Pieter Ecrevisse

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Pieter Ecrevisse (Obbeeg, 3 juni 1804 - Eeklo, 26 december 1879) waas 'ne Belzje vrederechter in Eeklo, sjriever en sjtichter van 't waekblaad De Eeclonaar. Hae woort doctor in de rechte en vestigde zich eësj es advocaat in Zitterd. Dao trouwde hae de koapmansdochter Hubertine Burgens (1808-1871).

Biografie

Leëraar

Pieter waas de zoon van Hermanus Franciscus Dominicus Ecrevisse (1774-1829) en Marie Geertruide Claassens (1763-1821) die in Obbeeg 'n pepiermeule oetbaade. Pieter kaom es 3-jaorige jóng ónger de sjtamphamer van de meule terech en verloor daobiej drie vingers van zien rechterhandj. Zien vader achde häöm daoróm óngesjik veur 't te verrichte handjwerk in zien bedrief en 't leek häöm daoróm baeter dat Pieter ging sjtudere. Naodat hae in Born de leëgere sjoal hèj gevolg kroog hae in Beeg biej pesjtoar Stanislav van Cooth les in Latien en Grieks. In 1826 behaolde hae zien diploma es óngerwiezer en in 1828 volgde hae 'n sjtudie wiskunde in Amsterdam, tweë jaor later gevolg door 'n rechtesjtudie in Leuve.

In 1833, toen hae waas aafgesjtudeerd, keërde hae trök nao zien gebaortesjtreek en vestigde zich es advocaat aan de Helsjtraot in Zitterd. Ouch goof hae les in hanjel, bookhawwe en wiskunde aan 't College van Andreas Kallen in Zitterd en ouch woort hae veur 'n korte periood gemeinteraodslid in Zitterd. In 1837 waas hae oetgaever van de Nieuwe Sittardsche Almanak. Veurdeen goof hae les in Charleroi in Nederlandse letterkunde en wiskunde, waas hae leëraar aw tale aan de abdiejsjoal van Val-Dieu in Aubel en aan de kossjoal van de linguïst A.C. Oudemans in Amsterdam.

Eeklo

Ecrevisse waas 'n felle veursjtander van aansjluting van Limburg biej Belsj. Nao de opsjplitsing van de provincie Limburg in 1839 verleet hae Zitterd oet angs veur represailles en week hae oet nao Belsj. Hae koos veur de Belsje nasjenaliteit en woort nog datzelfde jaor beneump tot vrederechter in Eeklo. In 1840 woort hae provincieraodslid in de provincie Oas-Vlaandere mèt de sjteun van de orangiste. Dees functie zouw hae bekleije pès 1848. Hae waas de eësjte, dae in de provincieraod in 't Vlaamsch 't woord veurde. Hae waas actief in literair kringe en richde in 1846 't anti-Frans Brussels tiedsjrif De Vlaemschen Stem op, wo me pleide veur samewirking tösje liberale en kathelieke.

In 1848 richde hae 't waekblaad De Eecloonaar op. Hae bleef aevel mèr ein jaor actief es hoofredacteur, mèr 't blaad zelf bleef besjtaon tot in 2009. Daomit waas dit 't awste waekblaad in Belsj. Naodat 't amb van vrederechter neet meë vereinigbaar waas mèt dat van provincieraodslid woort aej in 1848 verkaoze tot lid van de Eeklose gemeinteraod. Daonaeve waas hae ooch literair actief, zoawaal in vereiniginge en es sjriever van novelle en historiesje verhaole. Zien werke ware veural Limburgse romans die meistal verweze nao zien vreugere gebaortesjtreek, Eeklo en 't Meetjesland kaome wènnig in zien werke veur. Ziene eësjte roman waas De Teuten en versjeen in 1844. Deze woort gevolg door De Bokkerijders in het Land van Valkenburg en De verwoesting van Maastricht, allebei oet 1845.

Tösje 1858 en 1864 waas hae heél actief op lètterköndig gebied, wobiej hae zich geregeld es sjpraeker op congresse 'n werm pleitbezörger toande van de Vlaamse Gedachte. Hae woort in daen tied, same mèt Conscience, de meis popelaire sjriever in 't Nederlands taalgebeed. Hae breide zien oeuvre oet mèt de romans De Drossaert Clerckx (1846), Het Meilief van Geleen (1858), De gebroeders De Witt (1860), De Stiefzoon (1861) en De Nicht uit de Kempen en sages zoa-es Het Geschenk van Koning Sanderbout en De man zonder kop te Stockem.

In zien lètste laevesjaor sjreef hae zien autobiografie, sjpeciaal veur zien kènjer.

In 1884 woort zien volledig oeuvre oetgegaeve.

Werke

De Teuten (1844, ómgewirk tot De drossaerd Clercx in 1846)
De bokkenryders in het land van Valkenberg (1845)
De verwoesting van Maestricht (1845)
Jacob van Artevelde (1845)
Egmond's einde (1850)
Het meilief van Geleen (1858)
De gebroeders De Witt (1859)
De vadermoorder (1859)
De kanker der steden (1860)
De stiefzoon (1861)
De nicht uit de Kempen (1864)
Het geschenk van koning Sanderbout (sage)
De man zonder kop te Stockem (sage)
Volledige werken (1884)

Speciaal oetgave

(ter gelaegeheid van ziene 100-ste sjterfdaag)

De bokkerijders (1979)
Vier verhalen uit het land van Zwentibold (1979)

In zien gebaorteplaatsj Obbeech sjteit langs de waeg nao Nattenhaove 'ne gedènksjtein veur Pieter Ecrevisse, geplaatsj ter gelaegeheid van de herdènking van ziene hónderdsjte sjterfdaag in 1979.