Bataafse Rippubliek: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Robot: autematis teks vervange (-veraander +verander) |
Oonderhaaf jaor geleie begós, mie es e jaor niks mie aon gedoon - ouch dit artikel moot mer ins aof. |
||
Tekslien 34:
==Groongebeed en indeiling==
Mèt de oonderwerping aon Fraankriek verloor de Rippubliek [[Ziews-Vlaondere|Staots-Vlaondere]], [[Staot-Baove-Gelder]] en [[Staots-Euvermaos]] aon Fraankriek. 't Huieg Nederlands Limbörg heet daodoor noets bij de Bataafse Rippubliek gehuurd, meh veel sinds 1795 al oonder Fraankriek. De voorstendumkes in 't Revieregebeed, die compleet vaan de Rippubliek aofhenkelek waore, woorte noe formeel mèt de Nederlen vereineg en touwgeveug aon diverse geweste. Veur de res bleve de grenze behawwe, ouch die vaan de aw geweste. Wel woort de naom 'gewes' nao Frans veurbeeld in '[[departemint]]' veraanderd. Staots-Braobant, veurheer e Generaliteitslands, kraog noe veur 't iers 'n eige bestuur. Zoe veraanderde de zeve of ach aw geweste (aofhenkelek vaan of me Drenthe mètrekent) in nege departeminte:
* [[Friesland]]
* [[Groninge (provincie)|Groninge]]
* [[Drenthe]]
* [[Holland]]
* [[Utrech (provincie)|Utrech]]
* [[Gelderland]]
* [[Euverijssel]]
* [[Zieland]]
* [[Noord-Braobant|Bataafs-Braobant]]
Mèt de inveuring vaan de groondwèt vaan 1798 góng die indeiling op de sjöp. Me creëerde noe expres departeminte die tege de aw gewesgrenze in gónge. Nao Frans veurbeeld kraoge de mieste departeminte naome vaan reviere. E keertsje vaan die indeiling zuut me bove.
{| class=wikitable font-size="85%"
|-
! Departemint !! Hoofstad !! Gebeed
|-
| '''[[Eems (departemint)|Eems]]''' || [[Leeuwarden]] || Groninge, noorde en midde vaan Friesland
|-
| '''[[Texel (departemint)|Texel]]''' || [[Alkmaar]] || Noord-Holland boete Amsterdam e.u., Midde-Holland tot aon d'n [[Awwe Rijn]], Gooi en Vechstreek
|-
| '''[[Amstel (departemint)|Amstel]] || [[Amsterdam]] || Amsterdam en umgeving
|-
| '''[[Awwen IJssel (departemint)|Awwen IJssel]]''' || [[Zwolle]] || Zuielek Friesland, Drenthe, Euverijssel, groet deil [[Veluwe]]
|-
| '''[[Delf (departemint)|Delf]]''' || [[Delft]] || Zuid-Holland en westelek Utrecht tösse Awwe Rijn en [[Lek]]/[[Nuie Maos]]
|-
| '''[[Rijn (departemint)|Rijn]]''' || [[Arnhem]] || Res vaan Utrech, Zuid-Holland tösse Lek en Waal, Gelderland bove de Waal, meh zoonder groet deil vaan de Veluwe
|-
| '''[[Schelde en Maos (departemint)|Schelde en Maos]]''' || [[Middelburg]] || Zieland, Zuid-Holland bezuie Merwede en Nuie Maos, westelek Noord-Braobant
|-
| '''[[Dommel (departemint)|Dommel]]''' || [[Den Bosch]] || Midde en ooste vaan Noord-Braobant, Gelderland bezuie Waal.
|}
Sinds 1798 hoort ouch Bóksmaer bij de Rippubliek; bij 't departemint vaan d'n Dommel dus.
In 1801 woorte dees veraanderinge weer trökgedrejd en woort de indeiling weer wie in 1795. Dees indeiling woort in 1802 vaan krach. Wel kaom Drenthe noe oonder Euverijssel, zoetot 't gein nege meh ach departeminte gaof.
==Insignes==
De Bataafse Rippubliek heel 't gebrukelek [[veendel vaan Nederland|Nederlands]] [[veendel]] vaan roed-wit-blauw ('t oersprunkelek [[Prinseveendel]] waor in deen tied allaank in oonbruuk geraak), soms mèt e get leechter blauw es tot v'r noe kinne. In 't bovekerteer tuinde me dèks 't waope.
Es [[heraldiek|waope]] woort, neve d'n awwe Generaliteitsliew, ouch 'n compositie mèt de Nederlandse maag gebruuk. Eine vaste vörm daovaan gaof 't neet, meh häör attribute waore gemeinelek 'ne speer mèt de [[vrijheidshood]], 'ne liew en soms 't veendel en/of e sjèld mèt [[fasces]]. Nao de revolutie vaan 1801 raakde dat zegel in oonbruuk. 't Waope woort zelfs bij wèt vasgelag, wat noets ieder waor gebäörd.<ref>Hubert de Vries, ''Wapens van de Nederlanden'', Amsterdam, Jan Mets, 1995: pp. 38-9</ref>
==Bestuur==
Regel 42 ⟶ 83:
===Monetair stèlsel===
De politieke revoluties veranderde nog niks aon 't Nederlands muntstèlsel. De bestaonde munte bleve [[dukaot]]e, [[gölde]]s, [[stuiver]]s en [[duit]]e sloon mèt 't waope vaan 't gewes. Zelfs tösse 1798 en 1802, wie de aw geweste neet mie bestoonte, kaom dao gein verandering in.<ref>Johan Mevius, ''Speciale catalogus van de Nederlandse munten van 1795 tot heden'', editie 1998, Vriezenveen, Mevius Numisbooks: pp. 10-22</ref>
==Cultuur==
Regel 50 ⟶ 91:
==Bronne==
===Rifferenties===
<references/>
{{wio}}
| |||