Sint-Piètermeule

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

St. Pièter en de watermeule (aan de meuletak van de Geul, op de kaart van Jacob van Deventer

De Meule van Sint Pièter, ouch waal dwankmeule, ouw meule of de meule van Sjiens geneump, al nao gelang de tied of eigenaer, ies 'n watermeule op de Geul, die in 1550 al op de landkaart Jacob van Deventer geteikend sjteit.

Mergele watermeule op Sint Pièter

Sint-Pièter ies 'n veurmalig gehuch bie Valkeberg aan de Geul, behuèrende tot 1940 bie Sjin op Geul. De watermeule bevingk ziech aan de noordelike meuletak van de Geul. Wiejer sjtroum aaf aan daezelfde meuletak liek de Franse meule. Allebei de meules were bedeend door de sjluus "de Erke".

De meule van Sint Pièter, in mergel opgetrokke, ies door de ièwe heen dèks verboewd. De lètste groate verboewing waor in 1902 nao 'ne brand. 't Geboew krieg dan 't hudig aanzeen, twiè verdepinge en 'n mansardekap. In 2007 vingk restauratie plaats en dan weurt teves de aan de meule vasliegkende haof verboewd tot apartemente.

Historie

In 1558 ies sjpraoke van de regering van Brussel es eigenaer van de dwankmeule. Dwank of banmeule wilt zègke, dat boere in de umtrèk verpliech zin um in de meule te laote male. Veur de volgende gehuchte waor dat verpliech: Klumme, Krawbich, Riètersjbaek, Weusterao, Ransdel, Hölsberg, Heihaof, klein en groat Genhout, Sjummert, de Hièk, klein en groat Haasdal, Houtem Sint-Gerlach, Brokem, Sjtraobaek, Valkeberg, Sjin op Geul, Sjtröch, Oud-Valkeberg en Sub.

In 1650 ies Quirinus Collard oet Luuk eigenaer van de banmeule. Hae woonde op hoes Palanka. In 1785 weurt ze verkoch aan de familie Quadvlieg en in 1859 gölt de fam. Meeuwisen oet Ech 't complex en geit in de meulehoof wone. In 1902, nao 'ne groate brand, boewt Meeuwissen de meule op in twiè verdepinge. In 1917 weurt ze verkoch aan Herman Cox oet Vaols. In daen tied neume de luuj 't de 'loemmelemeule', umdat dao loemmele es handelswaar were bewaard. Van 1921 tot in de jaor 60 van de twintigste ièw hèt 't de meule van Sjiens (J. Schyns eigenaer). Tot 1984 zal d'r neet gemale were totdat meulenaer Plantaz dan weer obbenuuts begint te male.