Herman Van Rompuy

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Herman Van Rompuy in Breusel, 2012

Herman Van Rompuy, officieel Herman Achille graof Van Rompuy (Etterbeek, Breusels Hoofsteielek Gewes; 31 oktober 1947) is 'ne Belzje politicus vaan de CD&V (die op EU-niveau geallieerd is mèt de Waolse cdH, de Nederlandse CDA en de Duitse CDU binne de Europees Volkspartij). Heer waor tösse 30 december 2008 bis 25 november 2009 de Premier vaan Belsj en vaan 1 jannewarie 2010 bis 30 november 2014 de Prizzedent vaan d'n Europese Raod, in de media dèks inkorrek de 'Prizzedent vaan Europa' geneump ('n claim die ouch soms inkorrek weurt gemaak door de Prizzedent vaan de Europees Kemissie). Op 19 november 2009 woort bekindgemaak tot heer waor verkoze bis de permaninte prizzedent en op 1 miert 2012 woort Van Rompuy mèt algemein stömme door de 27 staotshoofde en regieringsleiers vaan de EU-lidstaote beneump veur 'n twiede periood. Nao dees periood waor heer neet mie herkeesbaar.

Zien christendemocratische partij CD&V behuurt op EU-niveau bij de Europees Volkspartij (EVP), boe ouch de Waolse

Jäög

Herman Van Rompuy is 'ne zoon vaan d'n ikkenemieprofessor Vic Van Rompuy. De Van Rompuys stamme oet 'n polletiek femilie mèt adele achtergroond. Herman Van Rompuys vrouw, Geertrui Windels is polletiek aktief - zoe-ouch ziene broor Eric Van Rompuy, zien zöster Tine Van Rompuy en ziene zoon Peter Van Rompuy. Herman Van Rompuy studeerde zelf Grieks-Latien humaniora aon 't Sint-Jan Berchmanscollege in Breusel bis 1965 en woort baccalaureus in de wiesbegeerte in 1968. Oetindelek behaolde heer in 1971 'n licentiaatsdiploom in de ikkenomische weitesjappe aon de Kattelieke Universiteit vaan Leuve.

Begin vaan de polletieke carrière

Heer begos es attaché op de studiedeens vaan de Nationaol Baank vaan Belsj vaan 1972 bis '75. Tösse '73 en 75 waor heer d'n oonderveurzitter vaan de CVP-jongere. De christendemocratische CVP zaw ziech later (vaanaof 2001) oontwikkele bis de allewijle CD&V. Vanaof '78 waor heer lid vaan 't partijbureau vaan de CVP. Vaan 1975 bis 1980 waor heer d'n advisäör op de kabbinètte vaan de CVP-ministers Leo Tindemans ('75-'78) en Gaston Geens ('78-'80). Vaanaof de middel vaan de Tachteger Jaore behuurde Van Rompuy bis d'n tóp vaan zien partij en vaan 1980 bis '88 waor heer d'n direktäör vaan de studiedeen vaan de partij: Cepess. Heer oonderhandelde mèt bij de regieringsvörminge vaan Wilfried Martens (vaan 't daarde bis 't achste kabbinèt) (1982-1988) en Jean-Luc Dehaene, zoe-ouch bij de groete staotshervörminge vaan 1980, 1988 en 1993. Van '82 bis 2008 doceerde heer aon de Vlaoms Ikkenomisch Hoegsjaol vaan Breusel (VLEKHO). Tijens die periood waor heer d'n arrondissemntele CVP-veurzitter veur Breusel-Halle-Vilvoorde. Vaan 1988 bis 1993 waor heer de veurzitter vaan de CVP. Ouch waor heer vaan mei bis september 1988 de staotssikkertaris veur Financië en KMO in de achste regiering vaan d'n ierdergeneumde premier, Wilfried Martens.

Minister vaan Begroeting & Vicepremier

In september 1993 volgde Van Rompuy Mieke Offeciers op es minister vaan Begroeting. Daonever waor heer bis 1999 de vicepremier vaan de regieringe Jean-Luc Dehaene Ein en Twie. Es begroetingsminister wis Van Rompuy 't Belsj begroetingstekort op zès jaor tied hel trök te dringe. Dat waor noedzakelek um de Mestreechter standaard (vaan 't Verdraag vaan Mestreech te haole en Belsj te laote touwtreije bis de Eurozone.

Van Rompuys ministeriëel carrière kaom veurluipeg te ind nao 't groet verkezingsverslees vaan zien partij in juni 1999 (oonder mie es gevolg vaan de zoegenaomde dioxinecrisis), boenao de CD&V in de oppositie terech kaom. Sins deen tied waor Van Rompuy lid vaan de fidderaol Kamer vaan volksvertegeweurdegers, boe heer vaan 1995 bis 2009 (mèt 'n oonderbrekeing door zien ministersjap) zetelde. Daoveur waor heer vaan 1988 bis 1994 'ne geoöpteerde senator en vaan 1994 bis 1995 waor heer rechstreeks gekoze senator veur 't arrondissemint Breusel in de Belzje Senaot. Vaan 1994 bis 1995 zetelde heer heidoor automatische aoch in de Vlaomse Raod.

In 2004 kraog heer de ieretitel vaan Minister vaan Staot. Tijes de twie regieringe vaan Guy Verhofstadt (1999-2007) waor Van Rompuy veural online bekind mèt zien blog, boe-in heer haiku's publiceerde die - nao eige zègke - 'n remidie mooste zien veur 't feit tot zien CD&V in de oppositie zoot. Op 12 juli 2007 woort Van Rompuy aongestèld es de nuie Kamerveurzitter.

Van Rompuy reprizzentierde binne de CD&V de conservatieve vleugel vaan de partij; heer lègkde mie de naodrök op maotsjappeleke en gezameleke weerdes, ethiek en collectiviteit. In discussies umtrint thema's die hei mèt te make hadde, prizzentierde Van Rompuy ziech dèks es 'nen intellectueel.

Ziene jongere broor Eric Van Rompuy is ouch politicus veur CD&V en waor minister in de Vlaomse regiering vaan 1995 bis 1999. Zien zöster, [[Christine Van Rompuy, waor evels kandidaot veur 't Europees Parlemint naomes de Marxistisch-extreemlinkse partij PVDA+.

Opdrach nao de fidderaol verkezinge vaan 2007

Van Rompuy in de Kamer vaan Volksvertegeweurdegers in 2008

Tijes de regieringsoonderhaandelinge waor Van Rompuy lid vaan de gróp oonderhaandeleers vaan de Vlaomse christendemocratische CD&V. Op 29 augustus 2007 woort heer door Keuning Albert II aongeweze es "verkènner" um oet de impasse vaan de regieringsformatie te gerake. In dees functie brach heer twie kier verslaag oet bij de Keuning. Bij zie bezeuk op 10 september kaom naodrökkelek 't book "Courage: Eight portraits" vaan Grodon Brown in beeld vaan de media. Van Rompuy leek daomèt dudelek te verwieze nao 't idee tot dees coalitievörminge veur väöl couraasj vraoge.

Op 17 september brach Von Rompuy es Keuninkleke Verkènner veur d'n daarde kier verslaag oet bij de Keuning. De taak vaan de verkènner wort in opdrach vaan 't Keuninklek Pelies verruimp: "Neve de institutioneel perbleme zal heer, es d'n tied häöm dat gönt, de sociaol, ikkenomisch en maotsjappelek perbleme verkènne". Op 24 september mèlde 'ne woordveurder vaan 't Keuninklek Pelies dat Van Rompuy binne inkel daog zien opdrach zaw trökgeve, umtot heer neet in staot bleek te zien de impasse te doorbreke. Op 29 september mèlde 'ne woordveurder vaan 't Pelies tot Van Rompuy zien opdrach had voltoeid umtot heer de oonderhandelinge obbenuits op geng had kènne trèkke. Vaanaof 30 september stoond Van Rompuy de nuien aongestèlde formatäör Yves Leterme bij in de oonderhandelinge die mooste leie tot 'n nui fidderaol regiering veur Belsj.

De gezèt Le Soir stèlde tot Van Rompy vaanaof 20 oktober 2007 neet langer deil oet zaw gemaak höbbe vaan 't oonderhandelingsteam vaan de CD&V nao versjèllende verwiete vaan de N-VA nao Van Rompuy die stèlde tot heer te väöl zaw gönne aon de Waole en te wieneg aon de Vlaominge.

Tijes de septemberdaog vaan 2007 vaan de meuizaom verlaopende oonderhandelinge tot de vörming vaan 'n nui fidderaol regiering nao de verkezinge vaan 10 juni 2007 waor Van Rompuy d'n oontwerper vaan de zoegenaomde spooknota, boe-in versjèllende groete hervörminge vaan 't Belsj systeem woorte veurgestèld mer op zoe'n meneer woorte bijgeveug bij de aander regieringsveurstèlle tot 't in ierste instantie leek op get vrij oonbelaangrieks.

Regiering-Van Rompuy I

Nao de val vaan de regiering vaan Yves Leterme in december 2008, woort Van Rompuy geneump es kandidaot-premier. Op 23 december mèlde heer tot heer vaan 't premiersjap aofzoog. Verkènner Wilfried Martens perbeerde um häöm esnog te euvertuige. In 't verleie heelt heer altied aofstand vaan dit soort verhaole umtot Van Rompuy stèlde geine zin te höbbe in 't premiersleve. Nao 't aofslete vaan Martens' verkènningsopdrach in verband mèt 't vörme vaan 'n nui fidderaol regiering woort Van Rompuy op 28 december 2008 op 't Keuninklek Pelies vaan Laoke gevraog 'n formatieopdrach op ziech te nömme. Heer aonveerde dees op verzeuk vaan Keuning Albert II en begos gesprekke um 'n nui Belsj regiering te vörme. Dao-in had heer succes op 30 december 2008. Heidoor moos heer oontslaag nömme es Kamerveurzètter en moos heer de Kamer verlaote.

Op 30 december 2008 lègkde heer de eed aof bij de Keuning en woort heer de 66e premier vaan 't Belsj, oondaanks 't feit tot heer laank vol had gehawwe dit amb neet nao te wille streve. In de Amerikaanse gezèt The Wall Street Journal woort heer besjreve es 'nen "intellectueel mèt 'n neiging um haiku's te sjrieve".

Prizzedènt vaan d'n Europese Raod

Van Rompuy in 'n gezaomeleke persconferentie mèt José Manuel Barroso in 2010, wie Van Rompuy Prizzident vaan d'n Europese Raod waor en Barroso Prizzedent vaan de Europees Kemissie waor

Aon 't begin vaan november 2009 woort Van Rumpuy ummertouw naodrökkeleker geneump um meugel d'n ierste prizzedent vaan d'n Europese Raod te weure; 'n positie die in 't leve woort gerope um d'n Europese Raod efficienter te laote wèrke in de Eurocrisis. Zelf leet heer weite geine kandidaot te zien en de functie allein te ambiëre es heer bij algemeine consensus daoveur gevraog woort. De primier leek daoneve ouch neet de indrök te wille wekke tot heer vaan plan waor de Belzje polletiek te verlaote.

Op 17 november sjreef de Amerikaanse gezèt The Wall Street Journal: "Van Rompuy lökde 't um e land mèt zès parleminte en 'n bureaucratie mèt mie es viefteg minister bij mekaar te hawwe. Es me wit wie me Belsj mot reagiere, dan kin me zeker ouch de EU leie".

Es groet veurdeil haolde me ouch aon tot Van Rompuy belaangrieke Europese taole kin spreke: Nederlands, Ingels, Frans en Duits.

Op 19 november 2009 woort bekènd gemaak tot heer d'n ierste Prizzedent vaan d'n Europese Raod zaw weure. Vaanaof 1 jannewarie 2010 waor heer dit inderdaad. Heimèt waor 't veur d'n ierste kier zoe tot iemes vaan de Europese Unie permanint deilnömde aon de Raods-vergaojeringe: de vergaojeringe vaan de nationaal leiers vaan de EU-lidstaote. Dit is dus 'n aander functie es die vaan de Prizzedent vaan de Europees Kemissie, die al väöl langer bestoond en wel wètsveurstèlle doorsjik nao de Raod (en vica versa) mer neet aktief mètdeit binne dee Raod. De europees Kemissie en de Raod zien strik gesjeie.

Bij 't intreie zag Van Rompuy: "Iech nöm mien aonstèlling tot permaninte prizzedènt aon, die iech es ierbetoen besjouw aon Belsj, wat ziech es stiechtende lidstaot constant heet ingezat veur de opbouw vaan Europa. Iech waor geine kandidaot veur dees functie, mer iech nöm ze mèt väöl enthousiasme aon. 't Profiel vaan d'n Europese prizzedent is klaor: dialoog, einegheid en actie staon centraol. Iech wil de naodrök ligke op de versjeienheid die de Unie kenmèrk, boedoor oonderhandelinge boebij iemes verlees gein gooi beslissinge zien. 't Imago vaan de vergaojering vaan staotshoofde en regieringsleiers weurt opgebouwd door de behaolde rizzeltate. Daobij pleit iech in naovolging vaan de "röstege vasheid" veur de stapsgewieze benaojering: step by step, mer zoonder too little too late".

Op 24 fibberwarie 2010 beledegde Nigel Farage, Brits anti-EU lid vaan 't Europees Parlemint, Van Rompuy door te zigke tot Van Rompuy 't "charisma vaan 'ne nate dweil" en de "oetstraoling vaan 'ne twiederangs baankmedewèrker" heet.

Op 1 miert 2012 woort Van Rompuy door de 27 leiers veur 'n twiede mandaot beneump. Heer bekleide 't prizzedèntssjap bis november 2014. Nao dees termijn waor heer neet mie herkeesbaar.

Herman Van Rompuy woort veur dezelfde ambstermien ouch aongeduid es d'n ierste veurzitter vaan d'n Eurotóp. De bijeinkomste vaan deen tóp woorte minstes twie kier in 't jaor gehawwe.

Van Rompuy tijes 't EVP-congres op Malta in 2017.

Op 1 december 2014 volgde de Poolse Donald Tusk häöm op es prizzedent vaan d'n Europese Raod. Nao zie maondaot woort Van Rompuy gasprofessor aon de Franstaolege Université catholique de Louvain, in Louvain-la-Neuve. In juni 2015 woort heer aongestèld es de nuie veurzitter vaan d'n dènktank European Policy Centre.