Josep Borrell

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Josep Borrell (Fontelles) (24 april 1947; La Pobla de Segur, Catalonië, Spanje) is 'ne Spaons-Argentijnse politicus dee, oonder aandere, de Spaonse minister vaan pebliek wèrk en milieu en minister vaan boetelandse affaires is gewees. Allewijl is heer d'n Hoege Representant vaan de Europese Unie veur Boetelandse Affaires in de Europees Kemissie oonder d'n allewijlen Europese prizzedent Ursula von der Leyen. Heer is lid vaan de Spaonse sociaaldemocratische en socialistische partij PSOE en de Europese euverkoepelende partij S&D. In dees partij zitte ouch de Nederlandse PvdA, de Vlaomse SP.a, de Waolse PS en de Duitse SPD

Jäög

Borrells groetawwers waore Spaonse emigrante in Argentinië. Wie ze trökkaome nao Spanje waor Borrell ziene pap ach jaor aajd. Heer greuide op in de Spaonse Börgeroorlog.

In 1969 góng Josep Borrell vrijwèllegerswèrk doen in Israël. Dao oontmoette heer zien ierste vrouw, Caroline Majeur, 'n Française.

Nao zien vrijwèllegerswèrk góng Borrell energie-ikkenemie en mathematiek studere in Paries en de Amerikaanse Stanford University.

Vreuge polletieke carrière

In 1975, tijdes de Spaonse democratische transitie, woort Josep Borrell aktief bij de socialiste. Borrell bleek aon de gooj kant vaan de Spaonse polletiek te staon, aongezien de socialiste in 1982 mèt 'n euverweldegende mierderheid de Spaonse verkiezinge wonne: de ierste socialistische euverwinning sinds de val vaan 't Spaons fascisme.

In 1986 woort Borrell vertegeweurdeger vaan Barcelona in 't Spaons Senaot (vergeliekbaar mèt de Nederlandsen Ierste Kamer). Borrell bleef senaotslid bis 2004.

Minister vaan pebliek wèrk en milieu

Vaan 1991 bis 1996 minister vaan pebliek wèrk en milieu oonder de twie lèste kabbinètte vaan de socialistische premier Felipe Gonzáles. Gonzáles regierde in totaal vaan 1982 bis 1996 veer kabbinètte, en is daomèt de langsregierende premier in de Spaonse historie. Borrell woort in dees tied bekènd es de politicus dee hel te wèrk góng um fraude en corruptie binne de ikkenomische elite in te damme. Ouch streefde heer veur besjerming vaan börgers bij de privatisering vaan 't Spaons telecomnetwèrk. Heer dreigde de Europees Kemissie dees privatisering op te geve es börgers neet gerand stoonde hun rechte te behawwe wat betröf touwgaank tot 't netwèrk.

Leier vaan de Spaonse oppositie

In 1996 verloor de linkse partij PSOE de verkezinge en daomèt kaom d'r 'n ind aon de vertien jaor lange regieringsperiood vaan premier Felipe Gonzáles. In 1998 organiseerde de PSOE de ierste partijleiersverkezinge vaan häör partijhistorie. Borrell naom 't op tege Joaquín Almunia, de populaire sociaaldemocratische centrist binne de partij. Tot de groete verrassing vaan de meiste lui, ouch vaan Borrell zelf, won heer die verkezinge, mèt es rizzeltaat tot 't primierkandidaotsjap nao Borrell góng wijl 't partijleiersjap bij Almunia bleef. Dees oongemekeleke machsverhawwing binne de linkse oppositie kaom bekènd te staon es de zoegenaomde Bicefalia (duumvirate - twieköppeg leiersjap). Vaan mei 1998 bis 't ind vaan mei 1999 waor Borrell de oppositieleier vaan Spanje.

Europarlemintariër en Parlemintsveurzitter

Vaan 2004 bis 2009 waor Borrell parlemintslid in 't Europees Parlemint naomes de Spaonse PSOE en de euverkoepelende sociaaldemocratische Europartij S&D (Socialiste & Democrate). In dees partij zitte ouch de Nederlandse PvdA, de Vlaomse SP.a, de Waolse PS en de Duitse SPD.

In de ierste 2,5 jaor vaan zien viefjaorege carrière es Europarlemintariër woort heer verkoze tot Veurzitter vaan 't Europees Parlemint. Me maag dat veurzittersjap mer maximaal veur dees periood innömme.

Es Europarlemintariër had heer oondertösse groete invlooj op 't Verdraag vaan Lissabon, de legale vervenger vaan de Europese Groondwèt. Zoe lobbiede heer, mèt succes, veur de explicite oetdrök tot mansluij en vrouwluij in de EU geliekweerdeg zien. Ouch lobbiede heer, weer mèt succes, tege de verwiezinge nao God of Christendom es centraole invlooj op de Europese cultuur. Zien poging um de "Europese Fidderatie" es buut veur de EU te neume in 't Verdraag mislökde evels.

Minister vaan Boetelandse Affaires

Vaan 7 juni 2018 bis 30 november 2019 waor Josep Borrell de Minister vaan Boetelandse Affaires in de regiering vaan de nuie linkse PSOE-premier Pedro Sánchez.

Allewel Borrell zelf 'ne Catalaon is dee ziechzelf besjrijf es iemes dee gruuts is op de Catalaonse cultuur, heet 'r ziech altied oetgesproke es tegestender vaan Catalaonse oonaofhaankelekheid. Dit kaom veural nao veure tijdes de opkoms vaan Catalaonse oonaofhaankelekheidsbeweginge in Barcelona in 2017, wie die beweginge 't zelfs veur mekaar krege 'n referendum te organisere wat oetindelek es illegaol woort bestömpeld door de regiering in Madrid.

In de pro-Spaonse protestbeweging woort Borrell eine vaan de belaangriekste Catalaonse woorveurders. Heer waor eine vaan de co-autäörs vaan 'n essay boe-in de ikkenomische contra-argumènte vaan Catalaonse oonaofhaankelekheid centraol stoonde. In de Barcelona-proteste goof heer geregeld touwspraoke boe in heer oonder aandere börgers opreep "neet nóg mie barrières in dees wereld op te lègke". Ouch verklaorde heer de Europese veendel "eus riechtege estelada": de estelada is de bijnaom vaan de Catalaonse nationalistische veendel, de "stareveendel", die verwijs nao de Catalaonse staar op de veendel. Boe Borrell nao verwees waor natuurlek de stare op de Europese veendel.

De slogan die Borrell gebruukde in de pro-Spaonse beweging waor: "veer zien allemaol Catalonië".

Hoege Representant vaan de EU in Boetelandse Affaires

De Hoege Representant vaan de EU in Boetelandse Affaires is binne de Europees Kemissie de belaangriekste positie die me kin kriege op 't Presidèntssjap nao. Oonder presidènt Ursula von der Leyen woort 'n coalitie gevörmp tösse de christendemocratische centrum-conservatieve Europese Volkspartij (EVP), de sociaaldemocratische Progressieve Alliantie vaan Socialiste en Democrate (S&D) en de liberaole Renew Europe (Renew). 't Waor daomèt te verwachte tot Von der Leyen, zelf lid vaan de EVP, de Hoege Represenant verkoos vaan de twiede coalitiepartij. Zoe verkroog Borrell naomes de S&D dees positie.

Zoedrao Borrell dees positie aonnaom moos heer noedgedwonge aofstand nömme vaan 't Spaons ministersjap. Volges de Europese wètgeving is iemes binne de Europees Kemissie naomelek verkoze um inkel en allein 't belang vaan de Europese Unie en häör börgers te verdedege, neet dat vaan 'ne lidstaot (wie Spanje).

Chinese desinformatie

Op 30 april 2020 woort Borrell fel bekritiseerd in 'n debat in 't Europees Parlemint. Versjèllende Europarlemintariërs, veural vaan de liberale Renew Europe en de ecologische Europese Greune, verdachte China d'r vaan de Europees Kemissie oonder drök te höbbe gezat um 'n rapport roondum Chinese desinformatie in de Coronacrisis minder fel te verwoorde. Tijdes 'n huring oontkènde Borrell evels tot 't rapport is veraandert oonder drök vaan China, mer heer goof wel touw tot de Chinese regiering heet geperbeerd um de EU te beïnvlooje. Versjèllende liberale en ecologische Europarlintariërs, mèt naome oet de Benelux en Tsjecië, bleve evels kritiek höbbe op Borrell en besjreve de situatie es 'n oonacceptabele buiging nao China touw. Borrell besjreef de situatie es opgeblaoze: wijl heer erkènde tot China 'n "rivaal veur Europa" is, en daorum good in de gate mot weure gehawwe, is dit soort polletieke drök "gengbaor in de diplomatiek" en bewijs 't zeker neet tot de EU zou buige veur Chinese invlooj. Europese media kaome nao 't sjandaol mèt verhaole oet Paries en Berlien tot ouch de Franse en Duitse regieringe oonder drök vaan China hadde gestaon um neet al te fel in de opeheid te reagere op Chinese desinformatie.