Mithras
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Mithras of Sol Invictus is d'r God van 't Mithraïsme, 'ne officieel religie in 't Romeins Riek, die vöral populair waor bie de Romeinse soldaote. De religie richde zich allèng mer op mansluuj.
D'r kultus bewirk
D'r Mithras-zonnekultus makde gebruuk va duuster, oonderaeërdse mit wierook gevulde ruimtes, 'n mithraeum geneumd, es mysterieuze vergaderruimte. D'r kultus heel och initiatie-riten um volgelinge in te wieje in de geheime van d'r lieër. Centraal thema in d'r kultus waor de sjtèèr-doeëjing. Oet 't blood en 't zaod van d'r sjtèèr zow 't laeve zich vernuje. 't Mithraïsme belaefde z'n hoeëtepeunt in d'r 2de en 3de ieëw en waor volges sommige bronne 'ne serieuze rivaal vör 't Christendom in opkoms. Andere betwiefele dat dan wer. In d'r 4de en 5de ieëw waort de religie verbaoje en verdronge dör 't Christendom mae tut de zèsde ieëw bleef d'r kultus besjtoeë.
In 't gaans väörmalige Romeins Riek zeunt archeologische reste aa-getroffe va Mithraea. Va Sjpanje bies Klèè-Azië en van de Britse eilande bies de kus va Noord-Afrika. Bekaand is 't Mithraeum va Heidelberg in Duutsjlaand en va Santa Maria Capua Vetere bie Caserta in Italië.
Mithras-Mithra-Mitra bewirk
De Frygische mutsj va Mithras waoërt dör de Romeine mitra geneumd. Os waoërd mijter is dao van aafgeleid. D'r binnekaant van d'r jas va Mithras is gevoord mit sjtof oeë-op 'ne sjterrehieëmel - d'r kosmos - is aafgebeeld. Mithras geet truuk nao d'r Aod-Perzische god van 't leech en de rechsjpraak, Mithra, 'n goddelek waeze oet 't Zoroastrisme. Tussje Mithras en Mithra zeunt boete d'r naam neet väöl uvvereenkomste. In 't Persisch betekent mithra verdrag en in 't Sanskriet betekent mitra boond of vreund. Mitra is d'r naam van 'n natuurgoddin oet Perzië en mitra betekende ursjte en hoeëgste moder. Ze wert mit Aphrodite van de Grieke geliekgezat.
Paralelle mit Jezus bewirk
D'r besjteunt opvallend väöl paralelle tussje Jezus en Mithras. Och Mithras waor in 'n grot gebaore op 25 december, oet 'n maagdeleke mam, waor 'ne zoon va god, deeg woondere, how 12 discipele en e lètste aovendmaol, waoërt in e graaf in 'n grot gelag en herrees nao driej daag oet d'r doeëd.
Varia bewirk
- Marguerite Yourcenar sjrieft in de gefantaseerde autobiografie va keizer Hadrianus, Mémoires d'Hadrien (1951 Hadrianus' gedenkschriften) och uvver 't Mithraïsme en d'r Mithras-kultus.
- Freddie Mercury, d'r zaenger va Queen, waor 'ne Parsi, 'ne aanhaenger van 't Zoroastrisme.
- Mithras is ooch d'r naam van 'n vriemetselaersloge in Gent die dèèl oetmakt van de Groeëtloge va Belsj.