Maaslandse barok

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De Maaslandse barok ies de naam veur 'ne regionale boewsjtiel, dae veural in 't Maasland, in en rónd Luuk en Tóngere, in Belsj Limburg en Nederlands Limburg in en nao de periode van de barok (17 en 18e ièw) woort toegepas. De sjtiel woort dèks gecombineerd mèt elemente oet de Maaslandse renaissance.

De Maaslandse sjtiel besjteit achtereinvolges oet de maasgotiek (13e, 14e en 15e ièw), de Maaslandse renaissance (16e en 17e iew) en de Maaslandse barok (18e ièw).

De Maaslandse barok ies veural te zeen in kesjtièle en woonhoezer. De kèrkboew in daen tied riech ziech miè op de baroksjtiel van de umgeving.

Kènmerke

Veurmalige kèrk in Bung

Es boewsjtein weurt toegepas: de wermroaj kleur van de zonnebekkerbaksjtein aafgewiesseld mèt 't liechgries van de helsjtein oet Name of de geel tot liechgries verweerde mergel. De kleure van dees materiale sjpele 'n decoratieve rol. De gevelindeilinge kómme vanoet de vakwerkboew. Neve de typische architectuur, dae gebrukelik waor in de Maaslandse renaissance, zeen v'r daoneve de gebeeldhouwde gevelsjtein bove de deur mèt boveleech; geboge elemente in de sjpeklaoge. Sóms eindig 'n verticaal element ónder 'ne vènsterdörpel, veural es die vènster 'ne segmentvörmige latei haet. Ouch de in- en oetgezjwenkde gevele en volute in de tuup van de gevel zint kènmerkend. In de Rococo, de sjtiel die volg op de barok, kump op 'ne segmentbaog of 'ne timpaan ouch nog ins de typische rocailleversering.

Op 't ing van de 18e en in de 19e ièw vele de decoratieve elemente neet op umdat 't toen mode waor um de gevele wiet, road of okergeel te sauze of te pleistere. Ouch woorte toen väöl kruusvènstere opegebroke en vervange door houte "Franse vènstere". Allewiel were de gevele wir óntdoon van hun dèklaog en truukgebrach nao hun oarsjprónkelik uterlik, zoadat 't decoratieve noe good te zeen ies.

Veurbeelde

Kesjtièl Amstenrade
Hof van Gelder
Diverse hoezer in Vaols ónder invloed van Aoke
Kesjtièl Eysde
Kesjtièl Lummerich
Kesjtièl Sjaasberg (noe 'n rewien)
Kesjtièl Hoensbroek
Kesjtièl Neubourg in Gulpe
Kesjtièl Borghare
Remung sjtadhoes oet 1700

Kèrke of veurmalige kèrke:

Mestreech, Jezuïtekerk, de ouwe sjouwburg 1606-1614
Mestreech, Augustienekèrk oet 1661
Zittert, Michielskèrk (gedeiltelik) 1659-1667
Mestreech, Justitiepaleis oet 1708
Kèrk van Wittem, 1729-1733 behalve de veurgevel, dae neogotisch ies. Door van Schlaun
kèrk van Eijs 1722-1733, door van Schlaun
Kèrk van Sjweikese oet 1739
kèrktore van Oeësjbik oet 1514
Agneskèrk in Bung
Gerlachuskèrk in Houtem

Beeldhouwwerk, beeldsjniewerk en sculptuur en

Jean Delcourt (1627-1730), beeldhouwer oet Luuk in de sjtiel van de Italiaanse beeldhouwer Bernini