Verkrachting: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Jao lui, goje Valentiensdaag allemaol! >:D |
Helaas e kerteer te laat aofgemaak... |
||
Tekslien 8:
==Definities==
Wie gezag gief 't versjèllende definities vaan wat al of gein verkrachting is. E feit wat oonder 'n bepaolde definitie neet es verkrachting tèlt, kin bès nog straafbaar zien.
===Penetratie===
Väöl definities vaan verkrachting beperke ziech tot penetratie. Zoe luit de definitie vaan de [[WHO]] 'Gewelddaodeg of aanderszins gedwoonge binnendringe (al is 't mer eve) vaan de [[vulva]] of [[anus]], door middel vaan 'ne [[penis]], aander liechaamsdeile of veurwerpe.' Aander definities beperke ziech neet tot vulva en anus meh spreke vaan (seksueel) binnedringe in 't algemein. Dit is beveurbeeld 't geval in 't Belsj en Nederland. Zoe'n definitie beteikent tot 'n opgedroonge tongpuun ouch es verkrachting gelt. Soms is de definitie zelfs neet beperk tot penetratie, in [[Duitsland]] beveurbeeld. Miestal valle zoe'n feite evels oonder 't minder zwoer vergriep vaan [[aonranding]]. Bezunder problematisch is 't wienie 'n vrouw 'ne maan tot penetratie dwingk.
In väöl aw wètte is penetratie [[eufemisme|eufemistisch]] gebrach es 'vleiseleke bekinning' (beveurbeeld in 't [[Ingels]]: ''carnal knowwledge''). Umtot dat neet gans oondobbelzinneg is (en veur de moderne taolgebruker mesjiens ouch neet dudelek), vreug dat dèks um 'n modernisering vaan de definitie.
===Geslach===
Vaanajds woort aongenome tot allein 'ne maan 'n vrouw kós verkrachte; verkrachting waor daan ouch juridisch zoe geformuleerd. Verkrachting vaan maanslui kós soms weure bestraaf mèt wètte tege 'sodomie'. Pas sinds rillatief kort weure de verkrachtingswètte sekseneutraol opgestèld.
===Touwstumming===
Bij de definitie vaan verkrachting huurt in principe tot 't slachoffer gein touwstumming gief (meh zuug [[#Statutait verkrachting|oonder]]). E gries gebeed versjijnt evels wienie 't slachoffer gei bezej heet, oonder invlood is of aanderszins geistelek neet in staot um te weigere. Normaal gezeen tèlle zoe'n gevalle ouch es verkrachting. Dit gelt ouch wienie de seksueel handelinge neet direk oonder bedreiging weure gedoon, meh zien aofgedwoonge mèt beveurbeeld laankdoreg sjantaasj.
===Houwelekse verkrachting===
Me góng laank algemein devaan oet tot oonder getrojde lui verkrachting neet meugelek waor. De meining waor tot maan en vrouw oonderein echteleke pliechte hadde en ziech oonderein gein gemeinsjap kóste weigere. Wienie 'nen echgenoet, miestens de maan, tege de wèl vaan d'n aander seksueel handelinge deeg, kós heer neet weure vervolg. Dèks, meh neet ummer, bereep me (of beröp me soms nog) ziech op religieus grun (beveurbeeld 1 Korinthiërs 7:3-5).
In de loup vaan d'n iew begós de meining euver dit oonderwerp te veraandere. Dit gebäörde oonder invlood vaan 't [[feminisme]], meh ouch oonder 't ziech algemein oontwikkelend concep vaan minserechte. Allewijl weurt verkrachting in 't houwelek in de westerse wereld algemein es 'ne vörm vaan [[hoeselek geweld]] gezeen. De wètgever waor zelfs in väöl westerse len opmerkelek laat mèt 't aonpasse vaan de wèt: in Nederland beveurbeeld is houwelekse verkrachting pas sinds 1991 meugelek.
===Statutair verkrachting===
In sommege jurisdicties gelt geslachsgemeinsjap mèt [[seksueel mierderjaoregheid|seksueel minderjaorege]] (zij die joonger zien es de wèttelek vasgestèlde besjikkingsleeftied) ouch es verkrachting, n'importe of de joongere daomèt instump. De riddenatie is daan tot heer neet gesjik is veur te beslisse en tot zien touwstumming neet geldeg is. Zoe'n systeem kump beveurbeeld in de [[Vereinegde Staote]] veur. Geliekaardege bepaolinge kinne gelle veur geslachsgemeinsjap mèt geistelek gehandicapde. In e groet aontal aander len (beveurbeeld Nederland) gelt dat neet es verkrachting, meh vèlt seksueel contak mèt kinder oonder anti-[[pedofilie]]wètte en weurt d'n daojer dao wel veur vervolg.
===Grópsverkrachting===
E speciaol geval is de grópsverkrachting; boebij mierder lui miestal ei slachoffer verkrachte. Dit maak veroerdeiling vaan verkrachters nog lesteger: gemeinelek heet neet de ganse gróp ouch wèrkelek 't slachoffer gepenetreerd en koume neet alle verdachte veur dezelfde straaf in aonmerking. In zoe geval moot 't slachoffer ziech weite te rappelere wee wat gedoon heet.
==Motieve==
De reies um tot verkrachting euver te goon kinne zoewel cultureel en (individueel) psychologisch zien. Lieg strafe op verkrachting en de euvertuiging tot 't 'superieur' mannelek geslach 't rech op de vrouw heet koume volgens de WHO väöl veur. Westerse verkrachters weure evels dèks gediagnosticeerd mèt [[sadisme|sadistische]] trèkke en de zöch nao euverheersing.
==Effekte==
'n Verkrachting heet veur 't slachoffre dèks wiedgoonde negatief gevolge. Die loupe oeterein vaan traumatische effekte tot sociaol stigmata en praktische probleme.
===Psychologische effekte===
Slachoffers vaan verkrachtinge zien dèks getraumatiseerd en kinne de groetste meujte höbbe veur weer te functionere wie veur 't vergriep. Dit kin ziech beveurbeeld vertaole in eet-, slaop- en concentratiesteurnisse. Versjèllende symptome vaan acute stresssteurnis trejje aon 't daagleech, wie [[depersonalisatie]]/[[dissociatie]], black-outs mèt betrèkking tot deile vaan de verkrachting of zjus 't constant herbeleve vaan de ervaoring (in gedachtes of in [[maar|mare]]), oeterweeg goon vaan alles wat me mèt de ervaoring daan wel de verkrachter associeert zoewie vaan gans 't sociaol leve. (Dit zien dus allemaol dinger die getraumatiseerde lui in 't algemein kinne doen.) Wienie dees effekte nao e paar maond nog aonhawwe, sprik me vaan [[posstraumatisch stresssyndroom]]. Me sjat tot tösse eindaarde en d'n hèlf vaan de verkachtingsslachoffers dao las vaan heet; heimèt huurt verkrachting tot de algemeinste oerzake vaan PTSS oonder vrouwlui.
===Geslachskrenkdes===
Umtot verkrachting gemeinelek oonbesjermp gebäört, kinne [[geslachskrenkde]]s hiel good weure euvergegeve aon 't slachoffer (of eventueel op de verkrachter). De lèste jaore is dit veural e probleem gebleke bij [[AIDS]], en daan zeker in tropisch [[Afrika]], boe de krenkde sterk inheims is. In 2005 waor volgens ein sjatting wel 60% vaan de vechtende in 't [[Kongo (Kinshasa)|Kongolees]] [[börgeroorlog|intern conflik]] besmèt mèt HIV. 't Is bekind tot in dezen oorlog massaol woort verkrach, wat de verspreiing vaan de krenkde zeker heet verergerd. Daobij besteit in deile vaan 't continent 't [[bijgeluif]] tot geslachsgemeinsjap mèt 'n [[maagdelekheid|maag]] eine vaan zienen AIDS aofhölp; es gevolg heivaan weure jong meidskes verkrach. 't Is evels neet bekind wie wiedverbreid dit idee is; ouch vèlt dèks neet aon te tuine of 'n verkrachting daodoor is gemotiveerd.
Soms gebruuk 'ne verkrachter wel e [[condoom]]. Reies daoveur kinne zien tot heer 't slachoffer neet zwaanger wèlt höbbe, tot 't slachoffer (mesjiens) zelf besmèt is en um de sjijn te wèkke tot alles vrijwèlleg gebäörde. Ouch maak de aofwezegheid vaan [[sperma]] 't lesteger um gemeinsjap, laot stoon verkrachting, aon te tuine.
===Zwaangersjap===
Bij vaginaal verkrachting vaan vrouwlui door maanslui - de klassieke vörm vaan verkrachting - kin 't slachoffer natuurlek [[zwaangersjap|zwaanger]] rake. Laank neet ummer, meh väöl dèkser es bij touwgestande geslachsgemeinsjap, zal de vrouw 't keend neet acceptere. In väöl len besteit de optie veur [[abortus provocatus|abortus]]; in sommege jurisdicties mèt conservatief abortuswètte is 't in geval vaan verkrachting wel touwgestande. Wee op principieel grun tege abortus is, kin deveur keze 't keend bij geboorte aof te stoon. Aon d'n aandere kant dwingk 'ne verkrachter 't slachoffer dèks tot abortus, um de gevolge aof te dèkke.
===Besjöldeging vaan 't slachoffer===
In väöl culture weurt 't slachoffer vaan 'n verkrachting, väöl mier es d'n daojer, op de verkrachting aongekeke. 't Oerdeil vaan de umgeving is daan tot 't slachoffer drum heet gevraog, beveurbeeld door ziech oetdagend te kleie of door opziechteg te flirte. Zoe'n ideeë zien zeker gelink aon väöl veurkoumende [[geslachsrol]]le die veursjrieve tot de vrouw deensbaar moot zien aon de maan (ouch seksueel). Me moot evels bedinke tot ouch bij vrouwlui oonderein 't besjöldege vaan verkrachtingsslachoffers veurkump. Soms zeuke slachoffers ouch de sjöld bij hun eige.
===Iervraak en gedwoonge houweleke===
Soms geit de sociaol aofkäöring wijer es de bovestoonde besjöldeginge. In versjèllende [[Middellandse Zie|mediterraan]] en [[islam]]itische culture beteikent sjan veur de vrouw (wie 't verlees vaan maagdelekheid veur 't houwelek; dit zal de kanse op e houwelek veur 't slachoffer hiel sterk verkleine) ouch 'n groete sjan veur de ganse femilie. E femilielid (dèks de pa of e broor) kin daan tot [[iervraak]] euvergoon en de vrouw umbringe um de [[ponteneur]] vaan de femilie in stand te hawwe. Dèkser evels zal me neet zoe'n extreem oplossing oetzeuke en ieder keze veur [[verstoeting]].
In aander gevalle weurt d'n ier vaan allebei gered mèt e gedwoonge houwelek. De verkrachter kin daan oonder vervolging oetkoume, dewijl 't slachoffer häör sociaol positie neet verluis en 't (eventueel) keend wètteg zal zien. Ouch dees oplossing weurt in zoe'n culture neet algemein geaccepteerd: de [[zelfmaord]] vaan e zèstienjaoreg meidske in [[Marokko]], wat oonder drök vaan häör umgeving mèt häöre verkrachter waor getrojd en in dat houwelek weer woort misbruuk, maakde in 2012 in dat land 'n discussie euver de rechte vaan de vrouw in zoe'n situaties los.
==Historie==
't Begrip 'verkrachting' heet 'n bewoge historie. In 't aajd Romeins rech waor verkrachting (''raptus'') gedefinieerd es de rouf vaan 'n vrouw, n'importe of dat mèt seksueel doele waor. De benaodeilde partij waor neet de vrouw zelf meh de maan oonder wee zien otoriteit ze stoont. Oet de legendarische historie vaan Roeme kint me verhaole euver de [[Sabiense maagderouf]] en de verkrachting vaan Lucretia; in dat lèste verhaol begeit 't slachoffer zelfmaord. In de keizertied woort de juridische status mier es eine kier aongepas, meh zoonder tot 't 'n oetsletend seksueel laojing kraog.
In de [[middeliewe]] begós dat te veraandere en oontstoont laankzaamaon e dudelek versjèl tösse verkrachting en [[oontveuring]] (beveurbeeld in 't twelfden-iews [[Decretum Gratiani]]). In de zèstienden iew woort ouch't begrip vaan seksueel mierderjaoregheid oontwikkeld (dee leeftied kós beveurbeeld op twelf jaor ligke). Verkrachting woort in deen tied ummer geach door 'ne maan op 'n vrouw te zien; seksueel misbruuk vaan maanslui veel oonder wètte tege [[sodomie]]. Ouch kóste neet alle vrouwlui in aonmerking koume: boete zien eige vrouw waor ouch gedwoonge geslachsgemeinsjap mèt 'oonierbaar vrouwlui' neet straafbaar.
Aon verkrachting woort neet ummer zoe zwoer geluf wie allewijl. Sint-Thomas vaan Aquino meinde tot verkrachting, allewel tot 't zundeg waor, neet zoe erg waor wie masturbatie of coïtus interruptus, umtot 'ne verkrachter entans voldeeg aon de bedoeling vaan de seksualiteit. Mier in 't algemein woort, wie gezag, verkrachting dèks es e logisch gevolg vaan 'n vrouweleke oetdaging gezeen. Ouch waor 't langen tied gans normaal um slavinne te misbruke - beriechte dao-euver zien zoewel oet de Europese wie oet de Arabische slaovehandel bekind - en um vrouwlui vaan vreem volker te verkrachte (dèks, meh neet allein, in d'n oorlog). Verhaole euver edele die zoe gezag 't rech hadde um in de houweleksnach de vrouwlui vaan hun oondergesjikde te oontmaagde (''jus primae noctis'') kinne evels neet weure hel gemaak; ze sjijne op wieneg mie te beröste es veuroerdeile tege d'n adel en/of 't platteland.
Dewijl de wètte euver verkrachting de lèste decennia alum zien aongepas, is nog wieneg bekind vaan verkrachting door vrouwlui. De meining tot dit neet meugelek is, is wiedverspreid en nog ummertouw hei en dao in de wèt trök te vinde.
==Demografie==
Jaorleks weure wereldwied e paar hoonderddoezend gevalle vaan verkrachting bij de pelitie gemeld, meh 't aontal wèrkeleke verkrachtinge ligk allezeleve väöl hoeger. Oet zjèn of angs zal 'n verkrachting door 'ne bekinde dèks neet weure aongegeve. Volgens bepaolde oonderzeuke is wel 20 percint vaan alle vrouwlui oets verkrach. Allein al in Zuid-Afrika, beröch um zie hendeg groet verkrachtingsprobleem, vinde jaorleks mesjiens wel 500.000 verkrachtinge plaots. 'n Minderheid vaan de aofgiftes is aon d'n aandere kant vals; um wieväöl percint 't geit vèlt neet te zègke.
==Bronne==
''Dit artikel is gooddeils gebaseerd op 't corresponderend Ingelstaoleg artikel.''
[[Categorie:Misdrieve]]
| |||