Banaat

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Venloos. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Banaat (Roemeens: Banat, Servisch: Банат; Banat, Hongaars: Bánát of Bánság, Duits: Banat, Slowaaks: Banát of Banat, Bulgaars: Банат; Banater Bulgaars: Banat) is 'n historische regio in Centraal-Europa op 't gróndgebeed van Servië, Roemenië en Hongarieje. De regio leet op de Pannonische vlakde en wuurt begrens door de Donau in 't zude, de Thisza in 't weste, de Mureș in 't naorde en de Karpate in 't oeëste. De groeëtste stad in de regio is Timişoara.

D'n term banaat wuurt gebroek veur 'n grensgebeed op de Balkan det woort besteurd door 'nen ban, 'nen hoeëge regeringsambtenaer. In 't magyaarse riek, 't riek van de Hongare, goof 't mierder banate die verdwene nao de oorloge mit de Ottomane in de 16e en 17e ieëw. De Törke höbbe dit gebeed langen tied in hand gehad en in 1716 woort 't door de Habsburgers veroverd. Roemene vormde de mierderheid en de Serve en de Hongare waore 'n wichtige minderheid. In d'n Habsburgsen tied kwame ouk Kroate, Bulgare en Zwabe zich in dees streek vestige, wat 'n verklaoring is veur 't multi-etnische karakter van dit gebeed. D'n Ausgleich van 1867 goof Hongarieje 'n geliekwaerdige plaats naeve Oeësteriek, maar dees versterking van de machspositie van Hongarieje beteikende ouk 'n magyarisatiepolitiek van anderstalige gebede.

Wie de Donaumonarchie aan 't ind van d'n Ierste Wereldoorlog op 1 november 1918 ten ónder ging, woort de Banater Rippebliek oetgerope. Die rippebliek bestónd aevel maar twieë waeke en woort door Servische troepe ingenómme. As ónderdeil van 't Verdraag van Trianon meus Hongarieje in 1920 'n groeët gedeilte van 't Banaat aafstaon. De grenze zien saerdeen van krach gebleve.