Gennep

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Genneps, es te dit dialek sjpriks.

Gemeinte Gennep

Provincie

Limburg

Hoofplaats

Gennep

Börgemeister (lies)

Hans Teunissen (D66)

Opperflaakde
– daovan water

50,40 km²
2,50 km²

Inwoeners
– deechde:

17.070 (1-4-2016)
356/km²

Gennep is e stedsje en 'n gemeinte in 't noorde vaan Nederlands Limburg; nao Mook en Middelar is 't de noordelekste gemeinte vaan Limburg. De gemeinte heet zoeget 17.000 inwoeners en häör oppervlak bedreug 58.37 km² (daovaan 1,60 km² water).

De veurnaomste kerne zien

In Gennep vleujt de Niers in de Maos euver. De taol vaan Gennep en alle dörper in de gemeinte is Noord-Limburgs/Zuid-Gelders.

Stadsgeziech

In Gennep vint me o.m. 'n historische, hervörmde (!) kèrk en e renaissance-raodhoes. 't Gief nog euverbliefsele vaan Middeliewse walmör. Door 't oorlogsgeweld heet Gennep evels relatief wieneg vaan zien aw gebouwe kinne behawwe. Anno 2013 kint de gemeinte 28 rieksmonuminte,^[1] boevaan 13 in de stad zelf.^[2]

Historie

Geziech op Gennep

De naom Gennep is dinkelek aofkumsteg vaan 't Keltisch woord ganapja, "samevleujing vaan twie revere". Bij herstèlwerksemhede aon de kèrk heet me reste gevoonte vaan e houte kèrkske oet de achste iew. Gennep heet op ze lèts sinds 1371 stadsrechte, meh väöl lui vermeuje tot de plaots die al väöl ieder oontvange heet. In dat geval zien de betreffende documinte dinkelek bij de groete stadsbrand vaan de zèstienden iew verlore gegaange.

Gennep deeg in vreuger tije deens es vesting, gelege op 'n oonstrategische plaots op de krusing vaan versjèllende rieke. De stad waor slech verdeidegbaar en door de väöl oorloge naom de bevolking neet snel touw. In Gennep woene al sinds de Tachetegjäöregen Oorlog opmerkelek väöl protestante, die nao dees plaots gevlöch waoer aongezeen Gennep neet in Spaonse hen laog. Vaanaof 1441 hoort Gennep bij 't Hertigdóm Kleef, sinds 1609 waor 't bezit vaan Pruse, in 1794 woort 't door de Franse bezat en in 1815 kaom 't bij Nederland. Tösse 1830 en 1839 laog 't in Belsj gebeed. 't Ingeslaope plattelandsstedsje kump oet zien isolement es in 1845 de groete weeg door Gennep kump te loupe. In d'n Twiede Wereldoorlog leep Gennep zwoer sjaoj op. In 1973 woort de gemeinte Otersóm (mèt de dörper De Milsbik en 't Vèn) aon Gennep touwgeveug.^[3]

Historische inwoenertalle

Jaor	Aontal	Greuj (gans Limbörg)
1830	1.042^[4]	--
1840	1.112^[5]	+6,7% (+5,6%)
1849	1.234^[6]	+11,0% (+4,3%)
1859	1.333^[7]	+8,0% (+4,4%)
1869	1.503^[8]	+12,8% (+4,5%)
1879	1.759^[9]	+17,0% (+7,0%)
1889	1.818^[10]	+3,4% (+6,8%)
1899	2.128^[11]	+17,1% (+10,2)
1909	2.492^[12]	+17,1% (+17,8%)

Jaor	Aontal	Greuj (gans Limbörg)
1920	3.146^[13]	+26,2% (+32,6%)
1930	3.244^[14]	+3,1% (+25,1%)
1947	3.676^[15]	+13,3% (+24,2%)
1956	4.457^[16]	+21,2% (+27,3%)
1960	5.329^[17]	+19,6% (+7,4%)
1971	7.160^[18]	+34,4% (+13,9%)
2003	16.867	+135,6% (z. opm.)
2012	17.349	+2,9%

Opmerkinge

De ciefers vaan 1971 zien aofgeroond op ganse vieftalle.
De ciefers tot en mèt 1971 betreffe allein 't stedsje Gennep. De gemeinte Otersóm, die toen nog bestoont, umvatde alle aander plaotse die sinds 1973 tot Gennep hure. T'r vergelieking: In 1971 had de gemeinte Otersóm 4.725 inwoeners. Same mèt Gennep maak dat 11.885. Vaan 1971 tot 2003 gief dat 'ne greuj vaan 41,9%; umgerekend nao 'nen tied vaan tien jaor ('t ieder gebrukelek interval tösse twie volkstèllinge) is dat 17,2%.

Rillatief oontwikkeling vaan 1830 tot 1971

(v₁₈₃₀=100)

Greun: Stad/Gemeinte Gennep
Blauw: Provincie Limbörg

Waope

De gemeinte Gennep dreug sinds 27 september 1973 't volgende waope:

Gedeild vaan goud (geel) en keel (roed) mèt e sjuinskruus vergezèld vaan veer umgewende druugsjeerderssjiere vaan 't eint in 't aandert (d.w.z. keel boe 't sjèld goud is en umgekierd). 't Sjèld gedèk mèt 'ne gouwe kroen vaan drei blaajer en twie perele.

't Waope is gebaseerd op 't waope vaan de hiere vaan Gennep. Hun sjèld waor evels neet gedeild, en dao zien (gepuntde) sjaopssjiere op te zien in plaots vaan (botte) druugssjeerderssjiere. De stad droog in zie zegel evels wel de huiege sjiere; wijer waor hun zegel doorsnoje, mèt in 't oonderste deil 'n börg. Al in 1816 verzoch de stad Gennep bij d'n Hoege Raod vaan Adel veur dit waope te mage drage; dit woort evels geweigerd en pas op 7 december 1896 woort häör officieel e waope verliend: vaan goud, mèt 't Adreaskruus en de druugsjeerderssjaore. Nao de annexatie vaan Otersóm besloot me dit waope te verandere, wat in 't huiege gedeild waope rizzelteerde. Ouch woort toen de kroen dropgezat.^[19]