Wim Kok

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Wim Kok

Wim Kok

---

Willem (Wim) Kok (Bergambacht, 29 september 1938 – Amsterdam, 20 oktober 2018) waor 'ne Nederlandse vakboondsmaan, politicus veur de PvdA en oondernummer. Heer kaom op in de wereld vaan de vakvereineging en steit allewijl veural bekind es premier vaan de kabinètte Kok I en Kok II, ouch bekind es de mauf kabinètte. Heer vervölde de functie vaan premier vaan 1994 tot 2002.

Leve

Jäög en carrièr in de vakboond

Kok woort gebore in Bergambacht, Zuid-Holland, es zoon vaan 'nen tummermaan. Heer greujde dao op in rellatief erremeuj. Heer volgde de MULO-B in Schoonhoven en de HBS-B in Gouda. Vervolges góng 'r studere aon de elitair Universiteit Nyenrode, daan nog Nederlands Opleidingsinstituut veur 't Boeteland, boe 'r bedriefskunde studeerde. In 1958 studeerden 'r dao aof, en nao ei jaor in militairen deens te höbbe gezete wèrkden 'r tot 1961 op e handelsketoer in Amsterdam. Vaanaof dat memint wèrkden 'r veur de vakboond Bouwboond NVV. In 1969 woort 'r iers secretair en daan veurzitter vaan de NVV, later vaan de FNV, en in die functie kump 'r dèks in 't nuits. Heer steit bekind um zien vermoge tot en veurleefde veur oonderhandele, boe heer mie mèt meint te bereike es mèt stakinge en ander acties. Heer waor ouch e tiedsje vice-veurzitter vaan de SER.

Politieke carrièr tot aon 't premiersjap

In 1986 stoont Kok twiede op de keeslies vaan de PvdA, achter Joop den Uyl, en wie Den Uyl 'tzelfde jaor nog demèt oetsjeide woort Kok fractieveurzitter en oppositieleier. Es politieke leismaan vaan de PvdA veurden 'r e dudelek gemaotegder en minder links-ideologisch beleid es ziene veurgenger. In 1989 woort heer tot veurzitter vaan de Socialistische Internationale beneump.

Nao de verkezinge vaan 1989 naom de PvdA mèt 't CDA zitting in 't kabinet-Lubbers III. Kok woort minister vaan Financië en vice-premier. Es minister continueerden 'r gooddeils 't beleid vaan de ierder kabinette-Lubbers. Dit kaom neer op 'n algemein versobering en bezuneginge vaan 17 miljard gölde. Heiveur woort in 1990 de zoegenaomde Tössebalans opgesteld. Bezuneg woort op subsidies, defensie, gezoondheidszörg en welzien. Wijer woort 't geld gehaold oet 'n heursverhoeging vaan 5,5%, tariefsverhoeging in 't Opebaar Verveur, verhoeging vaan accijnze en motorrijtuugbelasting op benzine ('t zoegenaomd Wölmke vaan Kok). De btw-tarieve bleve geliek allewel tot me ziech 'n verlieging veurgenómme had. Ouch 'n efficiency-operatie mós mie geld oplevere. Hel kritiek kraog 'r oet zien eige partij, oonder aonveuring vaan collega-minister Jan Pronk, wie heer de WAO-regelinge wouw aonpasse. De wèt woort oetindelek intak gelaote.

't Wieneg populair beleid vaan Lubbers III leide zoewel veur 't CDA es veur de PvdA tot e verluus. Umtot de PvdA oonder Kok mèt 12 zetele verluus toch de groetste partij woort ('t CDA, wat 20 zetele verloor, kaom vief zetele lieger oet), waor zij aon zèt veur e kabinèt te vörme. Nao 'n maondelang formatie kaom 'r e kabinèt vaan PvdA, VVD en D'66, bekind es de mauf coalitie. Kok woort heivaan premier.

Premier

De twie kabinètte-Kok veurde e liberaol beleid, boebij ideologie vaan zoewel links en rechs gein belangrieke rol späölde en pragmatisme euverheersde. Väöl woort in deen tied geliberaliseerd en geprivatiseerd. Zoe woorte de winkeltije vrijer gegeve en sommege vestegingseise veur oondernummers aofgesjaf. Staotsbedrieve wie de NS, Schiphol en de energiebedrieve woorte op e trajek nao zelfstendegheid gezat. Kok zag dao, op e congrès in 1995 zelf euver: "'n wèrkeleke vernuiing vaan de PvdA begint (...) mèt e definitief aofsjeid vaan de socialistische ideologie; mèt 'n definitief verbreking vaan de ideologische ban mèt ander naozaote vaan de socialistische beweging." De bezuneginge die ieder oonder mie door Kok zelf waore doorgeveurd ginge oonder de mauf kabinette wijer door, boemèt de begroeting e paar jaor laank kloppend gemaak woort. Wijer maakde de aofwezegheid vaan christeleke partije in 't kabinèt euthanasie en 't homohouwelek meugelek.

In 1998 won de PvdA ach zetele en góng vaan 37 nao 45. De mauf coalitie woort zoonder väöl probleme vervolg: zoe laank es de formatie vaan Kok I doorde, zoe kort doorde die vaan Kok II. Dit kabinèt kraog evels mèt get mie probleme te make es ziene veurgenger. Bij D'66 heersde de wuns Nederland bestuurlek te vernuie en wie hun veurstèl veur de inveuring vaan 't referendum kaom neet door de Ierste Kamer dreigde ze 't kabinet te doen valle. Oetindelek veel 't kabinèt op 16 aprèl 2002, kort veur de verkezinge, op 't rapport vaan de parlementair enquêtecommissie euver de Srebrenica-kwestie. Intösse waor binne inkel maonde 'n sterke anti-mauf stumming opgekómme in Nederland, veural geveujd door Pim Fortuyn en zien partij de LPF. Ouch droog de slechte oetstraoling vaan Ad Melkert, Kok zienen opvolger es politieke leismaan vaan de PvdA, bij aon 't verval vaan de partij. Bij zoewel de gemeinteraods- en de Twiede Kamerverkezinge leej de PvdA enorm verleze en kaome de LPF en 't CDA op. Kok bleef demissionair aon tot aon de beëideging vaan 't kabinet-Balkenende I op 22 juli.

Sinds 2002

Nao zien oontslaag es premier góng Kok 't bedriefsleve in. Heer kraog versjèllende commisariaote aongeboje, bij de ING Baank, bij de KLM, TPG Pos en Shell. Dat kaom 'm op kritiek vaan zien eige partij te stoon, veural wie heer instumde mèt groete bonusse veur managers. Es premier had 'r dat oets "exhibitionistische zelfverrieking" geneump. Oonder mie Wouter Bos veel 'm dao-op aon. Sinds 2003 waor Kok ouch Minister vaan Staot. Datzelfde jaor reikde de Universiteit Nijenrode häöm 'n ieredoctoraot oet.

Kok storf op 20 oktober 2018 aon de gevolge vaan 'n hartkrenkde.

Bronne

• Biografie op de website vaan 't Ministerie vaan Algemein Zake (sommege informatie hei-oet is hei in vertaoling opgenómme)
• Biografie op Histotheek.nl