Reiderland

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Reiderland is 'n veurmaolege gemeinte in de Nederlandse provincie Groninge, aon de grens mèt Duitsland, mèt per 1 januari 2007 7004 inwoeners en 'n oppervlak vaan 156,72 km² (daovaan 58,17 km² water). De gemeinte bestoont oet de dörper Beerta (hoofplaots), Drieborg, Finsterwolde, Ganzedijk, Nieuw-Beerta en Bad Nieuweschans. Daoneve gaof 't nog veertien naobersjappe.

Zjus t'n ooste vaan Bad Nieuweschans ligk 't oostelekste puntsje vaan Nederland.

Historie

De aw gemeinte Reiderland maakde vreuger 't oostelek deil vaan 't Oldambt oet. In 't verleie bestoont 't veural oet slikke vaan d'n Dollard, die door de iewe heer bitteke bij bitteke ingepolderd woorte. Nieuweschans oontstoont roontelum 'ne sjans ('n vesting) dee es verdedegingswerk veur de Republiek deende, Beerta en Finsterwolde waore kerne vaan boeredörper mèt väöl boetegebeed. In dees gebejer laog de mach en 't geld bij e paar hiereboere; 't groetste deil vaan de bevolking bestoont oet erm daagloenders. Veural bij misougste lieverde dit crises op, umtot de erme daan zoe good wie niks verdeende.

Dit had tot gevolg tot 't socialisme en 't communisme dao al snel veuj aon de groond kraoge. Nao de inveuring vaan 't algemein keesrech (in wèrking vaanaof de verkezinge vaan 1919) kraoge de communiste in de gemeintes Beerta en Finsterwolde de mierderheid, zoetot de boere väöl vaan hun mach kwietraakde. 't Dominant communisme had ouch 'n veur deen tied oongewoen groete oonkèrkelekheid tot gevolg. Nao d'n oorlog bleef de CPN mechteg. In 1951 woort de gemeinte Finsterwolde oonder curatele gestèld umtot me ze te communistisch voont (in verband mèt de Kawwen Oorlog). In datzelfde jaor had Beerta naomelek de veurpaasj van o.a. de Times gehaold door bij de Kamerverkiezinge CPN te stumme. Wie in de VS 't McCarthyisme op zien hoegtepunt waor, waor 't oondinkbaar tot in 'n ander NAVO-land communistisch gestump woort. Dit zaot de Amerikane zoe hoeg tot zelfs de Marshall-hölp aon Nederland tijdelek stop gezat woort.

In 1982 kraog Beerta es ierste en tot noe touw einege gemeinte 'ne communistische börgemeister. De gemeinte Reiderland oontstoont in 1990 door samevoging vaan de gemeintes Beerta, Finsterwolde en Nieuweschans. De nui gemeinte hètde aonvenkelek Beerta meh woort midde 1991 umgeduip tot Reiderland, nao de gelieknaomege landstreek dee boete de gemeinte Reiderland ouch 'n aonpaolend stök in Duitsland besleit. Ouch nao de samevoging, 't opgoon vaan de CPN in GroenLinks en de val vaan de Moer is Reiderland es ein vaan de allerlèste plaotse in Nederland e communistisch bolwerk: de opvolger van de CPN, de NCPN, is constant in de raod en bij B&W mèt eine wethawwer vertegewoordeg gewees en waor tot 2006 zelfs de groetste partij. Mèt 't verluus van de NCPN verdween ouch de lèste communistische wethawwer vaan Nederland, dhr. Hans Heres. D'r is 'n sterke correlatie tösse 't dale van de NCPN-stummers en sterfgevalle in 't vanoudsher mies communistische bejaardetehoes vaan Nederland, neve 't stadhoes van Reiderland te Beerta. Ouch de SP en de PvdA doen 't dao traditioneel good; de einege neet-linkse partij die mètdeit in Reiderland is Gemeentebelangen, 'n partij die veural zienen achterban heet bij de boere.

In februari 2008 woort bekind tot gemeinte en woeningcorporatie vaan plan waore de ganse woenkern Ganzedijk te slope, vaanwege leegstand en aander deepgewortelde sociaal probleme in dit gehuch. Nao fel proteste woorte de maond dao-op die planne weer aofgebloze. Vaanwege 't klein aontal inwoeners woort de gemeinte op las vaan de provincie Groninge in 2010 mèt Scheemda en Winschoten samegeveug tot de nui gemeinte Oldambt.

Bronne

B.J.H.H. Hanssen, Gain diek, gain laand, gain leev'n, doctoraolscriptie Economisch en Sociale Geschiedenis aon de Rijksuniversiteit Groningen, 2005.