Kellemes

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Kelmiser, es te dit dialek sjpriks.

Kellemes (lokaal gespèld es Kälemes, Duutsj: Kelmis, Frans: La Calamine) ies de qua oppervlakde de kleinste plaats en gemeinte in de Duutsjtalige Gemeinsjap in de provincie Luuk, arrondissement Verviers, in Belsj. Kellemes maakde ouch deil oet van de Oaskantons. De gemeinte tèlt ruum 10.000 inwonersj.

Kellemes liek op 'n paar kilomaeter van de Duutsje grens aaf, in de buurt van de sjtad Aoke en ouch de Nederlandse grens ies vlakbie mèt es groater plaats Vaols. De plaats liek aan de rivier de Geul.

In Kellemes weurt Duutsj, Frans en Platduutsj gesjproke.
D'r besjteit nog ummer 'n groate Esperantobewaeging en de meiste luuj zint drietalig.

Kerne in de gemeinte

Op 1 januari 1977 woort de nuuj gemeinte Kellemes opgeriech oet de ouw gemeintes:

Kellemes, wat identiek waor mit Neutraal Moresnet, 't gebeed rónd de zinkmien Vieille Montagne. 't Waor tösje 1816 en 1919 'n „ónaafhankelik” sjtäötsje, tegeliek ónger Nederlands (nao 1830 Belsj) en Pruusesj besjtuur.
Nöj-Moresent (Neu-Moresnet)
Herjent (Hergenrath)

Bezeenswaerdig in Kellemes-plaats

Neogotische kèrk

De Maria-Hemelvaartkèrk oet 1865 ies in neogotische sjtiel opgetrokke.
Oorlogsmonument op 't kèrkplein oet 1948

Carnaval

Kellemes haat 'n groate carnavalstraditie mèt op Vètte donderdèg 'n ouw-wieverbal en op Rosenmontag 'ne optoch. Op döllen dinsdig weurt de kuusj verbrend.

Mien hoes

Mien Oddesj hoes sjteet kleng en reng

I Kelmes, dörpke reng en kleng;

Et Höfke dröm wie beej de boere,

En wentergröön op zen auw moere.

De auwe dörpel! Mär bloo Sjteen!

Do gon ech zoeë gan drövver heen,

In 't hoes woeë eech gebore ben.

Woeë levenslang stönt op ming tsen.

Van d'r Piet Zimmer - 1939(Kelmis, 1e strofe)