Turkije: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Die foto's zien aardeg, meh hendeg toeristisch. Artikel zouw ins laanger mote. O jeh: en Erdoğan veurluipeg mer eve laote stoon... |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 11:
| lies = Lies vaan staotshoofde vaan Turkije
| titelhoofregering = Premier | naomhoofregering = [[Binali Yıldırım]]
| km2 =
| inwoeners = 79
| munteinheid = [[Lira]] | valutacode = TRY
| tiedzaone = +2
Tekslien 19:
| tld = tr | landjcode = TUR | tillefoon = 90
}}
'''
▲'''Turkieë/Turkije''' (''Türkiye Cumhuriyeti'') is 'n rippubliek op de grens vaan [[Europa]] en [[Azië]], in geografisch opziech. In cultureel opziech vilt hei nog ummertouw euver de discussiere. Op polletiek gebeed weurt 't evels ummertouw mie gaans tot Europa gerekend. Volgens de dèks getrokke grenze tösse die twie continente vörmp de [[Bosporus]] de sjeislien en ligk 't groetste deil vaan Törkije in Azië. 't Europees deil hèt [[Thracië]], 't Azatisch [[Anatolië]]. De hoofstad is [[Ankara]], allewel tot [[Istanbul]] väöl groeter is. 't Land grens aon [[Griekeland]], [[Bulgarije]], [[Georgië]], [[Armenië]], [[Azerbaidzjan]], [[Iraan]], [[Irak]] en [[Syrië]]. Törkije waor 't ierste [[Islam|islamitisch]] land boe de sjeiing tösse religie en staot gerealiseerd woort en is 't land boe dees sjeiing de facto 't bèste gelök is vaan alle Islamlen. Daoneve is 't ouch ein vaan de wienege len mèt 'n Islamitische cultuur, wat zien nationaol taol neet in [[Arabisch]] sjrif sjrijf.
== Bestuurleke indeiling ==
Turkije is verdeild in 81 provincies, die ''iller'' (inkelvoud ''il'') geneump weure. Ze zien ummer nao hun hoofstad verneump.
== Demografie ==
Turkije heet 'n rilletief joonk bevólking en gilt same mit [[Ierland]], [[Zwitserland]], [[IJsland]], [[Cyprus]] en [[Luxemburg]] es ein vaan de weinege (gedeiltelek) Europese len mèt 'nen hoegen bevolkingsgreuj. Zoen 80% vaan de bevolking is etnisch Törks, dewiel de twiede groetste etnische gróp besteit oet Koerde. De Koerde leve veural in 't zuidooste vaan 't land.
Vaan oersprung waor 't Anatolisch Sjiereiland ouch bewoend door Grieke, Armene en Assyriërs, meh nao de [[Genocide]]s op dees
christeleke volkere vaanaof 't ind vaan de [[neugetiende iew]] sloonk hun aontal hendeg. Ouch culturele assimilatie en d'n bevolkingstoesj tösse [[Griekeland]] en Turkije nao d'n [[Ierste Wereldoorlog]] heet heibij 'ne rol gespäöld.<ref>[http://www.niod.nl/sites/niod.nl/files/Armeense%20genocide.pdf NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies - De Armeense genocide, 1915]</ref> 't Verdraag vaan Lausanne in [[1923]] beteikende 't begin vaan 't moderne Turkije. Heibij woorte de Grieke, Armene en Assyriërs officieel es bevolkingsgróp in 't nui Turkije erkind. Daodoor genete dees allewiel marginaal minderhede officieel speciaole minderheidsrechte.
Door d'n oorlog in Irak en Syrië gief 't groete aontalle [[vlöchteling]]e in Turkije
=== Relizjie ===
Volges de lèste sjattinge is 95,6% vaan de bevolking moslim, allewel de Törkse regering beweert dat mier es 99% vaan de bevolking d'n [[islam]] aonhingk. Zoen 70% vaan de moslims hingk 't soennisme aon, meh 'n rilletief groet minderheid vaan 25% hingk 't alevisme aon, 'n spiritische strouming binne 't sjiisme. 't Gief wijers väöl klein christeleke gemeinsjappe, good veur zoeget 160.000 luuj. Vaan aajdsheer zien de Armeens Apostolische Kèrk, de Grieks-Orthodoxe Kèrk, de [[Katholieke Kèrk|Roems-Kathelieke Kèrk]] en versjeie Oosters-Kathelieke en -Orthodoxe kèrke vaan de Assyrische etnische gemeinsjap vertegewoordig. Ouch gief 't 'n protestantse gemeinsjap vaan viefdoezend luuj, boe-in veural etnisch Törkse bekierlinge de mierderheid vörme. In sómmige Grieks-Orthodoxe kèrke gief 't ouch etnische Törke. [[Istanbul]] weurt allewiel gezeen es 't Törkse centrum vaan 't christedom.
Laank veurde 't [[Osmaans Riek]] e tolarant relizjieus beleid. In de vieftiende en de zestiende iew leide tot tot de vestiging van Sefardische joede oet [[Spanje]], boe zie vervolg woorte door de inquisitie. Allewiel gief 't nog ummer 'n joedse gemeinsjap van 20.000 lui, meh hun aontal geit hel achteroet, wat te verdutse is door de oprichting vaan de staot [[Israel]] en touwnummend antisemitisme in 't modern Turkije.
Wijers weurt gesjat tot 1 tot 10% vaan de bevolking atheïstisch of agnostisch is. Daovaan zouw 85% joonger es 35 jaore zien.
=== Taole ===
[[Plaetje:Mother_language_in_1965_Turkey_census_-_Turkish.png|thumb|left|Percentage vaan de bevolking tot Törks sprik]]
't Törks weurt 't door 85% vaan de bevolking gekald en is ouch de einegste officieel taol vaan 't land.<ref>[http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html Milliyet - Türkiye'nin yüzde 85'i 'anadilim Türkçe' diyor]</ref> 't Koerdisch is de twiede taol, en weurt veural in 't zuidooste gesproke, meh ouch in groete stei wie Ankara en Istanbul. De meiste Koerde kalle 't Kurmanci-dialek: 't Dialek van Noord-Koerdistan. E aander belaankriek dialek vaan 't Koerdisch is 't Zazaki. Aander taole zien 't [[Grieks]] (en 't Pontisch Grieks), 't [[Armeens]], 't [[Arabisch]], 't [[Azerbeidzjaans]], 't [[Abchazisch]], 't Assyrisch, 't Lazisch (verwant aon 't [[Georgisch]]), 't Tsjerkessisch en 't Ladino, 'n aon 't [[Spaons]] verwante [[Roemaanse taole|Roemaanse taol]] die gesproke weurt door sefardische joede.
Allewel Törks dös de einegste officieel taol is, weurt in 't basisoonderwies ouch lèsgegeve in immigrantetaole, zoewie 't Arabisch, 't Georgisch, 't [[Bosnisch]] en 't [[Albanees]].
== Brónne ==
''Deile vaan dit artikel zien 'n samevatting vaan deile vaan 't corresponderend artikel op de Ingelse Wikipedia, [https://en.wikipedia.org/wiki/Turkey#Demographics oonder 't köpke "Demografics"].''
<references/>
{{Azië}}
| |||