Cinema vaan Griekeland
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Cinema vaan Griekeland is de verzamelnaom veur de films die in Griekeland weure gemaak. Me moot dit neet mèt Griekstaolege cinema verwarre. 'ne Film oet Griekeland in 'nen aander taol weurt ouch bij dees cinema mètgetèld.
Historie
bewirkBegin 20e iew
bewirkD'n ierste Griekse film waor geine speulfilm mer e kort verslaag vaan de Olympische Speule in Athene. De film woort gemaak door de breurs John en Miltiades Manakia. 't Woort geproduceerd door Fraankriek en gemonteerd in Grieks Macedonië. De film waor veerdeg in 1897 en woort vervolges vertoend in 'ne kaffee vaan Athene. 't Ierste succes kaom evels pas in 1920, mèt Ο Βιλλάρ στα γυναικεία λουτρά του Φαλήρου, dee in de res vaan Europa bekind stoond oonder d'n Ingelsen titel: Villar in the women's baths of Faliro. Griekeland heet evels daonao neet väöl films mie gemaak, door de ummer strenger weurende dictatuur vaan 't land. Wel kaome d'r väöl Griekse aktäörs en aktrices nao Noord-Amerika, boe ze vervolges bekind woorte, mèt naome daankzij studio's in New York City en Californië. Hei oontstoond toen ouch 't succes vaan Dag-Film: 'ne productiestudio dee ziech zedelde in New York en waor opgeriech door 'n gróp Griekse immigrante. Griekeland riechde ziech es volk 't mies op films boete Griekeland. In Europa waor dit veurde Grieke de Cinema vaan Italië en in mindere maote de Cinema vaan Rusland. Daoneve waore Amerikaanse films, zjus wie in de res vaan Europa, hendeg populair. 'n Klein succes woort O Drakos, oet 1956. 't Waor 'n persiflaasj op d'n Amerikaanse film Dracula. De film genoot evels allein bekindheid in Griekeland zelf.
Nao de dictatuur
bewirkWie in 1975 de dictatuur veel, kraoge de Grieke weer de kans in vrijheid te filme. Nog datzelfde jaor, in 1975, kaom O Thiassos (Limbörgs: De Reizende Speulers) vaan Theodoros Angelopoulos oet. Dit woort veur Grieks definities 'n hendeg groet succes. Neet allein in Griekeland, mer ouch in de res vaan de Balkan zörgde de film veur zier väöl bezeukers. Evels zörgde dit neet veur mie creatief succes. In tegendeil: Griekeland woort same mèt Wes-Duitsland ein vaan de Europese Pornolen. Griekeland woort op eint nao 't land boe de mieste erotische en pornografische films vaan Europa woorte gemaak. Allein de Cinema vaan Duitsland maakde 'n groetere aontal pornografie. Heidoor oontstoond 't genre Filos (Filos is Grieks veur -fiel, 'n seksuele veurkäör, zoewie: heterofiel, homofiel, necrofiel, pedofiel, enzoewijer) in Griekeland, 'n struiming Griekse pornofilms dat ziech leet inspirere op de Griekse Aajdheid.
D'n 21e iew
bewirkEs v'r nao de filmische tiedperke loere vaan Griekeland, begos d'n 21e iew vaan de Griekse cinema op 't ind vaan de jaore 90 vaan de 20e iew. 't Startsjot waor eigelek d'n tv-serie Safe Sex. Dees serie waor 'n parodie op de Filos vaan de Griekse jaore 70 en jaore 80. 'nen Aander reie veur 'ne bleuj vaan de Griekse cinema waor de film Mia aioniotita kai mia mera oet 1998, ouch vaan Theo Angelopoulos. Deze film waor veural e succes in 't land zelf ('r verkoch beter es d'n Amerikaanse Titanic deech in Griekeland), mer woort later ouch populair in de arthouse-wereld vaan Europa). Aander successe waore Risotto oet 2000 en El Greco oet 2007. Europees succes woort Kynodontas vaan Yorgos Lanthimos, oet 2009. Films wie Attenberg en Alpeis oet 2010 en 2011 verkochte good in Griekeland en de Balkan-len, mer beginne allewijl ouch op te duike in Wes-Europese filmhoezer. 't Is veural opvallend tot me beter films weer is gaon make in Griekeland sins de ikkenomische crisis (2007, mer mèt es groet deeptepunt 2009). Die nuij films presentiere ziech es oonaofhenkelek, polletiek én minselek kritische low-budget films.
Filmcultuur
bewirkDe Griekse bevolking geit dèks nao de cinema, zjus wie in de res vaan Europa ligk de interesse in films oet de VS hei zier hoeg. Daoneve zien films oet Italië al sins de jaore 50 hendeg populair. Tv-Series oet Portugal, veural soaps, zien sins d'n 21e iew opkoumend op de Griekse tillevisie. Films weure in Griekeland oondertiteld, zjus wie in Nederland en Belsj. Kinderfilms weure, zjus wie in de Benelux, daorentege weldegelek vertaold. Titels vaan volwasse films weure wel ummertouw vertaold zoetot de Grieke begriepe wat d'n titel beteikend. Allewijl is de Cinema vaan Griekeland veural populair in de len Albanië, Bulgarije, Kroatië en Noord-Macedonië. In minder maote weure de films ouch bekeke in Italië, Spanje, Törkije en Rusland. Daoneve weure Griekse films väöl bekeke door de Griekse emigrante vaan Duitsland. In de res vaan Europa heet de Cinema vaan Griekeland geinen hoege status en dat heet 't ouch noets gehad.