1966
1966 (MCMLXVI) waor e gewoen jaor wat begós op zaoterdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
bewirk- 1 jannewarie - In de Centraal-Afrikaanse Repebliek nump 't leger ónger leijing van Jean-Bédel Bokassa de mach euver.
- 3 jannewarie - Nao ènnige daag van sjtakinge en betoginge griep in Opper-Volta 't leger de mach.
- 17 jannewarie - Eine Amerikaanse B-52 bómmewerper bótsj mèt ein tankvleegtuug baove 't vösjersjdörp Palomares (Sjpanje). Van de lajing van de B-52, veer watersjtofbómme van 70 kilotón jeder, valle d'r drie neer op de velje en de veerde in zeë. Amerikaanse teams verwiejere 1400 tón radioactieve gróndj.
- 19 jannewarie - Indira Gandhi wirt gekaoze tot premier van India.
- 3 fibberwarie - Eësjte gesjlaagde "zachte" lanjing op de maon, door 't ónbemande Russische ruumdevaartuug Luna IX. Lanjingsplaatsj is de Oceaan der Sjtorme.
- 24 fibberwarie - Sjtaatsgreep in Ghana. President Kwame Nkrumah, op dat mement in 't boetelandj, keërt neet nao 't landj truk.
- 2 miert - Eësjte neertransplantatie in Nederlandj, in 't Academisch Ziekehoes Leide.
- 4 miert - John Lennon bewaert biej ein interview dat The Beatles populairder zouwe zeen es Jezus Christus. Later dit jaor veraorzaak dat internationaal väöl tumult.
- 10 miert - 't Huwelik van prinses Beatrix mèt Claus van Amsberg wirt versjtoard mèt ein roukbóm.
- 11 miert - Frankriek trèk zich truk oet de militaire samewirking in de NAVO.
- 11 miert - Generaal Soeharto nump in Indonesië de oetveurende mach euver van Soekarno.
- 16 miert - Lancering van de bemande Gemini 8. De Gemini 8 veurt de eësjte koppeling mèt ein anger (ónbemand) ruumdevaartuug oet.
- 16 miert - In Zuid-Afrika wirt 't Defense and Aid Fund verbaoje. Dees organisatie geuf rechshulp aan sjlachoffersj van 't apaartheidsbewèndj.
- 12 april - Chris Soumokil, president van de Republik Maluku Selatan (RMS), wirt op 't eilandj Obi door ein vuurpeloton geëxecuteerd.
- 30 april (Walpurgisnach), Anton Szandor LaVey rich de Church of Satan op in San Francisco.
- 30 april - Jean Stablinski oet Frankriek wint de eësjte editie van wat Nederlands ènnige wielerklassieker zal waere: de Amstel Gold Race.
- 16 mei - Mao Zedong reup de jóngere van de Roaj Garde op óm de Communistische Partiej te zuvere van 'bourgeois-elemènte'. Dit is 't sjtartsein van de Cultureel Revelutie.
- 26 mei - Brits-Guyana verkriet eine ónaafhankelike sjtatus bènne de Britse Gemeinebes en hèt vanaaf noe Guyana.
- 9 juni - Willy Lages, ein van de veer van Breda, wirt vriejgelaote ómdat hae ernstig krak zouw zeen.
- 14 juni - Boewvakkersjopreur in Amsterdam wobiej 't geboew van De Telegraaf wirt besjtörmp.
- 21 juni - Keuningin Juliana sjtèlt de Coentunnel in gebruuk.
- 25 juni en 26 juni - Congres in Asse van de Molukse organisaties in Nederlandj. Besjlaote wirt tot vorming van ein regering in ballingsjap van de Republik Maluku Selatan.
- 28 juni - In Argentinië wirt burgerpresident Arturo Umberto Illia aafgezat door 't leger. De militaire junta beneump eine militair van de hel lien, Juan Carlos Onganía, tot nuje president.
- 28 juni - In Congo-Brazzaville mislök eine militaire sjtaatsgreep.
- 11 juli - De 19-jaorige kroanprins Charles Ndizeye nump in Burundi de mach in henj en beneump zichzelf tot keuning Ntare V
- 30 juli - Èngelandj wint veur eige pebliek de waereldtitel door Wes-Duutsjlandj nao verlenging mèt 4-2 te versjlaon in de finale van 't WK voetbal.
- 4 augustus - Loebas Oosterbeek rich de Vereniging van Deensplichtige Militaire (VVDM) op.
- 13 augustus - Veur 't eësj kump ein Nederlandstalige plaat op nummer 1 in de Veronica Top 40. 't Is de zangeres Karin Kent mèt 'Dans je de hele nacht met mij'.
- 23 augustus - Ruumdesonde Orbiter nump de eësjte foto van de maon van relatief korte aafsjtand.
- 29 augustus - De Britse band The Beatles geuf 't lètste concert in Candlestick Park, San Francisco, Californië.
- 6 september - De premier van Zuid-Afrika, Hendrik Verwoerd, wirt vermaord.
- 7 september - Johan Cruijff maak zien debuut in 't Nederlands voetbalèlftal in 't EK-kwalificatieduel taenge Hongarije (2-2).
- 1 oktober - De Duutsje nazi-aorlogsmisdadigers Albert Speer en Baldur von Schirach kómme vriej nao hun gevangenissjtraof van twintig jaor te höbbe oetgezaete.
- 13 oktober - In de Tweëde Kamer brink de KVP 't kabinèt-Cals-Vondeling ten val. Dit veurval sjteit bekènd es de nach van Schmelzer.
- 14 oktober - De politieke partiej Democrate 66 wirt opgerich.
- 27 oktober - De Verenigde Naties óntnumme Zuid-Afrika 't mandaat euver Zuidwest-Afrika, 't hujige Namibië.
- In Florence treujt de Arno boete zien oeversj en sjteit de sjtad blank.
- 4 november - Groate euversjtroaminge in Venetië veroarzake aanzeenlike sjaaj aan geboewe en monemènte.
- 28 november - Keuning Ntare V van Burundi wirt aafgezat. Burundi wirt ein repebliek mèt ein militair bewèndj.
- 29 november - In Amsterdam bliek 't beeld van 't Lieverdje te zeen verdwene. Nao later bliek betruf 't ein grap van Groningse sjtudente beheuërend tot sjtudentevereiniging Vindicat. De sjöldige waere ènnige maonje later beboet mèt ein geldjsjtraof.
- 1 december - Kurt Georg Kiesinger wirt gekaoze tot bóndjskanseleer van Wes-Duutsjlandj.
Nobelprieze
bewirk"for the discovery and development of optical methods for studying Hertzian resonances in atoms"
- Sjemie: Robert S. Mulliken "um zie fundamenteel werk umtrint sjemische verbindinge en de elektronestructuur vaan molecule door de molecuulbaonmethode.
- Geneeskunde:
- Peyton Rous "um hun oontdèkking vaan tumorverwèkkende virusse."
- Charles Brenton Huggins "um zien oontdèkkinge umtrint hormoonbehandeling vaan prostaotkaanker."
- Literatuur:
- Shmuel Yosef Agnon "um zien deep karakteristieke vertèlkuns mèt motieve oet 't leve vaan 't joeds volk."
- Nelly Sachs "veur häör veurtrèffeleke lyrische en dramatische sjriefsele, die 't loot vaan Israël mèt reurende krach interpretere."
- Vrei: neet oetgereik
D'n èrfgenaom (lui vaan 25 en joonger)
Gebore
bewirk- 1 jannewarie - Nikolaj Goeljajev, Russische sjaatser
- 13 jannewarie - Leo Visser, Nederlandse sjaatser
- 19 jannewarie - Floris Jan Bovelander, Nederlandse hockeyer
- 19 jannewarie - Stefan Edberg, Zjweedse tennisser
- 20 jannewarie - Mylène d'Anjou, Nederlandse actrice en cabaretière
- 28 jannewarie - Ellen Evers, Nederlandse musicalactrice
- 29 jannewarie - Romario, Braziliaanse voetballer
- 31 jannewarie - JJ Lehto, Finse autocoureur
- 4 fibberwarie - Vjatsjeslav Jekimov, Russische fitserenner
- 7 fibberwarie - Kristin Otto, Oas-Duutsje zjwömster
- 8 fibberwarie - Christo Stoitsjkov, Bulgaarse voetballer
- 9 fibberwarie - Ellen van Langen, Nederlandse atlete
- 14 fibberwarie - Taco van den Honert, Nederlandse hockeyer
- 18 fibberwarie - Bart FM Droog, Nederlandse dichter
- 18 fibberwarie - Lousewies van der Laan, Nederlandse politica (D66)
- 19 fibberwarie - Paul Haarhuis, Nederlandse tennisser
- 19 fibberwarie - Enzo Scifo, Belzje voetballer
- 20 fibberwarie - Cindy Crawford, Amerikaans model en actrice
- 27 fibberwarie - Gopal Balakrishnan, Indiaosen historicus en polletieke weitesjapper
- 4 miert - Emese Hunyady, Oasterieks-Hongaarse sjaatsster
- 5 miert - Mario De Clercq, Belzje veldjriejer
- 15 miert - Mervyn King, Èngelsje darter
- 16 miert - David Nascimento, Portugees-Nederlandse voetballer
- 21 miert - Emiel Mellaard, Nederlandse atleet
- 23 miert - Gijs Staverman, Nederlandse radio- en tv-presentator
- 6 april - Hans Spekman, Nederlandse politicus
- 11 april - Lisa Stansfield, Amerikaanse zangeres
- 22 april - Jörgen Persson, Zjweedse taofeltennisser
- 24 april - Alessandro Costacurta, Italiaanse voetballer
- 25 april - Femke Halsema, Nederlandse politica en columniste
- 16 mei - Janet Jackson, Amerikaanse zangeres
- 24 mei - Eric Cantona, Franse voetballer
- 25 mei - Laurentien Brinkhorst, vrouw van prins Constantijn
- 30 mei - Tom Cordes, Nederlandse fitserenner
- 2 juni - Petra van Staveren, Nederlandse zjwömster
- 4 juni - Cecilia Bartoli, Italiaanse mezzo-sopraan
- 9 juni - Jan Vayne, Nederlandse pianist
- 30 juni - Ron Dekker, Nederlandse zjwömmer
- 30 juni - Mike Tyson, Amerikaanse bókser
- 7 juli - Henk Fräser, Nederlandse voetballer en -trainer
- 12 juli - Ingrid van Engelshoven, Nederlandse politica en ministerse vaan oonderwies, kultuur en weitesjap
- 13 juli - Herbert Dijkstra, Nederlandse sjportversjlaaggaever en marathonsjaatser
- 4 augustus - Luc Leblanc, Franse fitserenner
- 7 augustus - Jimbo Wales, Amerikaanse internetóngernummer (oprichter van Wikipedia)
- 13 augustus - Jörgen Raymann, Nederlandse cabaretier, stand-upcomedian en tv-presentator
- 22 augustus - Rob Witschge, Nederlandse voetballer
- 23 augustus - Rik Smits, Nederlandse basketballer
- 25 augustus - Christine Aaftink, Nederlandse sjaatsster
- 25 augustus - Antonie Kamerling, Nederlandse acteur
- 26 augustus - Jacques Brinkman, Nederlandse hockeyer
- 28 augustus - Beertje van Beers, Nederlands topmodel en presentatrice
- 1 september - Stanley Burleson, Nederlandse musicalacteur
- 2 september - Oliveer Panis, Franse autocoureur
- 7 september - Gunda Niemann, Duutsje sjaatsster
- 8 september - Raymond Atteveld, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
- 9 september - Christine van der Horst, Nederlandse tv-presentatrice
- 12 september - Anousheh Ansari, Iraans-Amerikaanse zakevrouw en eësjte vrouwelike ruumdetoerist
- 1 oktober - George Weah, Liberiaans voetballer
- 5 oktober - Inessa Kravets, Oekraïense atleet
- 11 oktober - Luke Perry, Amerikaansen acteur (gestorve 2019)
- 12 oktober - Wim Jonk, Nederlandse voetballer en besjtuurder
- 13 oktober - Eric Braamhaar, Nederlandse voetbalsjeidsrechter
- 18 oktober - Angela Visser, Nederlands model
- 24 oktober - Roman Abramovitsj, Russische aoliemiljardair en eigenaer voetbalclub Chelsea F.C.
- 1 november - Fabrizio Bontempi, Italiaanse fitserenner
- 12 november - Wessel van Diepen, Nederlandse deejay
- 19 november - Gail Devers, Amerikaanse atlete
- 30 november - Mika Salo, Finse autocoureur
- 5 december - Patricia Kaas, Frans zangeres
- 8 december - Theo Maassen, Nederlandse acteur en cabaretier
- 8 december - Sinéad O'Connor, Ierse zangeres
- 15 december - Simone van der Vlugt, Nederlandse sjriefster
- 18 december - Edwin Jongejans, Nederlandse sjoansjprènger
- 19 december - Mylou Frencken, Nederlandse cabaretier
- 19 december - Alberto Tomba, Italiaanse skiër
- 20 december - Ed de Goeij, Nederlandse voetbalkeeper
- 21 december - Marco Borsato, Nederlandse zenger
- 21 december - Marc-Marie Huijbregts, Nederlandse stand-upcomedian en acteur
Gesjtorve
bewirk
gesjtórve op 2 november 1966.
gesjtórve op 15 december 1966.
- 11 jannewarie - Alberto Giacometti (64), Zjwitserse beeldhouwer en sjilder
- 11 jannewarie - Hannes Kolehmainen (76), Finse atleet en Olympisch kampioen
- 20 jannewarie - Pieter J. Kuhn (55), Nederlandse sjtripteikenaer (Kapitein Rob)
- 1 fibberwarie - Buster Keaton (70), Amerikaanse acteur
- 18 fibberwarie - Martien Beversluis (71), Nederlandse dichter
- 10 miert - Frits Zernike (77), Nederlandse natuurkundige
- 15 miert - August de Laat (83), Nederlandse zenger
- 19 april - Albert Servaes (83), Vlaamse kunssjilder
- 2 april - C.S. Forester, Èngelsje sjriever
- 9 mei - Wilhelmus Marinus Bekkers (58), bisjop van 's-Hertogenbosch
- 9 mei - Stanislaw Jerzy Lec (57), Poolse dichter en aforist
- 2 juni - Rudolf Vleeskruijer (50), Nederlandse taalkundige
- 7 juni - Jean Arp (79), Frans-Duutsje kunssjilder en beeldhouwer
- 29 juni - Arthur Meulemans (82), Belzje componist, dirigent en meziekpedagoog
- 3 juli - Kees Boeke (81), Nederlandse pedagoog
- 23 juli - Montgomery Clift (45), Amerikaanse acteur
- 6 augustus - Louis Somer (65), Nederlandse violist en componist
- 10 augustus - J.C. Bloem (79), Nederlandse dichter
- 15 augustus - Jan Kiepura (64), Amerikaans-Poolse zenger en tenor
- 18 augustus - Isaäc Keesing jr. (80), Nederlandse oetgaever
- 6 september - Hendrik Verwoerd (64), Zuid-Afrikaanse politicus (vermaord)
- 11 september - Antoine Mazairac (65), Nederlandse fitserenner
- 17 september - Fritz Wunderlich (35), Duutsje operazenger
- 28 september - André Breton (70), Franse dichter en essayist
- 8 oktober - Célestin Freinet (69), Franse óngerwiezer en pedagoog
- 2 november - Peter Debeye (82), Nederlands-Amerikaanse sjeikundige
- 19 november - Hans Dekkers (51), Nederlandse bókser
- 26 november - Siegfried Kracauer (77), Duutsje sjriever, journalist, socioloog, cultuurcriticus en filmtheoreticus
- 2 december - Luitzen Egbertus Jan Brouwer (85), Nederlandse wiskundige
- 9 december - Joeri Sjaporin (79), Russische componist en dirigent
- 15 december - Walt Disney (65), Amerikaanse sjtripteikenaer
- 20 december - Albert Göring (66), Duutsje zakeman en verzètssjtriejer
- 26 december - Ina Boudier-Bakker (91), Nederlandse sjriefster
- 31 december - Pieter Geyl (79), Nederlands historicus
Meziek
bewirkDe volgende albums kaome o.a. in dit jaor oet:
- Beatles - Revolver
- The Beach Boys - Pet Sounds
- Bob Dylan - Blonde On Blonde
- The Rolling Stones - Aftermath
De volgende platen waere Top 3-hits in de Veronica Top 40:
- Barbra Streisand - Second Hand Rose
- Beach Boys - Sloop John B
- Bobby Hebb – Sunny
- Chris Andrews - To Whom It Concerns
- Crispian St. Peters - Pied Piper
- Clinton Ford – Dandy
- Dave Berry - This Strange Effect
- Frank Sinatra - Strangers In The Night
- Golden Earrings - That Day
- Herman's Hermits - No Milk Today
- Karin Kent - Dans je de hele nacht met mij?
- Los Bravos - Black Is Black
- Lovin' Spoonful - Summer In The City
- Nancy Sinatra - These Boots Are Made for Walkin'
- Ramses Shaffy – Sammy
- Rolling Stones - As Tears Go By/19th Nervous Breakdown, Have You Seen Your Mother Baby Standing In The Shadow en Paint It Black
- Sjakie Schram - Glaasje Op Laat Je Rijden
- Small Faces - All Or Nothing
- Sonny & Cher - Little Man
- The Beatles - Michelle, Paperback Writer, We Can Work It Out/Daytripper, Yellow Submarine/Eleanor Rigby en Yesterday
- The Easybeats - Friday On My Mind
- The Fortunes - Here It Comes Again
- The Hollies – Busstop
- The Jets - Pied Piper
- The Kinks – Dandy, Dedicated Follower Of Fashion en Sunny Afternoon
- The Mama's & The Papa's - Monday Monday
- The Motions - Why Don't You Take It
- The Overlanders – Michelle
- The Troggs - With A Girl Like You
- The Who – Substitute
- Tom Jones - Green Green Grass Of Home.
Literatuur
bewirk- Simon Vestdijk zien romans De onmogelijke moord en Het spook en de schaduw waere gepubliceerd.
Film
bewirk- Alfie mèt o.a. Michael Caine en Jane Asher
- Blowup mèt o.a. Vanessa Redgrave
- Frankie and Johnny mèt o.a. Elvis Presley
- Paradise Hawaiian style mèt o.a. Elvis Presley
- Un Homme et Une Femme, mèt o.a. Anouk Aimée en Jean-Louis Trintignant, mèt beroemde soundtrack La grande vadrouille, van Gérard Aury
- David Copperfield, mèt o.a. Ian McKellen es David
