Voere (plaats)

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Voeres, es te dit dialek sjpriks.

---

Voere of 's-Gravenvoere (Nederlands: 's Gravenvoeren, Frans: Fouron-le-Comte) ies 'n lintdörp in de gemeinte Voere in Belsj Limburg dat geboewd is langs reveerke de Voor. De naam geit truuk nao de tied, dat hie 'n kesjtièl laog woa-in de grave van Voere woonde. Dat ies d'r noe neet miè.

's Gravevoere aan de Voer 2005

Buurtsjappe

• Sjoppem (Schoppem)
• Vitsje (Vitsen)
• Kette (Ketten)

't Dörp

Kèrk van 's Gravevoere in 2005

De hoezer aan ein zie van de hoofsjtraot liegke achter de sjtruimende beek. Hun veurdeur ies allein te bereike via 'n loupbrökske. Water en brökskes zint aafgezat mèt 'n sjtankètsel. Väöl hoezer sjtamme oet de 18e ièw. Zoa ouch de kèrk, gewiejd aan de heilige Lambertus, gelege aan d'r pley. Ze ies geboewd van mergel en baksjtein. Op de heuk verseerd mèt mergelblokke. De veerkentige mergele tore haet 'ne Limburgse sjpiets en sjtamp oet de 14e ièw. Binne vèlt op dat de miedebeuk 'n rónd plafón haet, gedrage door Toscaanse, (Dorische) zule. Boete, tege de borstwering van de kèrk sjteit 'n riej ouw graafkruzer van helle sjtein ouch oet de 18e ièw. Dae helle sjtein (arduin) weurt hie euveral in de boew toegepas veur lieste, koziene en dörpele. Hie en dao sjteit 'n vakwerkhoes. Neve de kèrk liek 'n eve ouw sjtatige pastorie en daoneve 'ne ouwe haof, woa-op de binnehaof 'n Lourdes-tafereel ies oetgebeeld. Dat ies 'n grot mèt de heilige Maria en Bernadette.

In 't gans dörp sjtoon en hange euveral religieus monumentsjes, aan moere, op binneplaatse en op krusinge. Bie 't begienekloaster in de hoofsjtraot (noe bejaarde-zörgcentrum) sjtoon 2 kapelle en op 't Kinkebergpleintsje 'n Mariakapel oet de 18e ièw. In de umgeving bevinge ziech op bekans alle sjplietsinge weegkruzer of veldkapelkes. Veurbeelde zint , 't Trichterbeeldsje (kapel mèt kruus en crucifix) op 't ing van 2 hol waeg; de Annakapel (met de heilige Anna) op 'n waegsjplietsing, de Wiette kapel (mèt kruus) miede tösje de appelgaarde en velder en bie 't gehuch Sjoppem: de ' Sjteebusjkapel' (mèt kruus), ouch gelege miede in 't veld op 'n krusing.

Waterpoomp

---

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Norbiks.

---

Voere is geboewd langs de Voor en me waor ooch op 't Voorwater aa-gewaeze. In Voere oontbrèkt 't Vaolzer Greunzaand in d'r oondergroond en daoväör haat 't dao ooch gèng bronne. Wie an 't èng van d'r 19de ieëw bekaans de helft van de luuj sjtorf an d'r cholera, en 't verbaand gelag waoërt mèt 't water van de baeëk, dat e-zoe vervuild waor, haat 't gemèngdebesjtuur va doe besjlaoëte um 'n bron te gaele va S'n Maeëte. 't Zuver bronwater waoërt in buze oonder groond nao Voere gelèjd. Baove-n-op die buze zat me op versjèjje plaatsje in 't dörp 'n poomp en zoe how dit dörp al 'n saoërt waterleiding an 't èng van d'r 19de ieëw. Eng van die poompe sjtèèt väör de OL-Vrowwe-kapel à g'ne Keenkebaerg väör herberg D'r Zjwaan.

Bie groondboringe haat me in 't dörp Voere waal waermwaterreservoirs aa-getroffe mèt relatief waerm water väör de dèbde van de baoring. De gruuëde van de väörraode waerm water zeunt da wer relatief klèng, wat neet wegnèmt dat de plaatsjelek VVV zich sjaerk makt väör 'n toekomstèg Kuur-oord.

Landsjap

't Landsjap in de umgeving tuènt zich mèt heuvele, dale en terasse, die eindige bove 'ne graaf (graft). In dees umgeving zouwe ziech ouch de meiste hol waeg van Wes-Europa bevinge. Dit landsjap geuf, ouch vanwege de kalkrieke grónd, 'n biezónder flora en fauna, zoewie de haamsjeut, de rierank, de wiengaardsjlek en 't kleunkske. Veural de das ies hie good vertegenwoodigd. Af en toe kump kalksjtein in de hellinge bove de grónd es de löss-laog e-weggesjpeuld is. In de geologie neumt me dit kriet 't Gulpener kriet. Vreuger woort dae kalk gebruuk um 't land te mergele es de zoergraad te hoag en 't veld onvröchbaar, waor gewore. Nog in de 50er jaore woort d'r pleksel van gemaak. Dat is 'ne brandsjtof dae vergeliekbaar is mèt sjlaam, mèh minder vèttig. Dizze kriet is in tegesjtèlling tot 't Mestreechs kriet of mergel, neet gesjik um in blök te zaege en mèt te boewe. Daoveur is 'r neet vas genoeg. Waal woort d'r sjpecie mèt gemaak. Väöl ouw häöf zint umgeboewd tot vakantie-appartemente of weure in de toeristische sector oetgebaat.

Vereiniginge

• Carnavalsvereiniging De Waggelerre
• Harmonie Sint Cecilia
• Promeneurs Fouronnais (wandelvereiniging)
• Berg en Boswandelaars
• Zangkoar Mellody
• Voerens Amateur Toneel (VAT)

Inweunersj

• Rob Brouwers, kunssjilder
• Huub Broers, burgemeister
• José Smeets, sjepe in 't College names de Franstalige minderheid