Geslachskrenkde: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K sp. vaan die cat. moot nog aongepas; get veur later |
vaan en:sexually transmitted disease, meh väöl korter, aongezeen väöl dao neet hoof te stoon, vin iech |
||
Tekslien 1:
[[Plaetje:SheMayLookCleanBut.jpg|thumb|Propagandaposter oet [[Twiede Wereldoorlog|WOII]], geriech aon Amerikaanse soldaote, dee waarsjouwt tege geslachskrenkdes.]]
[[Plaetje:STDs excluding HIV world map - DALY - WHO2004.svg|thumb|Wereldkaart mèt [[Krenkde#Las|jaore verlore aon doed en/of handicap]] (DALY) aon geslachskrenkdes boete AIDS, per land per 100.000 inwoeners.]]
'n '''Geslachskrenkde''', ouch bekind es '''venerische krenkde''', '''SOA''' ('''seksueel euverdraagbaar aondoening''', oet 't [[Nederlands]]), '''STI''' (seksueel euverdraagbaar infectie, oet 't [[Ingels]]) of '''sjaanker''', is 'n [[infectiekrenkde]] of 'n [[parasiet|parasitair krenkde]] die inkel of veurnaomelek door [[seksualiteit|seksueel contak]] weure euvergedrage. Dit contak kin zoewel [[geslachsgemeinsjap|vaginaal]] es [[anale seks|anaal]] of [[orale seks|oraal]] zien. Dèks, meh laank neet altied, geit 't um [[krenkde]]s die (veural) 't [[gemech]] of [[vrouweleke geslachsdeile|vrouwelek geslach]] trèffe. Sommege höbbe ingriepende gevolge wienie me ze neet behandelt.
Regel 30 ⟶ 31:
* [[Sjörf]] (scabies), door ''[[Sarcoptes scabiei]]''
==Diagnoos==
In de westerse wereld stèlt me de diagnoos miestal volges medische teste. Allewel tot geine tes besteit veur alle geslachskrenkdes bijein, kinne sommege väöl veurkoumende wel tegeliek getes weure. In väöl len bestoon speciaal klinieke (zoegenaomde ''SOA-poli's'') veur zoe'n diagnoses, boe me e stäölke vaan 't liefsvoch in de genitalië nump. In westerse wereld deit me dat dèks es twie veurheer promiscu partners 'n vaste relatie ingoon. In de derde wereld, veural [[Afrika]], weure AIDS-teste dèks bij de geboorte aofgenomme. AIDS-teste mote door bloodprikke weure gedoon.
Es de ierste symptome versjijne, is 't zaak veur neet te laank mèt de diagnoos en de genezing te wachte. De gevolge vaan beveurbeeld syfilis kinne desastreus zien zoonder behaandeling.
==Behandeling==
===Veurkoume===
Geslachskrenkdes veurkump me door 't höbbe vaan [[veilege seks]]. Daobij is 't vaan belaank veur 't contak mèt d'n aandere zie liefsvoch te veurkoume. Alleriers kin dit door surrogaote wie [[telefoonseks]], [[cyberseks]] of (twiezijege) [[wikse|masturbatie]]. Bij feitelek seksueel contak is 't nujeg veur e [[condoom]] te gebruke, 't eineg veurbehaajdsmiddel wat ouch tege geslachskrenkdes beheujt. Neet alle soorte doen dat evels neet doelmaoteg. Condome vaan [[derm]] of [[rubber|natuurrubber]] höbbe leukskes die micro-organismes, zeker virusse, kinne doorlaote. Allein [[latex]] en [[polyurethaan]] zien veileg. Ouch moot me 't gebruuk vaan olie (glijmiddel) oet de weeg goon; dit kin in 't latex oetbiete. E bitteke 'tzelfde gelt veur sókker, zoetot me smaakcondome allein veur orale seks moot gebruke.
Veurkoume vaan sommege geslachskrenkdes kin me ouch mèt [[vaccinatie|vaccins]]. Dao bestoon prikke tege hepatitis A en B, herpes en versjèllende soorte HPV. Veural de lèste weurt väöl touwgedeend. Roond 't twelfde jaor, gemeinelek veur 't ierste seksueel contak, is 't beste memint veur dit te doen.
===Genezing===
De veurnaomste geslachskrenkdes zien bacterieel en kinne weure bestreje mèt [[antibiotica]], dèks in [[combinatietherapie|combinatie]] veurgesjreve. Soms deent me die touw ietot symptome zien versjene, beveurbeeld bij slachoffers vaan [[verkrachting]] door emeswat besmet is. Bij wijer geavanceerde gevalle moot soms tot ingriepende behandeling weure euvergegaange, wie amputatie. AIDS kin neet weure geneze, meh de symptome kinne blievend weure oonderdrök mèt 'n combinatie vaan zwoer medicijne.
==Bron==
''Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sexually_transmitted_disease&oldid=412635100 dees versie].''
[[Categorie:Infektiekrenkdes]]
[[en:Sexually transmitted diease]]
| |||