Rotterdam-Noord

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Ligking vaan 't stadsdeil Noord in de gemeinte Rotterdam.

Rotterdam-Noord is e stadsdeil vaan de Nederlandse gemeinte Rotterdam. 't Umvat dat deil vaan de stad noordelek vaan 't centrum wat veur de groete oetbreiing vaan 1941 al oonder de gemeinte veel. 't Stadsdeil beit 'ne gemingden aonblik: väöl volksbuurte, meh ouch get duurder en veurnaomer bebouwing. 't Bekindste in Noord is Diergaarde Blijdorp, de Rotterdamse zoo.

Historie

't Gebeed noordelek vaan Rotterdam waor langen tied moeras, meh kaom roond 1150 in cultuur. Door 't grave vaan de Rotterdamse Schie tösse 1343 en 1344 woort 't polderlandsjap doorsnoje. Zoe oontstoonte de Blijdorpse polder (westelek vaan de Schie) en de Bergpolder (oostelek, geneump nao 't ziech oontwikkelend Hillegersberg).

In de loup vaan de iewe kump ummer mie groond in Rotterdamse han. D'n Hof van Wena waor sinds 1590 al Rotterdams bezit. De grens leep bij de Blommerdijkseweg, noe Walenburgerweg/Bergweg. De ierste oetbreiing nao 't noorde te koste vaan aander gemeintes waor in 1895 (e deil vaan Overschie); wijer oetbreidinge volgde in 1903 (weer Overschie), 1904 (Hillegersberg) en 1940 (weer Overschie). In 1941 annexeerde de stad gans Hillegersberg, Schiebroek en Overschie. Dee groond weurt evels neet tot Rotterdam-Noord gerekend.

Wie in aander deile vaan de gemeinte boete de mör begós Rotterdam de groond in de loup vaan de negentienden iew te bebouwe. E groet deil vaan de bebouwing volgde evels pas in 't Interbellum. Door 't dempe vaan de Rotterdamse Schie (entans zienen oonderluip) oontstoont 'ne breie verkiersaor, dee de logistiek vaan dit stadsdeil sterk verbeterde en d'n aonlag vaan de nuie wieke zoonder groete verkiersprobleme meugelek maakde. Blijdorp waor bij d'n Duitsen inval in 1940 oongeveer veerdeg (aon de zoo woort toen nog de lèste hand gelag). 't Bombardemint vaan 14 mei heet Rotterdam-Noord zoe good wie gans gespaord.

Opbouw en karakter

Bergpolderflat, gerealiseerd in de jaore 1930.

De noordgrens weurt gevörmp door d'n A20 en de spoorweeg nao Utrech; daobove beginne de stadsdeile Overschie en Hillegersberg-Schiebroek. In 't ooste löp Rotterdam-Noord tot aon de Rotte; aon d'n aandere kant vint me Kralingen-Crooswijk. Zuielek vörmp 't spoor weer de grens; ouch de Centraol Statie huurt bij Rotterdam-Centrum. E klei bitteke wesgrens mèt Delfshaven vörmp d'n Delfshavense Schie.

Agniesebuurt

In 't zuidooste vaan 't stadsdeil gelege, is dees klein volksbuurt in versjèllende stadie tösse d'n twieden hèlf vaan de negentienden iew en 't begin vaan d'n Twiede Wereldoorlog volgebouwd. Hei vint me oonder mie 'n zier groete sjaol, 't Techniconcomplex. Wijer weurt de wiek bepaold door de verhoeg aongelagte Hofpleinlijn (zuug oonder), die allewijl neet mie deensdeit meh wel de status vaan monumint heet.

Bergpolder

Noordelek vaan de Agniesebuurt, gebouwd in de jaore 1930. De wiek kinmerk ziech door 'n veur deen tied revolutionair bebouwing mèt väöl beton en flats en 'nen aofkier vaan decoratie; alles bijein deit ze nao-oorlogs aon. De Bergpolderflat is intösse e rieksmonumint.

Blijdorp en Blijdorpse Polder

Entree vaan de Rivièrahal, 't gebouw van d'n Diergaarde Blijdorp domineert.

Oersprunkelek synoniem; allewijl meint me mèt Blijdorp 't deil wat in de jaore daarteg woort bebouwd en mèt Blijdorpse Polder 't deil wat weiland bleef (intösse is dit stök ouch bebwoud geraak). De grens ligk bij 't spoor vaan Rotterdam nao Utrech, wat hei 'ne wijen drej vaan 180 graod maak.

Blijdorp ligk oostelek vaan de Bergpolder en deilt zie steidebouwkundeg karakter. Ouch dees wiek zuut in einentwintegsten-eiwse ouge nog ummer modern oet. 't Versjèl zit in d'n aard vaan de woeninge; de Bergpolder is 'n volksbuurt, Blijdorp ieder 'n middeklassebuurt. Gans aanders vaan aonzien es de woenhoezer is de Diergaarde Blijdorp, dee ouch in de wiek ligk meh heet 'n sterk historiserende arsjitectuur mèt ron vörm en väöl decoratie. Dit werk vaan Sybold van Ravensteyn voont väöl vaan zien collega's 'n beleideging veur d'n tiedgeis. Toch waor Blijdorp, mèt zien wei-echtegen opzat en leechte hök mèt väöl glaas, veur de jaore daarteg 'ne zier diervrunteleke zoo. Allewijl ligke de eise evels hoeger en zien de verblieve sterk verawwerd; de zoo moot ziech zoe good en koed wie 't geit aonpasse aon de nuien tied zoonder 't werk vaan Van Ravensteyn (ouch es rieksmonumint besjermp) aof te breke. De wiek Blijdorp is wijer nog bekind vaan 't Vroesenpark.

In de Blijdorpse Polder woene neet väöl lui meh zien wel industrie, volkstuinsjes en sportvelder te vinde; zoe wie de oetbreiing vaan de zoo (o.m. 't Oceanium).

Liskwartier

In 't noorde vaan 't stadsdeil, geneump nao 't Lis(ch)water. Roond 1906 kaom de ierste bebouwing op; in de jaore 1910 kraog dees wiek 'n ech steidelek karakter. Jaorelaank gedomineerd door twie hospitaole, die intösse weg zien.

Oude Noorden

De groetste wiek vaan Rotterdam-Noord, tösse de Agniesebuurt, 't Liskwartier en de Rotte in. De ierste bebwouing oontstoont hei roond 1870; in de decennia denao oontwikkelde ziech de wiek ummer wijer. Door zien gruutde en langen oontstoonstied kin me neet zoemer 'n uniform karakterisering vaan de wiek geve; 't gief zoewel typische volksbuurte es veurnaom hoezer.

Provenierswijk

In 't zuie vaan 't stadsdeil. Es me de Centraol Statie aon d'n achterkant oetlöp, kump me in de Provenierswijk oet. E bitteke bebouwing waor hei ummer al; zoe gaif 't hei in vreuger daog 't Leprozehoes. Door de wiek heer loupe de Spoorsingel (noord-zuid) en de Provenierssingel (oos-wes). Westelek vaan de Spoorsingel vint me hoezer veur de middeklas, in 't ooste vaan de wiek veural arbeierswoeninge.

Verkier

Vaan bove weurt, wie gezag, 't stadsdeil geraak door d'n A20. De aofsleeg Rotterdam en Crooswijk ligke (nog zjus) in Noord. In de Blijdorpse Polder löp 't lèste stökske vaan d'n A13, dee d'n A20 snijt bij 't knouppunt Kleinpolderplein (zjus boete de grenze vaan Noord, in Overschie). Nog versjèllende brei weeg loupe door 't stadsdeil, wie de s111, s112 en s113.

Gans op de noordgrens ligk statie Rotterdam Noord, boe allein de sprinter stop. De zuidgrens vaan 't stadsdeil löp tot aon de poort vaan statie Rotterdam Centraol, ein vaan de groetste en veurnaomste staties vaan 't land. Vreuger leep de Hofpleinlijn door Noord heer, mèt 'n kopstatie in de Agniesebuurt, Rotterdam Hofplein, en nog 'n statie aon de Bergweg (Rotterdam Bergweg). Oersprunkelek waor dit ein vaan de drei groete Rotterdamse staties, en ein vaan de twie statie sveur de lijn nao D'n Haag (Staotsspoor). Zier kortbij laog de concurrerende statie Delfse Poort, boemèt me wel ouch nao Amsterdam kós vare, meh die 'ne reizeger nao D'n Haag wied boete 't centrum aofzat. Sinds 't doortrèkke vaan 't Hollands Spoor kós me op Delfse Poort ouch nao Dordrech, Breda en 't Belsj, later, bij 't umlègke vaan de Rijnspoorweg, kós me zelfs nao Utrech en wijer nao 't ooste. Veur Hofplein bleef allein regionaol beteikenis euver. Tot 2010 dege de twie staties nog wel deens.

't Groetste deil vaan de Hofpleinlijn is in gebruuk gekoume bij de RandstadRail, meh 't deil in Rotterdam-Noord is oet bedrief genome. De staties Bergweg en Hofplein doen daomèt neet mie deens. De route is - oondergroonds - umgelag um op de metro aon te slete, en kump nao oet oonder Rotterdam Centraol. In Blijdorp, aon de Stadhoudersweg, gief 't noe 'n metrostatie die veur 2010 nog neet bestoont. Door Noord rije versjèllende trams; zeker de wieke vaan de jaore daarteg zien expliciet oontworpe mèt dit verveurmiddel in gedachte.

Politiek

Tot 2014 waor Noord, wie de aander stadsdeile boete Pernis, 'n apaarte deilgemeinte. Sindsdeen zien de take van 't stadsdeil sterk trökgebrach en is d'n deilraod veranderd in 'n gebeedscommissie. De oetsleeg vaan de verkezinge waore de lèste jaore de volgende:

Partij	2006	2010	2014
D66	1	3	3
Leefbaar Rotterdam	5	3	3
PvdA	8	5	2
GroenLinks	3	4	2
SP	-	-	2
NIDA	-	-	1
CDA	1	2	1
VVD	1	2	1
Totaol	19	19	15

In 2006 vörmde PvdA en GroenLinks 't colleesj, in 2010 kaom ouch D66 daobij.

Bevolking

Mèt zoe'n 50.000 inwoeners in Noord e middelgroet Rotterdams stadsdeil. In 2012 tèlde me hei 50.910 inwoeners. 't Oude Noorden is mèt 16.985 inwoeners wiedoet de groetste wiek, daonao volge achterein Blijdorp (9.705), de Bergpolder (7.830), 't Liskwartier (7.535), de Provenierswijk (4.630) en de Agniesebuurt (4.115). In de Blijdorpse Polder tèlde me nog 105 lui.

Etnische samestèlling

De samestèlling vaan 't stadsdeil is vrij normaol veur Rotterdam; hoegoet tèlt me hei e bitteke mie allochtone. In 2012 waor 48% vaan de bevolking otochtoon, 13% westers allochtoon en 39% neet-westers allochtoon, daovaan 10%pt. Marokkaone, 3%pt. Antilliaone, 8%pt. Surinamers, 9%pt. Turke en 10%pt. lui vaan aander heerkoms. De mieste allochtone vint me in de Agniesebuurt en 't Oude Noorden (boe veural väöl Marokkaone woene). Blijdorp is gooddeils wit; vaan de 26% allochtone zien kump mer 6%pt. oet de veer groete migrantegróppe.

Bronne

Dit artikel is deils gebaseerd op 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees verise, zoewie op de individueel artikele euver de versjèllende wieke.

Externe link

• Website vaan 't stadsdeil