Ane Berg (Roerdale)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De buurt Ane Berg t'n opzich vanne res vanne gemèndje Roerdale.

Ane Berg (Nederlandjs: Aan de Berg) is e klein gehuch inne gemèndje Roerdale. Taengewuuerdig is 't gans aan Mofert vasgeboewdj gewaore, meh vreuger loog 't dao nag los van. E wichtig geboew det hie ligk is de aaj börgemeistersweuning. Ane Berg guldj vanaaf de jaore '80 es 'n oetbreijingsgebied vanne beboewing van Mofert. Hiedoor wonen hie allewiel ouch väöl boetedörpse luuj.

Ónger 't gróndjgebied van Ane Berg valle de buurte de Nuuj Hei en 't Mariaveldj, esouch e deil vanne Moferter Alpe, naeven 't veurmaolig gehuch d'n Eikewal. Wiejer behuuere de netuurgebieden 't Roeazendaal, 't Reigelsbrook enne Kamerberg ouch toet Ane Berg. 't Roeazendaal en 't Reigelsbrook woorten ieëre troewes verdeildj óngere gemèndje Brach en Mofert; doe Sint Joeas in 1989 door 'n grenskreksje gans ónger Ech góng valle haet me ouch 't Reigelsbrook en 't Roeazendaal gans ónger Mofert gebrach, wodoor dees gebieden allewiel gans ónger Ane Berg valle.

Gesjiechte

Ane Berg is pas inne neugetieëndjen ieëf toet standj gekómme. De ieëste beboewing koom ane Linderwaeg ennen Hoesbóngerdwaeg. Later komen ouch hoezer ane Staasjeswaeg, de Waarderwaeg enne Roeazendaalsehei. Vanoete Waarderwaeg greudje 't gehuch wiejer oet aan 't Mariaveldj en 't boetegebied. Inne jaore '60 woort bieje Bóswaeg 't ieëste richtig deil vanne wiek 't Mariaveldj opgerich esouch de villawiek oppe Nuuj Hei. Inne jaore '80 woort 't heigebied vanne Nuuj Hei beboedj mit 'n wiek veure middestandj. De groeate oetbreijing van 't Mariaveldj begós inne jaore '90 en haet zich veurtgezatj toete begin vannen einentwintjigsten ieëf. Hienao haet de óntwikkeling vanne nuujboew in Mofert zich verplaats nao 't aaddörp zelf, mitte Kestieëltuinen enne Wiejerd.

Wen 't aaj veldjname betruf is de wiek de Nuuj Hei geboedj op 't vurste deil vanne Roeazendaalsehei en oppe Wolfsberg en ligk de villawiek oppen Erks en oppen Erksberg. Wiejer is de beboewing ane Staasjeswaeg deils oppen Ósseberg en hoot 't veldj wo noe de beboewing tösse de Linderwaeg (vreuger de Remunjsewaeg) enne Staasjeswaeg ligk vreuger de Sjeutjeshei. De kirkhaof ligk wo vreuger de Krukeleberg anen Hoesbóngerd loog; dezen haet me bao gans aafgegrave. 't Vurste deil wo noe de wiek 't Mariaveldj ligk waas ieëre d'n Hieërebós en 't echelste deil waas verdeildj tösse de Waarderhei en Ane Vèsmaer.

Dialek

Betrach Mofers veur 't hoofartikel euver dit óngerwerp.

't Plat det me hie kaltj wiek praktisch nieks aaf van 't Mofers, oetgezunjerdj van e paar wäördjes, en moog me daoveur gerös Mofers neume. Dore recènte bevoukingsgreuj vanoet Mofert huuertj me dees wäörd troewes konna. 't Opvallendjste versjil is aevel det Ane Berg achter 'n -r wuuertj gemouilleerdj, dewiel me det op 't dörp neet duit. Zoea zaet me 't raengertj, gesponserdj en waordj. Allewiel huuertj me de gemouilleerdje vörm bieje wirkwäörd troewes ouch väöl op 't dörp zelf; dewiel vörm wie waordj zeen verdwene. Wiejer huuerdje me vörm wie hae luip noeatj; hae löp is noe ouch op 't dörp de genkelike vorm. Ane Berg haet wiejer inkel apaarte gevel worin de -r in 'n -l verangertj, wie tejjel veur tejjer. Ouch kómme umlautsvörm wie lenger veur langer dökker veur.

Op fonetisch niveau haet zich de spirantverzaachting véúr [z], [j] en [m] Ane Berg baeter standjgehaje. E veurbild hievan is de oetspraok van oos Mie es [ó:z'mì:] en neet es [ó:s'mì:]. Dees verzaachting woor 'n exclusief kènmirk van 't Mofers det allewiel neet mieë besteit.

Es litste haet me Ane Berg nag inkel aaj vörm bewaardj wobie 't voltoeadj deilwaord neet begintj op ge-. 't Geit hiebie óm wirkwäörd die oet zichzelf 'n perfectief meining höbbe. De vörm die ieëre veurkome (ouch op 't dörp zelf) wore kómme, krege (van kriege), brach (van bringe), wore/waore (van waere), vónje (van vinje) en leje/li-jje (van lieje). Hievan huuertj me de vörm krege, vónje en waore nag.

Veurzeninge

E groeat deil vanne veurzeninge van Mofert ligk Ane Berg. Zoea bevindj zich hie de tankstaasje, 't ophaolcentrum veur aad pepier, de kirkhaof, de stort, e museum veur modern kóns, de boewmert en versjillige bedriever en euvernachtingsaccommodaasjes. Boetedet besjik Ane Berg ouch euver 'ne speeltuin, e zwumbaad (bie 't Sweeltje) en biejaardeweuninge. Vreuger loog oppe Kamerberg onnag 'n aopelóchtheater det allewiel weer trögk is opgestartj.

Zuuch ouch

• Ane Berg (Leudaal)