Kreeg Hamas-Israël (2023-2024)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Dit artikel geit euver 'n doorgaonde gebäörtenis
D'n inhawd van dit artikel kan naovenant gauw verangere en kan mesjiens neet gans mie kloppe mit de lèste óntwikkelinge.

Aan dit artikel weurt de kómmenden tied nog gewirk.
Tot daen tied kan d'n inhaud van 't artikel veurnaam informatie misse of nog neet good in zie verbandj ligke.

D'r kreeg tusje Hamas en Israel (2023-2024) is e gewapend conflik tusje 't Israelisch Leger en versjillende Palestiense terreurgroepe wat plaatsjvingk i g'n Gazasjtrook, Israel en óp g'ne westliche Jordaanoever, mit regelmieësige besjetinge i g'n grensgebeed mit Libanon en Syrië in 't noorde. I g'n Gazasjtrook vinge gevechte plaats mit Hamas, Palestiense Islamitische Jihad en versjillende anger milities en aa g'n noordgrens vuural mit Hezbollah.

Oerzaak van d'r kreeg is 'ne gecoördineerde aanval van Hamas en anger milities oet de Gazasjtrook op Israel, woebei circa 1200 burgesj woeëde doeëdgemaak en mieë es 200 luuj woeëde óntveurd.

Achtergrónk

Verloop

Aanval op Israel

D'r kreeg begós óp d'r 7e oktober 2023 mit 'ne groeëtsjalige raketaanval en 'ne inval va terreurorganisatie Hamas en verwante milities in de Israelische grensgebede róndum de Gazasjtrook. Óngevier 3.000 militante sjtoke op versjeie manere de grens uuever tusje de Gazasjtrook en Israel, oeënoa ze hóngerde burgesj in de versjeie dörpkes en kibboetzim langs de grens en óp e festivalterrein doeëdmaakde en giezelde. Israel reageert mit zjwoar bombardemente óp Gaza, 'n totaal blokkaasj en 'n grónkinvasie.

't Israelisch leger kós de mieëtste gebede óp d'r 8e en 9e oktober truukverovere óp de militante.

Grónkinvasie i g'n Gazasjtrook

I reaksie óp d'r ival woeëd officieel d'r sjtaat va kreeg oetgeroepe, e kreegskabinet samegesjteld en 300.000 reserviste gemobiliseerd, die de Gazasjtrook umsingele. Óp d'r 13 oktober hat Israel de bewuuenesj va Gaza ópgeroepe um 't noorde va g'n sjtrook te evacuere. Seër deë daag deeg 't Israelische leger 't gebeed regelmieësig binnevalle. Óp d'r 27 oktober veel 't Israelisch leger 't noorde va g'n Gazasjtrook binne en begós 't Gaza-sjtad te umsingele. Tiedes e zesdaags sjtaak't-vure woeëde mieës 100 gegiezelde oetgewisseld teëge zieëker 240 Palestiense gevangene.

Óp d'r 1e december woeëde de gevechte hervat en seër doe verplaatsjt 't sjtriedtonieël zich almieëlich noa de zudelige sjtad Khan Yunis.

Begin 2024 goof 't plane vuur 'ne aaval óp de sjtad Rafah, aa g'n grens mit Egypte. Versjillende leng, woe-ónger de VS, hant Israel ópgeroepe um dit offensief te sjtake. Momenteel leëve doa ca. 1,4 mieljoeën luuj, hoofzakelig vlöchtelinge oet 't midde en 't noorde van de Gazasjtrook.

Noasjleep

I g'n regio

Dizze kreeg versjilt van anger escalaties durch d'r umvank en de heftigheed van 't geweld. Vuur 't ieësj i joare zint Israelische gebede (kót) i heng gekoame van Hamas en kóste de militante e groeët aantal burgesj boete Gaza doeëdmake. Wiejer woeëd vuur 't ieësj seër de Israelische truuktrekking in 2005 'n totaal blokkaasj aangekóndig, mit versjlechtering van de humanitair situatie tot gevolg.

Durch 't heftige geweld zint vöal burgersjlachoffesj gevalle. 't Gazaans gezóndheedsministerie, wat ónger leijing van Hamas sjteet, sjprik va ruum 38.000 doeëde, woeva wiedoet de mieëtste kink of vrouw zouw zieë. Och Israelische brónne sjpreëke van e groeët aantal burgersjlachoffesj, wiewaal de ciefers va bei partieje (nog) neet verifiëre zint. Ónger de kreegssjlachoffesj zint och e aantal gegiezelde.

Óngervier 60 procent van de hoezer is kepotgesjoate en dus ónbewoeënbaar. Durch de blokkaasj gieëf 't e tekót aan voodsel, verzörgingsprodukte en mediciene i g'n Gazasjtrook.

Óp g'ne Westliche Jordaanoever gieëf 't 'n touwname va geweld va koloniste teëge Palestiene en angesjum.

Weltwied

Weltwied gieëf 't 'n touwname aan antisemitisme en ooch zint gevalle bekand va geweld en haat teëge moslims. Aa versjillende universitete en i versjillende sjteë óp g'n welt weëde pro-Palestiense en pro-Israelische proteste gehaote. Döks gónt oetinge van haat en geweld gepaard mit desinformatie op social media.