Anton Pavlovitsj Tsjechov

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Antón Pávlovic Chékhov (Rössisch: Анто́н Па́влович Че́хов) (Taganrog, Rösland 29 jannewarie 1860 bis Badenweiler, Baden-Württemberg, Duutsland 15 juli 1904) waor 'ne Rössische sjriever.

Jäög

Chékhov zaoch 't leech in Taganrog, 'n zuieleke stad in de Rössische Kaukasus, es daarde zoon vaan 'nen aptieker. In 1876 vlugkde ziene vaojer veur sjuldeiser nao Moskou. Anton bleef evels achter in Taganrog um ziech veerdeg te make veur 't gymnasium aldao. Drei jaor later, in 1879, voogde de jong Chékhov ziech bij zien femilie in Moskou en begos aan zien studie middecijn. Vaanaof deen tied begos heer ouch korte, komische verhaole te sjrieve, deils um bij te verdene neve zien studie. Geleilek greuide zie succès: in 1880 woorte nege vaan zien verhaole gepublicierd, in 1881 elf, in 1882 daarteg en in 1883 mie es hoonderd. In 1884 waor heer veerdeg mèt studiere en begos heer mèt zienen eige praktiek es arts. Tiejes wèrk es arts kaom heer in kontak mèt allerlei krengdes en d'n doed. 't Verriekte zien kennes veur minselek psyche en 't woort zien belaangriekste inspiratiebrón veur zien later wèrk. In 1886 sloot heer ziene praktiek um ziech gaans en al te gaon wije aon 't sjrieve, oondertösse mèt literair ambities.

Literair carrière

In 1890 begos Chékhov mèt reize nao 't verbenningseilaand Sachalin, boe 't 'n straofkelonie goof. Wat häöm nao Sachalin brach is allewijl nog ummertouw duuster.

Iech wèl e jaor of aanderhaaf wegstrepe oet mie leve,

sjreef heer in zienen aofsjeidsbreeg veurtot 'r vertrok. In 1891 reisde heer door Europa en zètte vervolges 'n hölpverleinengsactie op pu veur boere um de hoongersnoed tege te gaon. In 1892 koch heer 't klein laandgood Melichovo bij Lospasnja, vèstegde ziech dao mèt zien awwers en mèlde ziech es arts aon bij de bestrijing vaan 'n choleraïppedemie in de umgeving. Chékhov kempde al seer 't inde vaan 1889 mèt serieus krengdes, zoewie 't spuje vaan blood. In 1897, tiejes 'n periood boe-in heer hendeg succèsvol waor es teneelsjriever, woort de diagnose tuberculose vasgestèld. Vaanweeg 't klemaot koch heer e laandgood bij Jalta oppe Krim in 1898, boe heer nog mierder jaor in hoeg tèmpo doorwèrkde. Heer oontmotte dao oonder aandere Leo Tolstoj en Maxim Gorki.

Tsjechov trojde in 1901 mèt de succèsvol Rössisch actrice Olga Knipper, dat ierder ouch al in zien eig stök aktäörde (zoewie Noonk Vanja en de Drei Zöster). In 1903 góng ziene gezoondheijtoustánd nog heller achteroet. Tiejes zien lètste levesjaor sjreef heer nog meh weinig, allein de Keersjgaar wis heer nog te finere. In 1904 vertrok heer nao 't Duutse käöroerd in Badenweiler boe heer hiemelde aon de gevólge vaan gevorderd tuberculose. 'n Week later arrevierde 't stoffelek euversjot in Moskou. Bij aonkoms constatierde de doezende rojende op de statie tot zie liechaom verveurd woort in 'n goojerewage boe-op gesjreve stoond: Veerse Mossele. Gorki waor giefteg. In zien Rappeleringe sjreef heer: De vojlgreune vlek vaan dee wage kom miech veur wie 'n groete grijnslach vaan de völgariteit. Tot euvermaot vaan ramp volgde e gedeilte vaan de rojende vaanoet 't perron p'r oongelök de begreffenesstoet vaan de zjeneraol Keller, weens liechaom mèt dezelfde trein op de statie waor gearrevier. Alles góng fout. 'n Tafereel dat geklajd kos zien oet e verhaol vaan Checkhov zelf. Checkhóv ligk begrave neve ziene vaojer op de bij 't Novodevitsji-kloester behurende Novodevitsji-begraofplaots.