Árses
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Árses, es te dit dialek sjpriks.
't Árses is 't dialek vaan 't dörp Árse (Arcen) in de gemeinte Vinlo. 't Is 'n euvergaanksdialek tössen 't Kleverlands en 't Limbörgs, meh weurt euver 't algemein nog zjus tot 't Limbörgs gerekend, um perceis te zien tot 't Noord-Limbörgs.
Kinmerke
bewirk't Noord-Limbörgs besteit oet 'ne wejjer vaan diverse isoglosse die normaal sameloupe meh ziech roond Vinlo opsplitse. Zoedoende klink 't Árses al minder Limbörgs es 't Vinloos of 't Veldes, meh wel Limbörgser es 't Haorsters, 't Venrods of 't Wels.
Noordeleke (Kleverlandse) kinmerke vaan 't Árses zien:
- De Oergermaanse ai en au zien neet bewoerd gebleve: me zeet hei boeëm en neet boum. Dit deit me ouch in Haors en Lottum nog, meh in Zaerem, Grevors en Velde is 't al boum.
- De verleien tied vaan zwake werkwäörd weurt gemaak mèt de kofschip-regel: hae danste. Vaanaof Vinlo geit de verleien tied ummer oet op -de, n'importe op wat veur lètter de stam indeg: hae dansde.
- D'n objeksvörm vaan geej is ów, neet óch wie vaanaof Vinlo.
- Me zeet in Árse ik in plaots vaan i(e)ch. Dat is ouch in Vinlo, Blierik en Bree (Maasbree) nog zoe; pas zuielek daovaan begint me ich te zègke.
- Árse ligk bove de Panninger Linie en de Panninger Zijlinie. Wie in gans Noord-Limbörg zeet me hei daan ouch slaope (en neet sjlaope), zoewie schoeën (en neet sjoeën etc.).
Zuieleke (Limbörgse) kinmerke vaan 't Árses zien:
- In Árse maak me nog versjèl tösse sleiptoen en stoettoen. Neve Haors en Lottum vörmp Árse de noordgrens vaan 't betoeningsgebeed. Wel weurt 't versjèl dao laankzaamaon get minder dujelek. Ouch noordelek vaan dees drei dörper kin me de lui nog wel hure 'zinge', meh dao weure de toene in principe neet mie gebruuk um beteikenisversjèl te make.
- In Árse zeet me nog diech, neet geej, in de twiede persoen inkelvoud. Árse is de noordelekste plaots in Limbörg boe dat veurkump; in Lottum en Haors is 't al geej.
- Árse ligk, ouch nog zjus, in 't mich-kerteer: me zeet dao miech en neet meej, wat me (obbenuits) in Haors en Lottum gebruuk.
- De Oergermaanse ē en ō zien ee en oo gebleve: me zeet hei neet en good in plaots vaan nie(t) en goed. Ouch in Lottum, Haors en zelfs Brokeze is dat nog zoe; nie en goed beginne bij De Loj (Wellerlooi) en Venroj.
- 'tzelfde gelt veur de Oergermaanse ū: die is oe gebleve, zoetot me in Árse nog hoes zeet. Ouch hei löp de grens bove Brokeze laanks: pas in De Loj zègke ze huus.
- 't Árses kint nog twie soorte aa’s: me maak versjèl tösse late en laote. Dit is eigelek neet specifiek Limbörgs, want väöl Kleverlandse dialekte, inclusief 't Venrods en 't Wels, doen dat ouch nog. Pas roond Gennep verdwijnt dat versjèl.
Oondaanks ziene status es euvergaanksdialek heet 't Árses dus wel 'n dujeleke taolgrens nao 't noorde, dewijl d'n euvergaank aon de wes- en zuidkant get vleujender is.