Welte: Versjèl tösje versies

'''Welte''' (óch waalNederlands: ''Welten'') is e kirk[[dörp]] iin de gemingde [[Heële]] i [[Nederlands Limburg|Zuud-Limburg]]. DeD'r naam, iin arsjiefsjtökker vuurkómmend is ''Waltine'' (1061), ''Weltene'' (1155), ''Velthem'', ''Weltem'' en ''Weltheim'' kumpkumt va ''-heim'' (nederzètting) i walt óf busj.

Welte woeëd as dörp vermild iin 'n uurkóndeoerkónde i 1061 oeë-iin sjprakesjproake is vavan 'n [[kapel (geboew)|kapel]]. DeëDie zal i 1921 oetgreuje tót g'nede Martinusparochiekèrk.

De kern va Welte woeëd gevörmpgevörmt durch twieë adellige hoezer: Hoes [[De Doom]] en Hoes [[Sjtriethage]]. Doa bevingkebevinge zich nag get aw boerderieë.

De GeleënbaekGeleënbaak, deëdie i [[Benzerao]] óntsjpringkóntsjpringt, sjtruimpsjtruimt doordurch Welte hin. I 1889 is Welte nag e klieënklein dörpke mit 322 inwoeënersjinwuënesj iin 68 weuningewuëninge. I 1962 woeëd doa 'n groeëtegroeët [[wiek|veëdel]] teënge Welte aageboewd en langzamerhand vergreujt 't dörpke mit Heële. I 1989 tèlt Welte 4098 inwoeënersjinwoeënesj i 1722 weuningewuëninge.

Bekank zint 't ''Welterhuuske'' en d'rde ''WeltermeuleWeltermuële''. Dees [[watermeule|watermuële]] óp g'nen WelterbaekWelterbaak, 'nen ziejbeëkziejbaak van g'nede [[GelaenbaekGelaenbeëk|Geleënbaak]], woar al i 1443 geneumpgenumt. Ze is geleëge aa d'r Welterwiejer in ge't [[Welterpark]] en ze behuërdebehuurde uursjprónkeligoersjprónkelig, tót geg'n hoes va [[Sjtriethage]]. 't [[Mergel]]e geboew, gedèkgedèkt mit 'n mansardekap en 'ne toermtoere, woar i 1982 gerestaureerd.

De kirk is gewieëd aa d'r hieëligehillige [[Martinus]]. ZeëZieë woeëd al geneumpgenumt i 1049. DeD'r [[Middelièwe|Miedelieëwse]] toermtoere mit sjpits is verboewd i 1897. D'rDe loewklok dateert va 1519. Seër 1859 is de kirk 'nen [[baevaart]|beëvaarts]soord va d'r hieëligehillige [[Marcoen]], deë aagereupeaageroape woeëd teënge [[scrofulose]], gezjwalle, zjweëre en verlamminge aa g'ne erm, bein en veut. DeD'r fieësdaag vilt óp 1 mei mit aansjlieëtendaansjleëtend 'n [[octaaf (fiès)|octaaf]].

D'r ''Welterhof'' is 'n psychiatrische kliniek, gesjtichgesjticht i 1974.

Mit [[Kaersjmes|WiechnaachteKrismes]] weëd 'n wandeling mit muziek georganiseerd langs leëvende kaarsjgreupekrisgroepe.