Peter Paul Rubens: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Antwerpe: gr. en sp.
Consequent verleien tied en hiel, hiel väöl taoldinger.
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Peter Paul Rubens - Self-Portrait - WGA20380.jpg|thumb|right|Peter Paul Rubens, zelfportrèt oet 1628-1630.]]
'''Peter Paul Rubens''' ([[28 juni]] [[1577]] [[Siege]] ([[DuutsjlandjDuitsland]]) - [[30 mei]] [[1640]] [[Antwerpe (stad)|Antwerpe]]) waor eine'ne bekinde sjèlder en diplomaot oet de [[barok]]. Heer waor bekind in gans [[Europa]] en doog daan ouch väöl reize, meh heer verbleef veural in de stad Antwerpe.
 
==Levesverhaol==
===Jäög===
Rubens kraog ein'n [[humanisme|humanistischhumanistische]] opveudingopveujing in [[Kölle]]. ZienZiene vaajerpa, Jan Rubens, waor sjepeneer (bestuurslid)sjepe vaan Antwerpe gewees. Umtot zienziene vaajerpa protestants waor vlöchvlöchde zien vaajer en zien meerawwers (Maria Pypelinckx, deedie oet Limburg kaom, [[Kuringe]] bij [[Hasselt|Hesselt]] kaom) nao DuutsjlandjDuitsland. Zien vaajer heetkraog ein verhajding mèt Anna vaan Sakse. Wie me d'r achter kumpkaom weurtwoort heer verbanne. Rubens' zien moojer motmós allein veur 'tde gezingkinder zörge. Later góng 't gezinggezin in Antwerpe woene.
Dao, in Antwerpe, geitgóng heerPeter Paul in de lier bij sjèlders wie [[Tobias Verhaecht]], [[Adam VaanVan Noort]] en [[Otto vaanvan Veen]]. In [[1598]] heetwaor heer veerdeg mèt zien opleiing voltoejd en weurtwoort heer lid vaan de't [[Sint-Lucasambach]] (daan sjèldersambach't belaankriekste sjèldersgild vaan de NeêrlandeNederlen).
 
===Italië===
In [[1600]] vertrekvertok heerRubens nao Italië. In [[VeniesVenetië]] beloertbezaog heer sjèlderije vaan [[TizianoTitiaan]], [[Paolo Veronese]] en [[Tintoretto]]. Ouch treujttraoj heer in deens vaan de [[Hertogdom vaan Mantova|hertog vaan Mantova]], Vincenzo I Gonzaga. Mèt centgeld vaan ded'n hertog maagkmaakde Rubens einin 1601 'n reis nao [[Roeme]] en [[Florèns]] in [[1601Florence]]. Doa bestudiertbestudeerde heer wèrkwerk vaan de aw Grieke en Romeine en kopiëertkopiëerde heer wèrk vaan Italiaonse sjèlders. Heer raokraakde bekind mèt 't wèrk vaan [[Caravaggio]] en sjèldertsjèlderde zien ierstierste altaorstök veur ein'n kèrk in Roeme. Veur ded'n hertog geitgóng heer op diplomatieke missie in [[SpanjeSpaanje]] bij [[Filip III vaan SpanjeSpaanje|Filip III]]. In SpanjeSpaanje krijgkraog heer ouch versjèllende opdrachte, zoe wie 't portretportrèt vaan de hertog vaan Lerma. In [[1604]] kiertkierde heer trögk nao Italië. Wie heer in [[1608]] huurthoort tot zien meermoojerr kraank iswaor geitgóng heer trök nao de NeêrlandeNederlen. Oondaanks ziene wins kumpkaom heer noets mie in Italië.
 
===Antwerpe===
[[Plaetje:Anvers Maison Rubens.JPG|thumb|right|'t binnekoer vaan 't ''Rubenshoes'' in Antwerpe.]]
Jaomer genóg is zien meerma al euverleejegestorve wie heer trögk kierttrökkaom in Antwerpe. Zjus roond deedezen tied braokbegós ein'ne goojegojen perioodtied aon veur Antwerpe. In ded'n tied vaan ded'n [[TachtigjaorigeTachtegjaoregen Oorlog]] besluutsloot me in [[1609]] tot 't [[Twelfjaorig Bestand]] te oonderteikene. Daomèt braok einen'nen tied vaan welvaartveurspood oet. In 't zèlfde jaor weurtwoort heer benump tot hoofsjèlder vaan aortsjhertogaartshertog [[Albrech vaan Oesteriek]] en zien vrouw [[Isabella vaan Spanje]]. Heer kraog touwstumming um in Antwerpe te woene en te wèrke in plaots vaan bij 't hoof vaan de aortsjhertog in [[Brussel|Breussel]]. Rubens trouwttrouwde ouch in Antwerpe mèt Isabella Brant ([[1591]]-[[1626]]). In [[1610]] laotleet Rubens 't Rubenshoes bouwe, wat ouch zien atelier weurtwoort. 't Atelier vaan Rubens krijgkraog väöl opdrachte, daorum sjèlderde Rubensheer dèks allein de han en de geziechte, um de res degedoor zien assistinteassistente te laote doen. Ein vaan ziende groetste opdrachte kumpkaom vaan [[Maria de' Medici]], keuningin vaan [[Frankriek]], tösse [[1621]] en [[1625]].
In [[1626]] euverlijdestorf zien vrouw.
 
===Diplomatie===
Veur de aortsjhertoginaartshertogin wèrkwèrkde heer ouch es diplomaot. Veur zienzie wèrk es diplomaot reistreisde heer door gans de NeêrdandeNederlen en bezuugkbezoch heer stei wie [[Bergen op Zoom]], [[D'n HaogHaag]], BreusselBrussel, [[LuukLuik]] en [[Mestreech]]. Meh heer bezuugbezaog ouch Spanje ([[1628]]–[[1629]]) en [[Ingeland]] ([[1630]]). In beijerallebei de lan weurtwoort heer geriddertgeridderd.
 
===Lètste jäör===
In 1630 kiertkaom heer trögk nao Antwerpe, boe heer hertrouwthertrouwde mèt Hélène Fourment ([[1614]]–[[1673]]), toen pas zèsteenzèstien jaor aajd. 't Nuie gezing gaot op 't boerelandj, in [[Elewijt]] (bij BreusselBrussel), woene. In [[1640]] sterfstorf heer leijend aon [[giech]] in 't Rubenshoes.
 
==GallerieGallerij==
<gallery>
 
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Peter_Paul_Rubens"