Wieërt

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Wieërts. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Gemeinte Wieërt (Weert)

Provincie

Limburg

Hoofplaats

Wieërt

Börgemeister (lies)

Jos Heijmans (D66)

Opperflaakde
– daovan water

105,44 km²
0,89 km²

Inwoeners
– deechde:

49.587 (2017)
470,3/km²

Wieërt (Nederlands: Weert) es 'n stad en gemeindje in Midde-Limburg, zjuust aan de Belse en Braobuntjse grens, mèt óngevaer 50.000 inwoeëners. De stad kreeg stadsrechte in 't jaor 1414. De bekindje Limburgse vlaaj zou oeërspronkelik uut Wieërt kómme. De petroeënheilege van Wieërt es Martinus, woeëaan ouch de dekenale kèrk inne stad aan gewiêdj es.

De gemeindje Wieërt

De gemeindje Wieërt bestieët uut de kèrne en wiêke:

Altwieërthei (Altweerterheide)
Boeteni-je
Laor (Laar)
Rooj (Stamproy)
Tungelder (Tungelroy)
Wieërt
- Bosseve (Boshoven)
- Husseve (Hushoven) buurtschap
- Muuëlenakker (Molenakker en Kampershoek)
- Wieërt-Centrum (Weert-Centrum)
- Beest (Biest)
- 't Groenewoud (Groenewoud)
- Fatima
- Kieëntj (Keent)
- Moezel (Moesel)
- Graaswînkel (Graswinkel)
- Luuëke (Leuken)
- Rond de Kazerne en Kazernelaan
Zwertbrook (Swartbroek).

De gemeindje Wieërt haet sînds 2009 plaatsnaamborde in 't dialek.

Stadsgezicht

Belangriêke monumênte in Wieërt zeen:

Laat-gotische Martinuskêrk
Tiendscheur, noow 'n expositieruumdje.
Aod gemendjehoeës es tiegewoeërdig ein meseum, mamelek meseum Jacob van Horne.
Kestieëlrewiene de Aldenborgh. Dao es 'n barok Minderbroederskloeëster mèt nog 'n gotische kêrk.
Kestieël Nijenborg oppe Beest.
Völ Muuëles in en rôndum Wieërt

In de gemeindje, in oppervlak ein van de groeëtste in Limburg, ligke verder ouch völ neteurgebiede.

Demografie

Brón: gemeindje Wieërt. Inwoeënertal steids op 1 januari.

Historie

Wieërt is ontstaon op 'n druuëggelagdj moeras, woeë-op de naam al wiesj (op ânger plekke in Nederland komdje ouch völ name mèt weerd of waard tieëge). In 1062 weurtj de plaats vör 't ieërst geneumtj as Wertha, allewaal me tieëgewoeërdig dervan oetgieët det dit 'n vervâlsing es. 't Documênt regeltj de oeëverdracht van 't dörp aan 't Sintervaoskapittel in Mestreech.

In de vieftieëndje ieëw kwoom in Wieërt de lakenindustrie tot bluj. In 1414 krieëg 't stadsrechte, al wore 't gein komplieëte. Wieërt woor in daen tiêd besteurdj doeër de hieëre van Horn. De lakenindustrie bracht 'ne blujjendje hândel mèt völ stee-je op gang, tot Berge op Zoom en Antwerpe aan tów. Nao de zestieëndje ieëw aevel góng 't minder mèt de stad, di-j nao de Tachtjigjaoregen Oerlog nog zjuust in de Noordelike Nederlande te ligke kwoom. De Graaf van Horn woeërt in 1568 mèt dae van Egmond op de Groeëte Mèrrentj in Brussel vermoeërdj, woeëmej de bescherming van de sted woort euvergnome dör 't Preensbisdom Luuk. De stad van knouppûnt van wieëg tot periferie: de grèns leep oeëver d'n heerwieëg nao Antwerpe.

't Herstèl es in de nuuëgetieëndje ieëw hieël lânkzaam op gang gekaome, ieërst doeër 't grave van de Knaal, de Zuid-Willemsvaart, later ouch doeër d'n aanlègk van spoeërwieëg. Pas nao den Twieëdje Werreldjoerlog es Wieërt 'n industriestad gewoeëre.