Genie (persoon)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
E genie is 'ne miensj mèt 'n biezoonder begaafdheed die wiet baove 't gemiddelde of normale oetsjtèkt. In 't algemèng is dès begaafdheed óp mieë es een gebied anwezig. 'n Exacte grens aangaeve tösje normaal, begaafd, hoeëgbegaafd en geniaal is natuurlek 'n kwestie van persuuënlek oordeel. 't Gèft genieë óp väölerlèj gebied en luuj die 'n extreem eenkelvoudig hoeëgbegaafdheed vertuëne.
Luuj die óp een bepaald gebied 'n extreem hoeëg begaafdheed toeëne mae óp de mètste andere gebiede subnormaal functionere werre idiot savant geneumd. E (verzónne) väörbeeld is d'r hoofdpersoon van d'r film Rain Man, vertolkt dör Dustin Hoffman.
Väörbeelde bewirk
Wolfgang Amadeus Mozart waor e muzikaal genie; Albert Einstein óp 't gebied van de natuurkunde. Oscar Wilde zów me es e sociaal genie kènne besjoewe. William Shakespeare waor e literair genie. Johann Sebastian Bach, Alan Turing, Leonardo da Vinci zeunt aander väörbeelde. Leonardo da Vinci is ooch e good väörbeeld van 'ne homo universalis, 'ne persoon dae överaal in oetbleenkt.
D'r wert veroondrsjtèld dat genialiteet relatief mieë bie luuj mèt 't aspergersyndroom[1][2] vörkeumt. D'r Ierse professor Michael Fitzgerald van 't Ministerie van de Psychiatrie van 't Keend bie de Universiteit van Dublin, deskundige op 't gebied van 't syndroom van Asperger,deeg oonderzeuk en koom töt de conclusie dat Beethoven 't how en Hans Christian Andersen, George Orwell en zelfs Einstein an 't aspergersyndroom laeje. Vólges dizze Ierse wetensjapper laeje zieëker 21 bekaande artieste an 't syndroom.
Trivia bewirk
D'r Duutsje filosoof Arthur Schopenhauer makt in zieng Die Welt als Wille und Vorstellung de vólgende vergelieking öm 't versjil tösje talaent en genie te illustrere: talaent haat d'r sjutter dae e doel treft dat eedereen kan zieë en oeëmèt e dan ooch direc bewoondering oogst, e genie is d'r sjutter dae oonópgemaerkt e doel treft dat aanvankelek nog boete 't blikvaeld van zie publiek liekt.