijl de vocabulair vaan 't Azeri väöl mier èrfwäörd bevat. Talysh, 'n taol die verwant is aon 't Perzisch, sprik me in 't zuidooste. In de Kaukasus weure versjèllende Noord-Kaukakische taole gesproke, boe-oonder 't Lezgisch en 't Avaars. Väöl vaan die gemeinsjappe zien hendeg klein; hun taole weure soms daan ouch mèt oetsterve bedreig.

In Azerbeidzjan woene wijer zoe'n 150.000 modertaalsprekers vaan 't Rössisch. 't Armeens, wat nao sjtatting zoe'n 120.000 sprekers heet, weurt vendaog de daag nog gesproke door de inwoeners vaan de neet-erkinde Rippebliek Artsach. Veur d'n oorlog vaan 1988-1994 goof 't 'n significant groeter Armeense minderheid.

Historie bewirk

Vaan de negende tot de zevende iew veur Christus laog hei 't riek Mannai, wat door de Mede in 616 v.Chr. vereuverd woort. De historie weurt weer dudelek es in d'n achsten iew de Arabere 't land vereuvere en dao d'n islam bringe. Es in d'n èlfden iew de Seldzjoekse Turke 't land vaanaof de steppes binnenvalle vestege sommege ziech dao definitief; dit zien de etnische Azeri's. In de daartienden en veertienden iew valle aoventouw de Mongole in. Vaanaof de vieftienden iew waor 't land deil van Perzië, boe de Safavide, 'n Turkssprekende dynastie, aon de mach waore, tot tsaristisch Rusland in 1813 't land vereuverde.

Nao de collaps vaan 't tsaredom verklaorde Azerbaidzjan ziech in 1918 oonaofhenkelek, meh al in 1920 annexeerde de USSR 't, boemèt 't 'n Sovjetrippebliek woort. In 1991 verklaorde Azerbaidzjan ziech, zjus wie al ander rippeblieke, oonaofhenkelek. Al zoeget oonmiddellek perbeerde de euverwegend Armeense deilrippubleik Hoeg-Karabach ziech oet Azerbeidzjan los te make, wat mèt militair hölp vaan Armenië lökde. Es gevolg vaan d'n oorlog waor Azerbeidzjan de control euver zie westelek groondgebeed kwiet. Sinds de waopestèlstand vaan 1994 is de situatie gespanne gebleve; bei len geve groete somme geld aon hun legers oet.

In d'n oorlog vaan 2020 wis Azerbeidzjan e gedeilte vaan de separatistische regio in 't weste vaan 't land te herovere. Deile vaan de oblas blieve evels in hen vaan Armeense separatiste.

 
Commons
Op de pazjena Azerbaijan van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje
Lenj in Europa
Albanië · Andorra · Armenië¹ · Azerbeidzjan¹ · Belsj · Bosnië en Herzegovina · Bulgarieë · Cyprus¹ · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Georgië¹ · Griekelandj · Hongarieë · Ierlandj · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Liechtenstein · Litouwe · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Oekraïne · Oesteriek · Pole · Portugal · Roemenië · Ruslandj¹ · San Marino · Servië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Turkieë¹ · Tsjechië · Vaticaansjtad · Vereineg Keuninkriek · Wit-Ruslandj · Zjwaede · Zjwitserland
Betwis of neet-erkèndj: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Kosovo · Naord-Cyprus¹ · Transnistrië · Zuud-Ossetië¹
Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia¹ · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Eilandj Man · Sjpitsberge
1. Dit landj lik gedeiltelik of gans in Azië meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild.
Lenj in Azië
Afghanistan · Armenië¹ · Azerbeidzjan · Bahrein · Bangladesh · Bhutan · Birma · Brunei · Cambodja · China · Cyprus¹ · Filipiene · Georgië¹ · India · Indonesië · Iran · Irak · Israël · Japan · Jeme · Jordanië · Kazachstan · Kirgizië · Koeweit · Laos · Libanon · Maledive · Maleisië · Mongolië · Nepal · Noord-Korea · Oezbekistan · Oman · Oos-Timor · Pakistan · Papoea-Nuuj-Guinea · Rusland¹ · Qatar · Saoedi-Arabië · Singapore · Sri Lanka · Syrië · Tadzjikistan · Thailand · Turkieë¹ · Turkmenistan · Vereinegde Arabische Emirate · Vietnam · Zuud-Korea
Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia¹ · Gazasjtroek · Hong Kong · Macau · Westelike Jordaankantj
Sjtatus betwis: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Palestiense Sjtaot · Naord-Cyprus¹ · Taiwan · Zuud-Ossetië¹
1. Dit land ligk gedeiltelik of gans in Azië, meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbeidzjan&oldid=451094"