Paul Chambille de Beaumont

Paul Chambille de Beaumont (1889 - 1968) sjreef oonder ’t pseudoniem P.C.d.B. gediechte en leedsjes in ’t Mestreechs. ’t Bekindste is heer gewoorde mèt zien leedtekste.

Leve

Paul Chambille de Beaumont woort gebore in Mestreech op 11 oktober 1889 es ‘Paulus Carolus Chambille’. Heer kaom veurt oet ’n veuraonstaonde brouwersfemilie. In 1917 trojde heer mèt Virgenie de Beaumont (1891-1979). Nao deen tied is heer ziech “Chambille de Beaumont” goon neume. Same kraoge zie veer döchter en ‘ne zoon, Hais Chambille (1921-2002).

Chambille waor vaan 1933 tot 1958 directeur vaan beerbrouwerij ‘De Leeuw’ in Valkeberg. Heer loodsde ’t bedrief door de lestige daarteger jaore, de oorlogsjaore, en d'n tied vaan de wederopbouw. Daoneve waor heer praeses vaan de “Mastreechter famfaar Sint Joezep’, mèt-opriechter vaan vastelaovendsvereiniging ‘De Tempeleers’ en bekind veur zien compassie mèt de chariteit. Chambille is gestorve op 6 jannewarie 1968 te Mestreech.

Werk

Chambille kin mèt rech ‘ne ‘volksdiechter’ geneump weure. Heer sjreef gediechskes en leedsjes zoonder literaire prittentie. De reie um zien ierste beukskes oet te geve, waor daan ouch neet zien ambitie um es sjrijver bekind te weure, meh um cent op te haole veur de chariteit. Dit sprik ouch oet oonderstaonde fragminte oet ’t gediech Aon de lezer, boemèt heer zien ierste bundel opent:

"Mien lezers, in dit beukske steit
Wat iech zoe in gedachte,
Mèr hot en haar gesjreve höb
Es iech ten trein moos wachte.

[...]

Totdat miech lès ins eine zag:
"Aoch, laot tie dinger drökke,
Verkoup ze veur de sjariteit
Dat zou misjien wèl lökke."

Toen bin iech wel besjeemp gewees,
Mè lezer, höb erberme,
Et geit em um de versjes neet,
Allein mer veur den erme."

(oet: P.C.d.B. (1927). Mastreechter versjes en leedsjes.)

In zie vreuge werk vint me veurnaomelek leedtekste op bestaonde wijs en gediechte euver actuele oonderwerpe. Es veurbeeld vaan ’t ierste e stökske oet de mestreechse teks dee heer maakde op ’t Limburgs volksleed:

“Boe me ouch e täölke sprik
Vol van geistigheid.
Boe et hertsje euverlöp
Vaan verdraagzaamheid.
Boe me trouw blijf aon zien stad,
Aon taol van peer en meer.
Dao is et Vaderland
Vaan de Mastreechteneer.”

(oet: P.C.d.B. (1927). Mastreechter versjes en leedsjes.)

Dit stökske liet ouch geliek e geleef oonderwerp van Chambille zien: de leefde veur Mestreech. Actuele oonderwerpe boe Chambille euver sjreef, waore oonder aandere ’t veurnumme um de Aw Brögk aof te breke, ’t aofbreke vaan d’n awwe pisbak op de Merret, e bezeuk vaan de keuningin aon Mestreech en ’t feit tot “Den Theater” woort herneump tot “Schouwburg”. Oet dit lèste gediech kump ’t volgende fragmint:

“Weer get nuits, Mastreechteneere!
Den Theater heet gedoon;
Es geer Opera’s wèlt loere,
Moot geer nao de Schouwburg goon.

Neet entrée mie des artistes
Die benaoming maak uuch sjeel
Kunstenmakers, grappenmakers
Naar den toegang tot toneel.”

(oet: P.C.d.B. (1927). Mastreechter versjes en leedsjes.)

Es me ’t latere werk vaan Chambille leus, vèlt op tot zien gediechte get oorspronkeleker en get besjouwender weure. Ouch bedeent heer ziech van mie versjèllende veersvörm en rijmsjema’s. Ter illustratie e gediech oet zien lèste werk:

“DE RIJMELEER

Zit te puffe
en te suffe,
staon ‘ns rech,

ak’lig weerke
num e beerke
stom eweg.

Sjrijf e leedsje
op e bleedsje,
pen get neer,

e verhäölke
in mien täölke
maak iech weer.

Wèl get sjrieve,
röstig blieve
rijmeleer,

Al vergete,
niks mie wete,
sukkeleer!”

(oet: P.C.d.B. (z.j.). Rijmkes in ’t Mestreechs.)

Waardering

Chambille’s werk woort door zien tiedgenote al geapprècieerd. In ziene blomlezing Mestreechter Spraok, doe zeute taol oet 1933 gaof H.J.E. Endepols häöm e pläötske in ’t hoofstök ‘Jónk Leech’, allewel tot op dat momint nog mèr eine bundel veerskes waor versjene. Wie Chambille in 1956 beneump woort tot ‘Ierebörger van Mestreech’, sjreef Vic Reinders e gediech euver häöm:

“Maan vaan ’t vollek vaan Treech, altied gebleve
Diechter en Brouwer en maan vaan Chariteit;
dat alles völde en völt nòg gans zie leve
zoe vol meziek vaan eerds- en hiemelheid.”

(oet: Vic Reinders (1962). Mestreechter veerskes.)

Ouch nao ziene doed in 1968 woort Chambille neet vergete. In veul vaan de blomlezinge oet de Limburgse en Mestreechse literatuur die vanaof de jaore zeventeg zien versjene, is zie werk opgenome (zuug veur ’n euverziech de bibliografie hei-oonder). Mèt naome zien leedtekste zien nog bij veul lui bekind.

De hoonderdste geboortedaag van Chambille woort in 1989 op initiatief vaan Veldeke-krink Mestreech herdach mèt ‘n biejeinkoms op Fort Sint Pieter.

Bibliografie

’t Groetste gedeilte vaan ‘t werk vaan Chambille is oetgegeve in ’n aontal beukskes met gediechte en leedsjes:

• Mastreechter Versjes en Leedsjes (1927)
• Mastreechter Versjes en Leedsjes (1937)
• Tiedverdrief: Veerskes en Rijmkes (1945)
• Rijmelkes: vaan oet de ressorebak en oet de zedeleer (1956)
• Rijmkes in ’t Mestreechs (z.j., ca. 1967)

Neve ’t lieske hei bove zien versjèllende gediechte gepubliceerd in ’t tiedsjrift ‘Veldeke’. Ouch inkele proza-werke zien dao trök te vinde. Werk vaan Chambille is ouch opgenome in ’n aontal blomlezinge, boe-oonder:

• Bakkes, P., Hover, H., Tabbers, M. & Weelen, P. (red.) (2003). Leedjes Laeze. Maastricht, TIC. p. 67 – 69.
• Bovens, Th. (1989). Mestreechter leedsjes cahier, nómmer 2. Mestreech, Ieuwige studente. p. 22, 35, 49.
• Bovens, Th. (1990). Mestreechter leedsjes cahier, nómmer 3. Mestreech, Ieuwige studente. p. 10, 22, 52.
• Bruin, M. de, Coehorst, E., Goor, P. van der, Notten, J. & Spronck, L. (red.) (1976). Mosalect, bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur. Heerlen, Veldeke. p. 58 – 164.
• Endepols, H.J.E. (1933). Mestreechter spraok, doe zeute taol! Maastricht, Gebr. van Aelst. p.136 – 138.
• Spronck, L. & Aarts, F. (2005). Boekèt Mestreechs. Maastricht, Veldeke-Krink Meestreech. p. 131 – 137.
• Weelen, P. (red.) (2004). Mestreechs Aajd. Maastricht, TIC. p. 127 – 133.

Boete zie werk in ’t dialek, sjreef Chambille e beukske in ’t Nederlands, getiteld De bierfabricatie in de eerste jaren van de 20-ste eeuw te Maastricht (Maastricht, 1961).

Bronne

• Noten, H., Dichter/brouwer schreef moeite- en pretentieloos, in: Dagblad De Limburger 28-09-1989.
• Salemans, B. & Aarts, F. (2002). Taal in stad en land: Maastrichts. Den Haag, SDU. p. 140.
• Ubachs, P. & Evers, I. (2005). Historische Encyclopie Maastricht. Zutphen, Walburg Pers. p. 121.
• www.bierliteratuur.info
• www.cambrinus.nl
• www.graftombe.nl
• www.tempeleers.nl