1986

1983 - 1984 - 1985 - 1986 - 1987 - 1988 - 1989

1986 (MCMLXXXVI) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse

Jannewarie

• 1 - Flevolandj (170.000 inwoners) wirt de twelfde provincie van Nederlandj.
• 1 - Aruba weurt aofgesjeie vaan de Nederlandse Antille en weurt 'n apaart land binnen 't Keuninkriek.
• 1 - Sjpanje en Portugal waere lid van de Europese Gemeinsjap.
• 7 - De Nederlandsche Bank introduceert 'n biljet van 250 göje, biejgenaamp 'de vuurtaore'. 't Biljet zouw in gebruuk blieve pès de euvergank nao de euro in 2002.
• 26 - De ruumdesonde Voyager 2 bereik de planeet Uranus en is 't eësjte en pès noe (2019) toe 't ènnige ruumdetuug dat dees planeet haet bezeuk.
• 28 - De Space Shuttle Challenger explodeert 73 sekonde nao de lancering.

Fibberwarie

• 7 - President Jean-Claude Duvalier, ouch bekind es 'Baby Doc', oontvlöch Haïti.
• 19 - De Sovjet-Unie lanceert ruimtestatie Mir.
• 26 – Opnuuj eine kawwe wèntjer mèt opnuuj eine Èlfsjtedetoch mèt Evert van Benthem es winnaer.
• 27 - De Tweëde Kamer besjluut 't wètsóntwerp good te köre wo-in ein euvereinkóms sjteit mèt de Vereinigde Sjtate euver de sjtasjenering van kruusvlöchwaopes.
• 28 - De Zjweedse premier Olof Palme wirt in Sjtockholm vermoord, de zaak is tot op heje ónopgelos gebleve.

Miert

• 13 - "De óntmoeting van de eëuw" vundj plaatsj: de Europese sonde Giotto nadert de komeet van Halley, dae veur 't eësj saer 1910 weer in de buurt van de aarde kump. 't Ruumdetuug zundj unieke beelde van de kern van de komeet trögk nao de aarde.
• 19 - In Groat-Brittannië wirt de verloving van prins Andrew mèt Sarah Ferguson bekènd gemaak.
• 19 – De gemeinteraodsverkezinge in Nederland levere ein groate wins op veur de PvdA.

April

• 15 - Amerikaanse bómmewerpers veure eine aanval oet op de Libische hoofsjtad Tripoli es vergelding veur bewaerde Lybische sjteun aan terroristische bewaeginge in en boete 't Midde-Oaste.
• 26 - Ein van de veer reactors van de kerncentrale van 't Oekraïense Tsjernobyl óntplof. Meë es veerdoezend luuj kómme óm 't laeve biej de reddingsoperatie, en waarsjienlik miljoene angere kómme óm of drage de gevolge van de vriejgekómme sjtraling. De gevolge veur Nederlandj en Belsj zint gering. 't RIVM wirt gevraog óm de sjtralingsmaetinge oet te breije. Allein 't verboewe van roaje koal is in Nederland veur ein zekere periood verbaoje es gevolg van sjtralingsgevaor.
• 26 - Steven Rooks wint de 21ste editie van de Amstel Gold Race.

Mei

• 3 - Belsj wint 't 31ste Eurovisie Songfestival in Bergen, Noorwegen. Sandra Kim behaolt mèt J'aime la vie 176 punte.
• 14 - 't RIOD publiceert ein tot nog toe neet gepubliceerd deil van 't Dagboek van Anne Frank.
• 21 - Biej de Tweëde Kamerverkezinge haolt 't CDA ein forsje euverwinning, tot verbazing van völ luuj. De CPN verdwient nao 67 jaor oet de Nederlandse volksvertaengewoordiging.

Juni

• 31 mei - 29 juni: Wereldkampioensjap hierevoetbal in Mexico. Kampioen weurt Argentinië mèt staarspeuler Diego Maradona. 't Belsj haolt in 'n historische prestatie de haaf finales, Nederland deit neet mèt. Ouch weurt op dit toernooj de Mexican wave wereldwied bekind.
• 26 juni - De Belzjen ex-premier Paul Vanden Boeynants weurt veroerdeild tot drei jaor veurweerdelek en 'n geldboete.

Juli

• 1 - Ronnie Brunswijk riech in 't binneland vaan Suriname 't Junglecommando op, 'n guerillabeweging geriech tegen 't rezjiem vaan Desi Bouterse.
• 12 - Nui-Zieland legaliseert homoseksualiteit.
• 27 - D'n Amerikaan Greg LeMond wint veur 't iers de Runde vaan Fraankriek en versleit daomèt ouch ziene kopmaan Bernald Hinault.

Augustus

• 21 - In 't Nyosmeer in Kameroen vint 'n limnische explosie plaots, mèt zoe'n 2000 doeje tot gevolg.
• 31 - 't Sovjet-Russisch passageerssjeep Admiraol Nachimov kump op de Zwarte Zie in bóksing mèt 't vrachsjeep Pjotr Vasev. 398 lui koume um.

September

• 6 - The Economist introduceert de Big Mac Index, 'ne graodmeter veur wereldwij prieze.
• 7 - 'ne Mislökden aonslaag op de Chileensen dictator Augusto Pinochet heet d'n doed vaan vief liefwachte tot gevolg.
• 7 - Desmond Tutu weurt d'n ierste zwarten aartsbisjop vaan de Anglicaonse Kèrk in Zuid-Afrika.
• 28 - In Taiwan weurt de Democratische Progressief Partij opgeriech, dee tot de belangriekste concurrent vaan de regerende Kwomintang zal oetgreuje.

Oktober

• 4 - De Oosterscheldekering tösse Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland, ein vaan de lèste deile vaan de Deltawerke, geit ope.
• 11 - Michail Gorbatsjov en Ronald Reagan treffe ziech in Reykjavík.
• 17 - De VS legaliseer alle illegaol immigrante die tot en mèt 1982 't land in zien gekoume.
• 31 - Fraankriek lievert de oontveurders vaan Freddy Heineken oet aon Nederland.

November

• 4 - De Noordeleke Mariaone, veurheer beheersgebeed vaan de VS, slete 'n politieke unie mèt hun moojerland. De eige groondwèt treujt heimèt in wèrking.
• 22 - Mike Tyson weurt wereldkampioen zwoergewiech in 't bókse. Heer is mèt 20 jaor de joonkste kampioen tot daan touw.
• 29 - Bij 'nen aonval vaan 't Surinaams leger op 't marrons dörp Moiwana koume mie es 40 börgers um.

December

• 18 - De extreemlinkse terroristische gróp RaRa lègk twie filiaole vaan de Makro in de as.
• 19 - De Sovjet-Russische sjriever en dissident Andrej Sacharov en zien vrouw kiere oet binnelandse ballingsjap in Gorki trök nao Moskou.

Nobelprieze

• Natuurkunde:
  • Ernst Ruska "um zie fundamenteel werk in de elektroneoptiek en veur 't oontwerp vaan de ierste elektronemicroscoop."
  • Gerd Binnig en Heinrich Rohrer "um hun oontwerp vaan de rastertunnelmicroscoop."
• Sjemie: Dudley Herschbach, Yuan T. Lee en John Polany "um hun bijdrage umtrint de dynamiek vaan sjemische elementair percesse."
• Geneeskunde: Stanley Cohen en Rita Levi-Montalcini "um hun oontdèkking vaan greujfactore."
• Literatuur: Wole Soyinka "dee 't existentieel drama in e wied cultureel perspectief en mèt poëtische bijklaank toejt."
• Vrei: Elie Wiesel, "veurzitter vaan de 'Presidentieel Commissie vaan de Holocaust'."
• Economie: James M. Buchanan "um zien oontwikkeling vaan de contractueel en groondwètteleke bases veur de theorie vaan economische en politieke besluitvörming."

Vrouw vaan 't Jaor

Corazon Aquino

Gebore

• 25 jannewarie - Feis (Faisal Mssyeh), Nederlandse rapper (gestorve 2019)
• 24 miert - Nathalia Dill, Braziliaanse actries
• 28 miert - Lady GaGa, Amerikaanse zangeres
• 1 mei - Jesse Klaver, Nederlandse politicus
• 29 juni - Edward Maya, 'ne Romeense zenger
• 17 augustus - Sebastian Kurz, veurmaligen Oasteriekse bondskanseleer
• 26 oktober - Fresku (Roy Michael Reymound), Nederlandse rapper

Gesjtorve

• 14 jannewarie - Thierry Sabine (36), Frans coureur en oprichter van de Dakar Rally
• 28 jannewarie - Christa McAuliffe (37), Amerikaans leëraar en astronaut
• 28 fibberwarie - Olof Palme (59), Zjweeds politicus
• 30 mieërt - James Cagney (86), Amerikaans filmacteur
• 14 april - Simone de Beauvoir (78), Frans sjriefster en filosofe
• 2 mei - Henri Toivonen (29), Fins rallycoureur
• 21 mei - Ralph Evinrude (78), Amerikaans zakenmagnaat
• 2 juni - Daniel Sternefeld (80), Belgisch compenis, meziekpedagoog en dirigent
• 23 juni - Moses Finley (74), Amerikaans historicus
• 19 juli - Alfredo Binda (83), Italiaans fitserenner
• 3 augustus - Paul de Groot (87), Nederlands communist
• 4 augustus - Willem Ruis (41), Nederlands radio- en tv-presentator
• 6 augustus - Jef Scherens (77), Belsje fitserenner
• 13 augustus - Adriaan Viruly (81), Nederlands vleger en sjriever
• 19 augustus - Jaap Burger (81), Nederlands politicus
• 31 augustus - Urho Kekkonen (85), Fins politicus
• 22 september -Abdel-Kader Zaaf (69), Algerijns fitserenner
• 27 september - Cliff Burton (24), Amerikaans bassist (Metallica)
• 15 oktober - Christine Wttewaall van Stoetwegen (85), Nederlands politica
• 19 oktober - Samora Machel, Mozambikaanse politicus (53)
• 28 oktober - Marga Klompé (73), Nederlands politica, eësjte vrouwelike minister in Nederlandj
• 29 oktober - Sem Presser (68), Nederlands fotograaf
• 3 november - Joop Middelink (65), Nederlands fitserenner en wielercoach
• 8 november - Vyacheslav Molotov (96) Russisch minister van boetelandse zake
• 13 november - Rudolf Schock (71), Duits lyrisch tenor
• 30 november - Cary Grant (82), Brits filmacteur
• 21 december - Willy Coppens (94), Belgisch Eësjte Waereldaorlog lóchaas