Haïti: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
https://www.standaard.be/cnt/dmf20210710_92432634
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 13:
| naomhoofregering = [[Claude Joseph]]
| km2 = 27.751 | pctwater = 0,7
| inwoeners = 10,033,00011.439.646 (20092018) | deechde = 361412,52
| munteinheid = [[Gourde]] | valutacode = HTG
| tiedzaone = -5
| fiesdaag = [[1 jannewarie]]
| vouksleed = [[La Dessalinienne]], [[Plaetje:Haiti National Anthem.ogg]]
| tld = ht | landjcode = HTI | tillefoon = 509
}}
Tekslien 54:
Door de slechte behandeling en geveujd door beriechte euver de revolutie in mojerland Fraankriek woort 't vaanaof [[1791]] hendeg oonrösteg in de kolonie: de [[Haïtiaanse revolutie]] waor begós. Twie jaor later gaof de gouvernäör touw en woort de slaovernij aofgesjaf. In de jaore denao bleef 't oonrusteg, tot de opstandelinge in [[1804]] de oonaofhenkelekheid oetrepe. [[Jean Jacques Dessalines]], leismaan vaan d'n opstand, woort [[keizer]] vaan 't land. In 1806 woort heer vermaord; in de anarchie die dao-op volgde woort 't land verdeild in e keuninkriek (oonder [[Henri Cristophe]]) in 't noorde en 'n republiek (oonder [[Alexandre Pétion]]) in 't zuie. President [[Jean Pierre Boyer]] lökden 't um de twie helfde weer bijein te bringe; bovedeen vereuverde heer 't Spaons Santo Domingo (vaan 1822 tot 1842). In 1825 deeg [[Sjarel X vaan Fraankriek]] 'n poging um 't eiland te hereuvere; Boyer besloot häöm aof te koupe. Nao Boyer veel 't land veural te proej aon d'n eine nao d'n andere coup.
 
Tösse 1915 en 1934 stoont 't eiland oonder [[VS|Amerikaons]] bestuur. De Amerikaone baokende de grens mèt de Dominicaanse Republiek aof, meh waore neet geleef bij de bevolking um hun gewelddaodegheid. Nao 't vertrèk vaan de Amerikaone kaom in de Dominicaonse Republiek 'nne massamaord op gaank tege etnische Haïtiaone, bevole door dictator [[Rafel Trujillo]]. Dit waor 't huugdepunt in de jaorelang èrfvijandsjap tösse de bei len. In 1957 kraog Haïti zelf 'ne vergeliekbaren dictator: [[François Duvalier]], ouch bekind es 'Papa Doc'. Heer en ziene zoon [[Jean-Claude Duvalier]] ('Baby Doc') regeerde tot 1986 't land mèt iezere voes. Zij stèlde persoensverhierleking in en maakde vaan 't land 'n heremietestaot, die ummer ermer woort. In 1986 woort Baby Doc verbanne en perbeerde me 'n democratisch bewind op te zètte. Verkezinge kaome in 1990, boebij [[Jean-Bertrand Aristide]] gekoze woort. Heer zouw later nog vaker tot president weure gekoze. 't Jaor dao-op woort heer alweer door 'ne militaire coup aofgezat, um in 1994 door de Amerikaone weer aon de mach gebrach te weure. In de jaore daonao waor 't aof en touw obbenuits oonrösteg in 't land, meh kaom 't neet mier tot militair dictature die 't land vreuger had gekind. In [[2010]] woort 't land door 'n [[eerdbeving]] getroffe, die veural in de hoofstad Port-au-Prince hel touwsloog.
 
Haïti is ein vaan de ermste len in Midde- en Zuid-Amerika en is dan ouch noets ech herstèld vaan de groete eerdbeving in 2010. Daoneve weurt 't land door corruptie, polletiek geweld en e gebrekkeg ikkenomisch klimaat besjouwd es 'ne [[mislökde staot]] (''failed state''). In [[2021]] woort de president [[Jovenel Moïse]] doedgesjote in zie hoes.
 
{{Noord-Amerika}}
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Haïti"