Leie vaan 't Europees Parlemint

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Leie vaan 't Europees Parlemint, Europees Parlemintsleie of Euro(pa)parlemintariërs (Ingels: Members of the European Parlaiment ouch-wel MEPs, Frans: Députés européens ouch-wel eurodéputés) zien de politici die zien verkoze door de moyen vaan de Europees verkezinge es poppelair reprizzentatie in 't Europees Parlemint, de legislatieve mach vaan de Europese Unie.

Wie 't Europees Parlemint veur d'n ierste kier bijmekaar kaom oonder de naom Algemein Vergaojering vaan de EGKS in 1952 woorte de leie direk door de nationaol regeringe vaan de lidstaote verkoze. Sinds 1979 gief 't evels Europees verkezinge boebij de Börgers vaan de Europese Unie direk hun Parlemintsleie verkoze. Vreuger Europees organizaties hadde gein parlemintair logica, boedoor 't Parlemint is 'ne rivvelutionaire stap in de riechting vaan mie Europees integratie woort gezien. Edere lidstaot heet zienen eige moyen veur 't verkeze vaan Parlemintsleie - en in inkel lidstaote is de moyen ouch veraanderd - mer edere lidstaot is ouch verpliech um e systeem te keze wat proportioneel reprizzentatie beliechaomp. 'n Aontal lidstaote verkees hun Parlemintsleie op force vaan de ganse nationaole constituïteit; aander lidstaote keze d'r veur tot Parlemintsleie weure verkoze op force vaan hunne regio.

Zedelverdeiling en reprizzentatie bewirk

't Gief 705 zedele in 't allewijl parlemint die gezedeld weure door de 705 Parlemintsleie. Zie zien verdeild euver alle 27 len die lidstaot zien vaan de EU. Duitsland heet d'rs 96, wijl Luxembörg, Malta en Cyprus d'rs meh 6 de lidstaot höbbe. Umtot 'ne lidstaot minimaol 6 Parlemintsleie mot höbbe en 'ne lidstaot d'rs neet mie es 96 maag höbbe, zien inwoeners vaan sommege lidstaote (wie Luxembörg) euvergeprizzentierd door Parlemintsleie, wijl aandere (wie Duitsland) oondergeprizzentierd zien.

Zedele reprizzentiere Börgers vaan de Europese Unie en 'ne börger maag keze op welk meneer me gereprizzentiert weurt. Dit kin op twie menere:

  1. Op force vaan nationaliteit: 'ne Nederlandse börger op 't Belsj kees d'r veur um op 'ne Nederlandsen Europarlemintariër te stömme
  2. Op force vaan hojzing: 'ne Nederlandse börger op 't Belsj kees d'r veur um op 'ne Belzjen Europarlemintariër te stömme

Zjus wie de stömmer, hoof ouch 't Europees Parlemintslid geine börger te zien vaan de lidstaot dee heer reprizzentiert. 't Gief d'rs 'n aontal die op dee moyen zien verkoze in 't Europees Parlemint.

Naom Jaor vaan ierste verkezinge Staotsaongehuregheid Staot vaan reprizzentatie Polletiek partij
Bárbara Dührkop Dührkop 1987 Duitsland Spanje S&D
Maurice Duverger 1989 Fraankriek Italië GUE/NGL
Wilmya Zimmermann 1994 Nederland Duitsland S&D
Oliver Dupuis 1994 Belsj Italië Radikaole
Daniel Cohn-Bendit 1999 Duitsland Fraankriek Greune/EFA
Monica Frassoni 1999 Italië Belsj Greune/EFA
Miquel Mayol i Raynal 2001 Fraankriek Spanje Greune/EFA
Bairbre de Brún 2004 Ierland Vereineg Keuninkriek GUE/NGL
Willem Schuth 2004 Nederland Duitsland ALDE (noe Renew Europe)
Daniel Strož 2004 Duitsland Tsjechië GUE/NGL
Ari Vatanen 2004 Finland Fraankriek EVP
Derk Jan Eppink 2009 Nederland Belsj ECR
Marta Andreasen 2009 Spanje Vereineg Keuninkriek EFD
Anna Maria Corazza Bildt 2009 Italië Zwede EVP
Konstantina Kouneva 2014 Bölgarije Griekeland GUE/NGL
Henrik Overgaard-Nielsen 2019 Denemarke Vereineg Keuninkriek neet-ingesjreve
Sandro Gozi 2019 Italië Fraankriek Renew Europe

Allewijl samestèlling (2019-2024) bewirk

 
Allewijl samestèlling vaan 't EP

Um polletieke mach te höbbe in 't Parlemeint zien de meiste Parlemintsleie neet allein deil vaan nationaol partije mer ouch vaan groeter Europese fractie die versjèllende partije samebringe. Vaan groet nao klein zien dit de fractie in 't EP sinds 2019:

  1. in 't manifesto vaan EUL/NGL steit tot de gróp contra de allewijl Europese Unie is en häör radikaol wil democratisere en wil loskoppele vaan häör “neoliberaol karakter”)