Sjtadbrokermeule
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Sjtadbrokermeule, ouch waal Meule van Roufs geneump, is gelaege in de veurmalige gelieknamige wiek Sjtadbrook in 't sjtadsdeil Zitterd, gemeinte Zittert-Gelaen. De meule is 'n turbinemeule en is gesitueerd op de rechter oever van de Meulebaek die dwarsj door 't centrum van Zitterd löp en 'n aaftakking is van de Gelaenbaek.
Historie
bewirkOp 12 juli 1582 goof hertog Willem van Gulik 'n vergunning aaf aan Dirk Jehw, rentmeister van Bor, en Sibert Redinghoven, secretaris van de Gulikse raekenkamer, veur de boew van de tweëde watermeule aan de Meulebaek in Zitterd. Ein jaor later woort dees meule in bedrief genómme es sjors- en sjliepmeule. De meule woort wied boete de sjtad geboewd vlak bie de Swynsweij (hujige Zwienswei) vanwaege de sjtankeuverlas die gepaerd ging mèt 't male van de eikesjors, dae woort verwirk door de Zittesje laerloajers. 't Male van graan bleef door 't meulebanrech veurbehouwe aan de eësjte meule, de Zitterdermeule. In 1699 deende de Sjtadbrokermeule ouch es oaliemeule en later, nao de opheffing van 't banrech in de Franse Tied, teves es graanmeule. Graaf Guillaume De l’Eau van de Franse Prefectuur verwórf in 1801 de vergunning óm de sjliepmeule op eige koste óm te boewe.
Meulenaers Roufs
bewirkDit ómvangrieke meulecomplex is in de gesjiedenis eigedóm gewaes van meërdere meulenaers. Nao De l’Eau woort Jan Baptist Strijbos de eigenaer en nao deens euverlieje in 1814 verpachde zien weduwe de meule. In 1837 woort Edmond Francken de nuuje eigenaer. De meulenaersfemilie Roufs oet Ech, in de persoan van Jan Peter Roufs, kroog de meule in 1846, nao 'n aopebare verkoup in eigedóm. Ziene opvolger waas ziene zoon Joseph Roufs, gevolg door daene ziene zoon Joseph Andries Roufs. De femilie Roufs haet de meule meë es 'n eëuw gebruuk veur 't male van graan en 't verhanjele van terf en rökgemael door gans Zuud-Limburg, Belsj en Duutsjlandj. In 't jaor 1907 kroog de femilie Roufs toesjtömming van 't provinciaal besjtuur óm 't waterraad te vervange door 'n turbine mèt maalinrichting, geleverd door de firma Schneider, Jacquet & Cie te Königshofen bie Sjtraotsburg.
In 1955 verkoch Roufs, ónger angere door 't óntbraeke van 'ne opvolger, 't meulecomplex aan de gemeinte Zitterd. 't Verawwerde meulegeboew bleef zónger besjtömming en de meule bleef veur langere tied boete bedrief en raakde gans in verval.
Restauratie
bewirkIn 1990 besjloot de gemeinte Zitterd, ouch waal door de inzet van kunstenaer Guus Roebroek, tot restauratie van dit unieke complex en de meule weer es vanawts, inclusief waterkundige aandrievinge op te boewe en weer maalvaerdig te make.
In 2006 woort de Sjtadbrokermeule ingerich es culinair zale- en partycentrum. In 't meulehoes is 'ne winkel veur sjtreekproducte gevestigd. Biej de meule bevundj zich nog 'n Awt-Hollesje tuin.