Genuuje

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Venloos. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Genuuje in Venlo

D'n Hoeëgewaeg

Genuuje (Nederlands: Genooi of Genooy; ierste variant is gebroekeliker) is 'n wiek en 'n buurtschap in de gemeinte Venlo. 't Is ein van de aldste wieke in de stad en 't is ouk de naordelikste. Genuuje haet 3.150 inwoeëners en 't besleit eine oppervlakde van 220 hektaar.

Al in de veertieënde ieëw woort 't gebeed ten naorde van Venlo In de Oede of Aan de Ooi geneump. De wiek leet op 'n geringe huuegte. 't Lieëger land beej de Maijem waas vochtig, daoveur Ooi of Oede. 't Waorddeil gen- is 'n ald Limburgs lidwaord. De naam wuurt ouk waal ens verklaord es aafgeleide van in 't hoes. Laoter zouw dae naam veranderd zien en kwaam 't lidwaord gen d'rveur te staon, waodoor d'n hujige naam is óntstaon.

In de wiek steit 'n bekind kepelke: 't Ós Leef Vrouw van Genuuje. Mier richting 't naorde en 't oeëste, naeve de A67, ligge verscheie bedriefsterreine. 'n Bekinde is Océ. Äöpebaar veurzeninge, wie lieëger schoeële, scheie de wiek van de naoberwiek Mieëwbaand.

Óntstaon van de wiek

Óntwikkeling

In 1942 óntworp de arsjetek J. Kayser 't stadsdeil Venlo-Naord. Genuuje woort in 't plan opgenaome. In dit óntwerp mós ein park de verbinding vorme tösse 't Wilhelminapark en 't landelike gebeed ten naorde van Venlo. In daen tied woort ouk raekening gehalde mit 't feit dat 96% van de populatie katholiek waas. De kerk vormde daorum 't sociaal en arsjetektonisch middelpunt van de wiek. Venlo-Naord woort vaerder opgedeild in parochies. Dreej parochies zouwe waere geboewd. De letste is aevel noeëts gerealiseerd. De wiek kreeg 'n villadeil, 'n deil mit twieë-ónder-ein-kapwoeëninge en ein deil mit werkershoezer. Vanwaege de aafstand nao de binnestad, kwame verscheie veurzeninge in Genuuje te ligge, wie 'n bekkerie, 'n slechterie; beej veurkeur op de heuk van de straote. Twieë industrieterreine van 38 en 9 hektaar groeët woorte ouk gerealiseerd. Daotösse kwaam 'n greunstraok van óngevier hónderd maeter breid.

De Gedeputeerde Staote keurde op 7 november 1957 't plan veur de oetbreiding van aangrenzende wiek, ónder de naam "Mieëwbaand-Naord", good. 't Oorsprunkelike plan, um te variëre in d'n boew, woort genegeerd door de groeëte woeëningsnoeëd, dae vlaak nao d'n aorlog heersde. Daodoor woorte veural de werkerswoeëninge opgelaeverd. Heejdoor kreeg de wiek häör typerende eintaonigheid.

Boew

Genuuje bestónd al lank veur d'n Twieëde Waereldaorlog. In de jaore '20 waas 't ein ermeujig buurt die deil oetmaakde van de Heilig hertparochie. In 1947 waas 't aantal geleuvige zoeë snel gegreujd, det ein niej parochie woort opgerich. Die hoot de St. Nicolaasparochie. In 1948 waas de umvang van Genuuje nog klein. 't Bestónd oet 'n hempelke straote. D'n belankriekste waeg waas de Veldesewaeg. Heejlangs stónde de meiste huzer. Venlo zelf laog toen nog get vaerderaaf, waordoor Genuuje ein saort beboewde enclave waas. De dichsbeejziende plaats waas 't Ven. De periode waorin de wiek (in naordwestelike richting) hendig woort oetgebreid, doorde van 1947 wies 1960. De meiste werkerswoeëninge zien in de ierste twieë jaore opgelaeverd door de Venlose boewvereiniging. Alle woeëninge die aan de Zaltmaeterstraot grenze, woorte geboewd door de boewvereiniging "Ons Limburg". In de wiek hebbe zich nao d'n Twieëde Waereldaorlog nog inkel bedrieve gevestig aan de Kerbindersstraot, wie de in 1992 failliet verklaorde enveloppefabriek Koverto. De schoeële en de kerk zeen óntworpe door arsjetek J. Kayser. Snel woort ein pand geboewd, waorin 'n noeëdkerk, 'n lieëger schoeël, 'ne bioscoop en 'n tenielschoeël gevestig waore. Det geboew kreeg snel de beejnaam Witte Kerk. De echte kerk waas pas vaerdig in 1961 en is óntworpe door J. van der Grinten. In 1952 kwaam d'r ein lieëger schoeël veur jónges en ein veur maedjes. De kleuterschoeël waas in 1964 vaerdig.

Kinmerke

Indeiling

De ruumtelike indeiling woort in groeëte liene bepaold door d'n Hoeëgewaeg en de Zaltmaetersstraot. Die straote volgde min of mier d'n alde loup van de Maas. Aan de naordrand leet 'ne steilrand. Nao 't weste toe is 't huuegteverschil al minder groeët. D'n Hoeëgewaeg, St. Urbanusstraot en de Veldesewaeg zien de drei haofwaeg die Genuue mit de res van Venlo verbinde. Beejnao al 't greun waas äöpebaar greun.

Beboewing en greunveurzeninge

De wiek besteit veurnamelik oet eintaonige werkershoezer mit gemiddeld 'ne inhald van 225m³. Um toch wat variatie te creëre, woorte ouk middelhoeëge flats geboewd. De modernisering van de wiek begós al in de zestiger jaore. Ouk woorte twieë hoezeblokke geboewd, waovan ein inmiddels is gesloop. 't Ander deent es seniorecomplex. In de toekóms zölle mier seniorewoeëninge waere geboewd vanwaege de vergriezing. Veurhäöf waore neet gebroekelik. Inkel 't trottoir waas en is nog dök de aafscheiding mit de straot.

Straotname

De meiste straote in Genuuje woorte verneump nao de middelieëwse gilde, zoeë ouk de Zaltmaeterstraot. 'ne Saltmeter waas degene dae 't in de Hanzestad Venlo geproduceerde en aangeveurde zalt waegde. Heejop woorte accienze gehaeve, waodoor 't 'ne belankrieke brón van inkómste waas veur de stad Venlo.

De wiek Genuuje haet vaerder de volgende straote:

Kerbindersstraot, Schutroesstraot, Rummerkempstraot, Zaltmaetersstraot, Schippersstraot, Pelsmakersstraat, Schrienwerkersstraot, Sniedersstraot, Bekkersstraot, Adelborstestraot, Klokkegetersstraot, Agnes Huijnstraot, Wolwaeversstraot, Bisschop Hoensbroekstraot, Linnewaeversstraot, Van Postelstraot, Zand Arabiëwaeg, Hein Roethofstraot, Pestoeër Gadiotstraot, Veldesewaeg en d'n Hoeëgewaeg.

Externe link

• Plaatsengids.nl

Brónne

Commons: Genooi – Media gerelateerd aan dit óngerwerp

Dit artikel is gebaseerd op 't corresponderend artikel op de Nederlandse Wikipedia.