Braziliaans-Portugees: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Estação_da_Luz_SP011.jpg|thumb|'t Museum vaan de Portugese Taol in São Paulo.]]
[[Plaetje:Portugueselanguagedialects-Brazil.png|thumb|Portugese dialekte en accente in Brazilië:<br />
1. Caipira<br />
Regel 20 ⟶ 21:
==Historie==
Brazilië woort in 1500 door [[Pedro Álvares Cabral]] oontdèk, en in [[1532]] kaom de ierste Portugese kolonie in 't gebeed: [[São Vicente (São Paulo)|São Vicente]] in [[São Paulo (staot)|São Paulo]]. Toch laog de focus de iersten tied op 't noorde, boe winsgevende sókkerplantages kóste weure aongelag. Dit deil vaan Brazilië kraog 'n rillatief
Allebei veraanderde in d'n achtienden iew. De voonds vaan goud in de latere staot [[Minas Garais]] trok e groet aontal koloniste nao 't binneland. Ouch de kösstei [[Rio de Janeiro]] en [[São Paulo]] proffiteerde daovaan.
Ouch in de negentienden iew vörmde ziech nog dialekte. Diverse koloniste trokke nao 't zuie. In [[Rio Grande do Sul]] woende nog gans get Spaonstaolege; oetindelek kraog 't Portugees hei de euverhand, meh 't ''Gaúcho''-dialek (geneump nao de ''gaúchos'' of kojbojs die me dao vint) heet wel sterke euvereinkomste mèt 't [[Argentijns Spaons]] - 'nen invlood dee nao 't zuie touw sterker weurt.
De negentienden iew waor ouch d'n tied tot oet de Braziliaans-Portugese dialekte 'n taolnorm oontstoont. In ierste instantie riechde die ziech nog sterk op Portugal: allein de Braziliaanse oetspraok woort geaccepteerd, de grammatica waor nog volgens 't beukske. In 't Amazonegebeed, wat in de negentienden iew door de rubberbouw ouch en masse koloniste begós te trèkke, kint me e dialek wat in groete lijne geliek is aon de standaardtaol die me toen spraok. Ouch São Paulo greujde roond 1900 zoe sterk tot 't aajd Caipira-dialek dao sterk verwaterde: 't huieg ''Paulistano'' is mer 'ne sjeem vaan wat 't oets waor. In Brasília, wat pas sinds 1960 besteit, sprik me koelek aanders es de modern standaardtaol.
Regel 32 ⟶ 33:
* 't Wäördsje ''tu'' 'diech' besteit dèks neet. In plaots daovaan weurt ''você'' gebruuk, oersprunkelek 'n beleefheidsvörm. Dit is in de standaardtaol en de mieste zuieleke dialekte 't geval. Dialekte en individueel sprekers die wel ''tu'' zègke, verveugen 't dèks mèt de werkwoordsvörm vaan de daarde persoen inkelvoud. In de Spaonstaolege len vaan [[Latiens Amerika]] tröf me dèks 'tzelfde versjijnsel aon; 't steit dao bekind es ''voseo''.
* Oonbeklemtoende klinkers weure minder of aanders gereduceerd es in 't Europees Portugees. ''E'' en ''o'' weure respectievelek [i] en [u], ''a'' blijf dèks [a] of weurt [ɐ]. Dit is naoventrint wie 't Portugese klinkers in de zèstienden iew ouch mote höbbe gekloonke. Daomèt samehaangend zien de mieste Braziliaanse dialekte mie ''syllable-timed'' es de Europese: 't versjèl in lengde tösse betoende en oonbetoende lèttergrepe is kleinder. In 't ''gaúcho'', wat wie gezag sterke Spaonsen invlood heet gehad, is de reductie soms zelfs compleet trökgedrejd.
* /d/ en /t/ weure [[palataolen afficaot|palataol affricaote]] wienie 'ne veurklinker drop volg: ''leite'' 'mèlk' weurt oetgesproke wie [ˈlej.tʃi], tegeneuver Europees (Lissabons) [ˈlɐj.tɨ]. In 't noordooste is dit versjijnsel oonbekind: [ˈlej.ti].
* Bij /s/ en /z/ blijf palatalisatie zjus oet, boe dat in Portugal wel gebäört wienie de klaanke nao 'ne klinker koume en geinen aandere klinker drop volg. Oetzunderinge zien 't ''Carioca'' ('t dialek vaan de stad Rio de Janeiro) en tot op zeker huugde 't noordoostelek dialek.
* De /l/ weurt, es geine klinker drop volg, gevocaliseerd tot [w]. In 't Portugees klink de l dao zoewiezoe al [[doonker l|doonker]], zoetot d'n euvergaank neet al te groet is. ''Brasil'' weurt zoedoende oetgesproke wie [bra'ziw]. In 't ''gaúcho'' oontbrik dit fenomeen. 't ''Caipira'' veug dit foneem same mèt /r/, klinkend wie [ɻ]: ''falso'' weurt ''farsu''.
* De /r/ weurt ummer brouwend (in de keel) oetgesproke. Dat is in 't Europees Portugees al dèks 't geval, meh in Brazilië is dit bekaans universeel. Dèks weurt de klaank zelfs gans gedebuccaliseerd: neve realisaties wie [ʁ] en [x] koume ouch [ɦ] en [h] veur. 't Foneem /r/, mèt zien diverse variante, vint me euveral boe me ''rr'' leus (''bu'''rr'''o''), aon 't begin vaan e woord ('''''r'''io'') en veur 'ne consonant (''pa'''r'''do''; dit lèste is in 't Europees Portugees neet 't geval). Op alle aander plaotse steit de inkel ''r'' veur 't foneem /ɾ/, boe-in neet zoeväöl variatie besteit.
| |||