Katendrecht

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Katendrecht Gewaeze gemeinte in Nederlandj
Gevörmp	1199, 1816
Opgehaeve	1811, 1874
Opgegange in	Charlois (2x)
Provincie	Holland, Zuid-Holland
Hoofplaats	Katendrecht
Opperflaakde (bie opluffing)	1,69 km²
– daovan water:	? km²
Inwoeners (kort veur opluffing)	1.296 (1869)
– deechde:	766,9/km²
Lies van börgemeisters

Katendrecht (in de volksmoond ouch De Kaap) is 'n stadswiek vaan de Nederlandse stad Rotterdam. De wiek maak deil oet vaan 't stadsdeil Feijenoord en ligk, wie de res vaan dat stadsdeil, in Rotterdam-Zuid, op 't eiland IJsselmonde. Veurheer waor 't 'n agrarisch dörp, wat 't groetste deil vaan d'n tied e zelfstendeg ambach, later gemeinte waor. Tege 't ind vaan de negentienden iew woort 't dörp evels gesloop veur de oetbreiing vaan de Rotterdamse have; 't nui Katendrecht woort 'n typisch arbeierswiek veur de bootwèrkers. E groet deil vaan d'n twintegsten iew had Katendrecht 'ne slechte naom es verloupe havekerteer mèt väöl prostitutie; allewijl heet de wiek evels e väöl beter imago.

Historie

Etymologie

Katendrecht is ein vaan de väöl toponieme in de umgeving die op -drecht indege. Dit woord beteikent zoe väöl wie 'voord', 'plaots boe me 't water kin doorwaoje (te voot euversteke)'. 't Ierste deil is minder dudelek. Me heet gedach aon e Ziews geslach wat hei in de buurt bezit zou höbbe gehad, zoewie aon 'ne bijvörm vaan koter (mv. vaan kot 'hötsje'). Nog 'n verklaoring geit oet vaan 't Germaans geslach de Catte; dit is gezeen d'n awwerdóm vaan de plaots (hoeg middeliewe) neet woersjijnelek.

Dörp

Katendrecht weurt veur 't iers in 1199 geneump es amb wat huurt aon d'n hier vaan Putten. In 1375 leet Albrech vaan Beiere (ouch graof vaan Holland) de polder obbenuits bedieke naotot 'r de twie jaore teveure bij diekdoorbraoke waor euverstruimp. In 1410 en 1463 krijg Katendrecht mèt twie polder de vörm dee 't veer iewe laank zal hawwe.

Katendrecht bestoont iewelaank es e lendelek ambach. 't Liewedeil vörmde de Katendrechtse polder, mèt e klei stökske bediekde boetegorze. De dörpsbebouwing concentreerde ziech aon d'n ooskant, boe 't rechhoes en de kèrk stoonte, meh strekde ziech ouch euver de ganse zuidkant oet, tot kortbij 't dörp Charlois. 't Ambach Katendrecht waor aon drei kante umgeve door Charlois groondgebeed; in 't noorde grensden 't aon de Nui Maos. Hei gaof 't e poontveer nao Rotterdam (perceizer: nao Cool), wat noe nog besteit (al höbbe de Maostunnel en -brögke de groete verkierskundege functie wel euvergenome).

In 1811, wie Nederland deil oetmaakde vaan 't Frans Keizerriek, woort Katendrecht bij Charlois geveug. In 1816 maakde me dat weer oongedoon. De nui gemeinte Katendrecht kós evels mer 58 jaor bestoon, boenao ze obbenuits oonder Charlois góng valle. In de negentienden iew waor 't dörp in trèk bij rieke Rotterdammers, die hei 'n boeteplaots hadde.

Koms vaan de have

De ierste haves kaome in de jaore 1880, wie 't dörp nog op Charloise groond laog. De Ierste en Twiede Katendrechtse have (de ierste is intösse gedemp) woorte gegrave veur d'n daan sterk aontrèkkende petroleumhandel. Dit waor allemaol evels zier besjeie bij wat Katendrecht nog te wachte stoont. In 1895 annexeerde Rotterdam de ganse gemeinte Charlois (dus inclusief Katendrecht). Nog datzelfde jaor begós ze mèt 't graove vaan de Rijnhave, noordoostelek vaan Katendrecht, en de Maoshave. Die lèste slokde 't groetste deil vaan de polder op, meh braok ouch door d'n diek. Wat vaan 't dörp euverbleef woort gesloop veur arbeierswoeninge, spoorweegemplaceminte en havenopslaag. 't Restant vaan Katendrecht kaom op e sjiereiland te ligke (dit verklaort de bijnaom De Kaap).

Vaan de straote is nog wel get euvergebleve. De Katendrechtse Lagedijk, dee aon de Zuid- en Weskant um de polder heer leep, ligk noe binne de bebouwing vaan 't stadsdeil Charlois (weurt dus neet tot Katendrecht gerekend). Me rijt de Katendrechtse landtong op euver de Brede Hilledijk, dee vreuger in Charlois groondgebeed laog (meh noe zjus wel tot Katendrecht weurt gerekend, umtot heer euver dat sjiereiland löp). In de wiekbebouwing vint me nog de Katendrechtse weg (veurheer straotweeg aon de noordkant vaan de polder), de Rechthuislaan en -straat en de Tolhuislaan en -straat.

Arbeierswiek

Gerinnoveerde arbeiershoezer aon 't Deliplein in Katendrecht.

In 1911 waor de ganse nuibouw veerdeg. Katendrecht waor noe e havekerteer, boe euverdaag woort gewèrk en 's nachs ummer mie de prostitutie bleujde. Ouch woort hei väöl gewèd en geheeld. Neve de arbeiers oet Rotterdam zelf zaote hei ouch hiel väöl sjeepslui in boardinghoezer, boe ze wachde tot hunne boot weer voor. In 1911 kaome ouch de ierste Chineze ziech hei vestege. De ierste jaore integreerde ze totaol neet en zörgde ze veur väöl criminaliteit en euverlas (oonder mie door hun opiumgebruuk). Oetzètting bleek evels neet meugelek en väöl reders in de have priffereerde dees gojekoupe arbeiers bove de Nederlandse. Later gónge ze ziech riechte op de verkoup vaan olieneutekeukskes en riechde ze Chinese restaurants in. Nao d'n Twiede Wereldoorlog verplaotse de Rotterdamse 'Chinatown' ziech nao de West-Kruiskade (in 't Aajd Weste).

Probleme mèt criminaliteit, in 't bezunder prostitutie, begóste oet de hand te loupe; 't góng de bewoeners zelf ummer mie dweerszitte. Wie in de jaore 1970 planne kaome veur e groet gereguleerd prostitutiecentrum op Katendrecht, spraok ziech de bevolking daotege oet. Hei-op begós de gemeinte de bordele zjus oet te banne; roond 1980 waor de ganse seksindustrie vaan Katendrecht eweg. Ouch de havearbeid waor intösse zoe good wie verdwene. In de decennia dao-op góng de sanering wijer. De arbeiershoezer woorte neet gesloop meh gerenoveerd, zoetot de wiek zien othentiek aongeziech beheel. D'n aonlègk vaan opebaar greun en 'n wandelprommenaad maakde häör get aontrèkkeleker veur in te woene.

Börgemeisters

Katendrecht heet in zie kort bestoon es zelfstendege gemeinte e paar börgemeisters gehad. Miestentieds mós 't ziene börgemeister deile mèt Charlois.

Ambstied	Naom börgemeister	Partij of struiming	Bezunderhede
18?? - 1850	W. Barendrecht
1850 - 1854	Machiel (M.) Speelman		Ouch börgemeister vaan Charlois (18??-1854)
1854 - 1874	Mr. Hendrik Marinus Barendregt van Charlois		Ouch börgemeister vaan Charlois (1854-1878), ieder o.a. börgemeister vaan Barendrecht

Historische inwoenertalle

Jaor	Aontal	Greuj (gans Z-Holland)
1795	310	--
1830	562	+81,3%
1840	589	+4,2% (+9,6%)
1849	768	+31,1% (+7,1%)
1859	965	+25,7% (+9,5%)
1869	1.296	+34,3% (+11,5%)

Opmerking

• Genormaliseerd nao 'nen tied vaan tien jaor kump de greuj tösse 1795 en 1830 oet op +18,5%.

Rillatief oontwikkeling vaan 1830 tot 1869

(v₁₈₃₀=100)

Waope

De gemeinte Katendrecht woort op 24 december 1817 door d'n Hoege Raod vaan Adel 't volgend waope verliend:

In zèlver drei dweersbelk vaan lazuur (blauw).

Of de awwer hierlekheid Katendrecht dit waope ouch droog, is neet bekind.

Bronne

Dit artikel is gooddeils gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees versie; wijer informatie kump vaan nl:De Katendrechtsehavens, de St. Janshaven en de Robbenoordse haven en nl:Lijst van burgemeesters van Katendrecht.