Stalinisme

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Stalinisme is 'ne vörm vaan communisme, oontwikkeld in de Sovjet-Unie oonder Jozef Stalin (r. 1924-1953) oet 't leninisme.

Centraol veur de ideologie vaan 't stalinisme is de idee vaan 'socialisme in ei land'. Aanders es zienen tiedgenoot en latere vijand Leon Trotski (zuug trotskisme) wouw Stalin iers 't communisme in de Sovjet-Unie oetbouwe ietot 'r 't nao de res vaan de wereld wouw exportere. Dit is 'ne vörm vaan Realpolitik. In zien jaore aon de mach perbeerde heer dit te realisere door 'ne sterk gecentraliseerde en totalitaire staot, dee absolute gehoerzaamheid vaan zien inwoeners en de Sovjet-Partij eisde. Wee geach woort tege te wèrke, woort zwoer gestraof. De sterke staot deent um economische hervörminge (collectivisering, industrialisering) vaan bove door te duie. Um dees groete mach te bereike weurt um de persoen vaan 't staotshoof 'nen oetgebreide cultus opgebouwd.

Regimes boete de USSR die me stalinistisch kin neume (of dao in eder geval dudeleke trèkke vaan höbbe) zien 't China vaan Mao Zedong (zuug ouch maoïsme), Noord-Korea (in 't bezunder oonder Kim Il-sung meh tot op zeker huugde ouch noe nog) en in 't algemein de communistische len in Midde- en Oos-Europa tösse 1948 en 1956. In de jaore nao Stalin zienen doed wees de nuie leismaan vaan de Sovjet-Unie, Nikita Chroesjtsjov, 't stalinisme sterk aof. Oonder Chroesjtsjov veurde de Sovjet-Unie zelfs 'n officieel politiek vaan destalinisatie. Daomèt verdween 't stalinisme ouch in de res vaan 't Warschaupak, meh neet in Albanië. De weigering vaan d'n Albanese veurmaan Enver Hoxha um zie land te destalinisere zörgde veur 'ne breuk mèt Moskou en de aander Warschaupak-len. Ouch in 't Roemenië vaan Nicolae Ceaușescu bleef de stalinistische praktijk (veural de persoenscultus) feitelek bestoon. In de westerse wereld bleve diverse communistische partije de stalinistische lier aonhaange; noe nog zien zoe'n partije (in 't gemein es splintergróppe) hei en dao politiek actief.

Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle