Federaol Staote vaan Micronesië: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
die taole allein al waore genóg werk um eve tössetieds op te sloon
veerdeg
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
{{wio}}
{{landjtabel|
| naomlandj = Federaol Staote vaan Micronesië
Regel 34 ⟶ 33:
 
===Taole===
[[Ethnologue]] erkint 18 taole in 't land: 't [[Ingels]], 't [[Ngatik-maansluicreool]] (gebaseerd op 't Ingels en inderdaod neet door vrouwlui en kinder gebruuk) en 16 inheimse taole, mèt daoneve [[Chinees]] en [[Japans]] in immigrantegemeinsjappe.<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=FM ethnologueEthnologue report for Micronesia] ''(sic)''</ref> Alle inheimse taole zien [[Austronesische taole|Austronesisch]], meh versjèllende tale hure bij versjèllende gróppe. Dit kin, wie bove al gezag, leech werpe op de etnische samestèlling vaan de bevolking. Um te beginne hure alle Austronesisiche taole vaan 't land ouch nog bij de inger gróppe vaan de [[Malayo-Polynesische taole]] (de taole vaan d'n Austronesische [[diasprora]]) en de [[Oceanische taole]] (de oostelekste gróp). 12 vaan de 16 inheimse taole zien [[Micronesische taole|Micronesisch]]; oetzunderinge zien 't [[Yapees]] (wat binne 't Oceanisch 'n westeleke gróp op zien eige vörmp), 't [[Kapingamarangi (taol)|Kapingamarangi]] en 't [[Nukuoro (taol)|Nukuoro]] ([[Polynesische taole]], dus deil vaan de oostelekste gróp oet de ganse familie), en 't bekaans oetgestorve [[Nuguluwees]] ('n mingtaol tösse Yapees en Ulithiaons). Binne dees twelf taole gief 't drei families, TrukeesTrukese taole, Ponapese taole en 't [[Kosraëes]] (geïsoleerd binne dees tak). De ierste twie zien inger aonein verwant es de derde. Trukees zien 't eigelek [[Chuukees]], daoneve 't [[Mortlockees]], 't [[Namonuito]], 't [[Pááfang]], 't [[Puluwatees]], 't [[Satawalees]], 't [[Ulithiaons]] en 't [[Woleais]], Ponapees zien 't eigelek [[Pohnpeis]], daoneve 't [[Mokilees]] en 't [[Pingalepees]]. Daoneve höbbe de relatief groete taole Chuukees en Pohnpees ouch versjèllende dialekte.
 
Op staotniveau weure de veer staotstaole officieel gebruuk, op lendelek niveau is allein 't Ingels officieel.
 
===Religie===
De inwoeners vaan de Federaol Staote vaan Micronesië zien euver 't algemein [[missie|gekeerstend]], en door de koloniaol historie vaan de eilen vint zoewel [[katheliek]]e es versjèllende [[protestantisme|protestantse]] genoetsjappe. Kosrae is zier euverwegend (ca. 95%) protestants, Pohnpei is oongeveer 50-50 verdeild en in Chuuk en Yap zien de kathelieke in 'n klein mierderheid (60% um 40%).
 
==Historie==
De Austronesiërs kaome 't gebeed good 4000 jaor geleie in; aon de gesproke taole (zuug bove) vèlt te zien tot dat 't ierste gebäörde op Yap. Op versjèllende eilen vörmde ziech daan voorstedómme, die allein oet euverlievering bekind zien. Neumesweerd is veural de [[Saudeleur]]dynastie, die in de Europees middeliewe Pohnpei regeerde en dao häör hoofstad [[Nan Mandol]] aonlag, e nètwerk vaan monumentaol kunsmaotege eilen opgebouwd oet groete steine blokke. Vaanaof de [[zestienden iew]] kaome Europeaone 't gebeed in; iers de Portugeze, toen de [[Spaanje|Spanjole]], die 't gebeed same mèt de [[Filipijne]] opeisde meh neet väöl werk vaan de kolonisatie maakde. Dat gebäörde eigelek pas in de [[negentienden iew]]. In [[1899]] woorte de eilen euvergedoon aon [[Duitsland]], wat ze nao d'n [[Ierste Wereldoorlog]] aon [[Japan]] mós aofstoon. De Japanners gebruukde de eilen bezunder intensief en vestegde ziech hei mèt doezende. Sókkerreet en versjèllende aander landbouwprodukte woorte ingeveurd. In d'n aonloup nao d'n [[Twiede Wereldoorlog]] woorte de eilen good versterk, in 't bezunder de laguun vaan Chuuk. In d'n Oorlog kaom 't hei daan ouch tot hel gevechte, zoewie Operatie Hagelstein, 'n campagne vaan de Amerikaone tege de Japanse vloot. Nao d'n Oorlog woort gans 't deil vaan de Stèl Oceaon wat vreuger oonder Japans bewind had gestande tot [[Beheersgebeed]] vaan de [[Vereinegde Naties]] oetgerope; de [[VS]] naome de rol vaan soeverein oet naom vaan de VN op ziech. Truk, Ponape, Kusaie en Yap woorte dao veer distrikte vaan. In [[1979]] beslote die same 'n zelfstendege staot te goon vörme, wat de VS accepteerde en wat in [[1986]] woort geïmplementeerd. De VS bleve verantwoordelek veur de defensie vaan 't land.
 
==Bronne==
''Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel in [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Federated_States_of_Micronesia&oldid=466651116 dees versie]; wijer koume bittekes informatie vaan [[:en:Demographics of the Federated States of Micronesia]], [[:en:Geography of the Federated States of Micronesia]], [[:en:History of the Federated States of Micronesia]] en [[:en:Religion in the Federated States of Micronesia]]''.
 
===Rifferenties===
Regel 48 ⟶ 50:
 
{{Oceanië}}
 
[[en:Federated States of Micronesia]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Federaol_Staote_vaan_Micronesië"