Euvergangsmetaal
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Euvergangsmetaal of transitiemetaal is 'n element oet 't D-blok van 't periodiek systeem. Me kan de volgendje gruup óngersjeie:
- de 3d-euvergangsmetale van scandium toet zink;
- de 4d-euvergangsmetale van yttrium toet cadmium;
- de 5d-euvergangsmetale van hafnium toet kwik;
- de 6d-euvergangsmetale van rutherfordium toet copernicium.
Euvergangsmetale kómme weinig veur op aerd. Allein iezer (Fe) is väöl-veurkómmendj, ómdet 't 'n hieël stabiel element is. Inne hoeagtechnologische maotsjappie van noe nump 't belang van dees euvergangsmetalen ummer mieë toe. Sómmige van dees metale zeen slechs bepirkdje gebiede te óntginne. De meiste euvergangsmetale zeen gesjik veur 't vörme van coördinatieverbinjinge, doordet ze besjikken euver vriej atoeamorbitale. Ze waeren ouch väölvöljig es katalysator ingezatj in organische synthese, wie palladium bie koppelingsreacties wie de Heck-reactie, de Sonogashira-koppeling, de Stille-reactie enne Suzukireactie.
Euverzich
bewirkDe euvergangsmetale zeen:
| 21 Sc |
22 Ti |
23 V |
24 Cr |
25 Mn |
26 Fe |
27 Co |
28 Ni |
29 Cu |
30 Zn |
| 39 Y |
40 Zr |
41 Nb |
42 Mo |
(43) Tc |
44 Ru |
45 Rh |
46 Pd |
47 Ag |
48 Cd |
| 72 Hf |
73 Ta |
74 W |
75 Re |
76 Os |
77 Ir |
78 Pt |
79 Au |
80 Hg | |
| (104) Rf |
(105) Db |
(106) Sg |
(107) Bh |
(108) Hs |
(109) Mt |
(110) Ds |
(111) Rg |
(112) Cn |