Sjènne

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sjènnes. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Sjènne (Schinnen) Gewaeze gemeinte in Nederlandj
Gevörmp
Opgehaeve	2019
Opgegange in	Baekdale
Provincie	Limburg
Hoofplaats	Sjènne
Opperflaakde (bie opluffing)	24,12 km²
– daovan water:	0,06 km²
Inwoeners (kort veur opluffing)	12.867 (31-5-2018)
– deechde:	535/km²
Lies van börgemeisters

Sjènne (Nederlands: Schinnen) is 'n dörp in de gemeinte Baekdale in Nederlands Limburg. In 't dörp woane zoa'n 3.000 luuj. Bis 2019 waor Sjènne ein zelfsjtandige gemeinte mit zoaget 13.000 inwoeners.

Oet Sjènne kump de sjroeap van Canisius en 't Alfa Beer, dat gebroewe wurt in de buurtsjap Thöll. In Sjènne sjteit ouch ein kesjtièlboerderie, kesjtièl Terborg. Daonaeve is Sjènne bekènd door de ieësjte boekeriejesjbende die hie óntsjtange is in de buurtsjap Woufhage, taege de Pötterberg. De Breinder is de naam van 't bedrieveterrein van de gemeinte.

De gemeinte hauw 'ne gemeinteband mèt de Poolse gemeinte Krobia. Sjènne makde deil oet van 't landsjapspark de Graven.

Kerne in de veurmaolige gemeinte Sjènne

De kèrkdörper, gehuchte en buurtsjappe:

* Sjènne Töl (Thull) G'n Hèk (Hegge) G'n Heisterbrök (Heisterbrug) Nagelbek (Nagelbeek) Woufhage (Wolfhagen) Awstroa (Amstenrade) Hómmert

Doonder (Doenrade) Groeët Doonder Oeësjbik (Oirsbeek) De Grach Kleen Doonder Oppeve Pöt (Puth) Zjweikese (Sweikhuizen).

Legende

Kèsjtièl Terborg

Euver de naam Sjènne gaon väöl geruchter de rönje. Zoea zouwe de Romeine ein opsjtenjige sjtam de Sunici nao 't Noorden van hun riek verbanne höbbe, namelik nao Zuud-Limburg en dees sjtam woort in 't Germaans schineks geneump. Dees sjtam sjtiechde de dörper Sjènne, Sjömmert, Sjèn op Geul e.a. De naam Sjènne is hievan ein verbastering. Es kompleet oet de doem verzónne verhaol mot me 't volgende besjouwe: keizer Karel de Groeate waor op waeg van Aoke nao Maesje verdwaald. Pès hae gans wied e weg ein leech zoog sjiene (Sjènne) en aan de angere kantj wied e weg ein leech zoog sjemere (Sjömmert). Es dank veur 't weer trökvinge va de waeg leet Karel de Groeate op de plaats wo hae de leechversjiensele zoog ein kepél boewe. Dat zouw dan de Auw Kirk tösje Terborg en Sjpaubik gewaes motte zin.

Koelhistorie

De St. Dionysiuskirk in Sjènne

In Sjènne stjtóng pès 1993 nog ein veurmalige koelsjach (sjach 4) van de Sjtaatsmien Emma. Dees sjach waor gelaege pal naeve 't sjpaor va Haelder nao Zitterd en d'n autowaeg A 76. Op 't terrein van Sjach 4 is allewiel 't 254th Base Support Battalion (BSB) gevestig. De basis besjteit oet ein groeat winkelcentrum, banke en 'n paar restaurante. 't Veurmalig sjpaor van de koele leep va Brunssum, Gebrook en Nöth via Thull langs de Gelaenbeek euver 't grondjgebied van de gemeinte Sjènne, en kruutsde in Sjènne de Staasjewaeg (Sjtationsjtraot) en de Vièwaeg via een ongeliekvloerse kruutsing. Oppe huègde Sjach 4 verleet 't sjpaor van de koele 't grondjgebeed va de gemeinte Sjènne en góng ziene waeg via het grondjgebeed va de gemeinte Sjpaubèk en Gelaen nao de haves va Sjtein. Eind jaore '50, begin jaore '60 gól de Koel 't terrein rondj de Muldermeule in Thöl. In dit gebied loge ein ouw meule en 'n paar boerderieje. Enne gansen tied woort hiej koelsjlik en -sjtein geloos, wat van de Emma in Gebrook kaom. Wie de koele gesjlaote waore, keem 't terrein in henj va DSM, dat d'r 20 jaor niks mit dóng. Zoea ontsjtóng dao 'n natuurgebied mèt zeldjzaam plante wiej de Reuzepaardestaart, Zeeaster (! zoeawied van de ziè aaf) en versjeiene orchideeje. Mer veural de veugel op de Sjlik waore biezunjer: allerlei veugel, die me van de Waddenziè kent wiej Groenpootruiter, Witgatje, Pleviere, mer ouch de Blauwborst, Kwak, Zilverreiger. Mer de gemeinte wól d'r ei pretpark van make, en mit d'n aanlek van de vösjviever woort de reetgordel aafgegrave, wodoor de veugel gein besjerming miè houwe. De zeldjzaam veugel en de plante verdwene. In de jaore '90 is 't gebeed euvergegange van DSM nao de gemeinte Sjènne, die 't oetentelik toch verkoch aan Natuurmonumenten (mer te laat om de biezunjer plante en veugel te redde) en is 't deil gaon oetmake va Landjsjapspark 'De Graven'. Dit haet 'r ónger angere toe geleid dat 't ganse terrein oppenuuj woort ingerich mèt wanjelpaedjes, 't truukbringe van de Gelaenbaek in häöre natuurlike loup en 't aanlègke van euversjtaekplaatse veur de houfwilj kuj. Wae wilt weite welke zeldjzaam plante d'r sjtónge, mót mer 'ns in de beuk euver orchideeje kieke ónger de verzameling van dokter De Wever oet Nut, enne van de belangriekste plantendeskundige van 't landj in ziene tied.

Openbaar verveur

Sjènne haet ein eige NS-sjtaasje, van wo oet men twea kièr per oer kènt vertrèkke in de richting Haelder en in de richting Zitterd. Wier ongerhilt Openbaar Verveursbedrief Arriva ein lienbösdeens tösje Gebrook en Gelaen euver Sjènne (lien 53).

Bekènde Sjinöster

• Hans Erkens, ex voetballer bie Fortuna Sittard en Ajax thans gedelegeerd lid van de Raod va Commissarisse va Fortuna Sittard en hea is de trainer van het iersjte van de SV Sjènne.
• Léon Frissen, Gouverneur van Nederlands Limburg, gebaore in Baek, mèh haet lang in Sjènne gewoond
• Piet Knarren, trompettis.
• Hub Nijssen, dichter in 't Sjènnes, literatuurweitensjapper in Nijmege
• Nadia Weijenberg, hardloupster, woont in Nagelbaek
• Frans Körver, voetballer en oud-trainer van Fortuna SC, VVV, MVV.
• Henri Ritzen, sjilder
• Henri Ritzen, grafisch óntwerper en kleinzoon va de sjilder Henri Ritzen
• Pieter Ritzen, grafisch óntwerper en kleinzoon va de sjilder Henri Ritzen, woont al jaore in Belsj
• Piet Gerards, grafisch vormgaever en oetgaever in Amsterdam
• André Dieteren, sjilder, woont op kesjtièl Terborg
• Henk van der Linden, oet Thöll, regisseur van kènjerfilms wie Dik Trom, Pim Pandoer
• Sjir Nijssen, professor in de informatica in Mesjtreech en Brisbane, Australië
• Leo Wetzels, professor in de Romaanse talen en Amazonetalen, Vrije Universiteit Amsterdam en Centre National de la Recherche Scientifique (LPP)/Paris III-Sorbonne Nouvelle.
• Math Noortmann, professor international recht in Oxford. Zuug: http://ssl.brookes.ac.uk/about/staff/prof.asp?ID=510
• Fons Haagmans, sjilder

Extern links

• Website van de gemeente
• Website vereniging Historie Schinnen

50° 57' NB, 5° 53' OL